Πως θα επηρεάσει τις προεδρικές εκλογές η δολοφονία Φλόιντ

Οι ταραχές, σε μια ήδη βαθιά διχασμένη χώρα, παίρνουν ολοένα και μεγαλύτερες πολιτικές προεκτάσεις. Η δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ έχει για τα καλά ενταχθεί στην προεκλογική ατζέντα, τόσο του Ρεπουμπλικανού προέδρου, όσο και του Δημοκρατικού υποψηφίου. Για την ακρίβεια, φαίνεται να διαφοροποιεί άρδην το πολιτικό σκηνικό. Τα μέχρι πρότινος ρόδινα χρώματα της μαραθώνιας προεδρικής αναμέτρησης για τον Ντόναλντ Τραμπ έχουν αρχίσει να φθίνουν.

Η αντιπαράθεση για τα γεγονότα που συγκλονίζουν τις ΗΠΑ, όχι μόνο αναμένεται να ενταθεί, αλλά πιθανόν να κρίνει και το εκλογικό αποτέλεσμα. Ο Τραμπ φαίνεται να υιοθετεί την τακτική που ακολούθησε πέντε δεκαετίες νωρίτερα ο Ρίτσαρντ Νίξον. Ο τελευταίος κέρδισε τις εκλογές με ατζέντα βασισμένη στο “νόμο και τάξη”, η οποία απευθυνόταν στο άγχος των λευκών έναντι του κινήματος των Αφροαμερικανών για ίσα δικαιώματα. Επρόκειτο για τη λεγόμενη “νότια στρατηγική”. Από την πλευρά του, ο Τζο Μπάϊντεν ελπίζει να κερδίσει από την ήττα του αντιπάλου του.

Ο χώρος γύρω από τον Λευκό Οίκο έχει αποκλειστεί με μεταλλικά κιγκλιδώματα. Κανονικά, ένα από τα πιο εντυπωσιακά χαρακτηριστικά του Λευκού Οίκου είναι η εγγύτητά του στον περαστικό. Εδώ και χρόνια, οι τουρίστες που περπατούν στη λεωφόρο Πενσυλβάνιας νιώθουν δέος, καθώς βρίσκονται τόσο κοντά σε ένα παγκόσμιο σύμβολο εξουσίας.

Τους τελευταίους μήνες, αυτό άλλαξε. Το περασμένο καλοκαίρι, η διοίκηση Τραμπ άρχισε να χτίζει έναν νέο φράχτη πολλών μέτρων, διπλάσιο από τον παλιό και εξοπλισμένο με τεχνολογία ανίχνευσης, σε περίπτωση αναρρίχησης και εισβολής. Η λεωφόρος της Πενσυλβανίας δεν είναι πια προσβάσιμη σε πεζούς. Η εικόνα είναι ιδιαίτερα συμβολική. Εκφράζει εύγλωττα την πολιτική και κοινωνική απομόνωση, στην οποία έχει περιέλθει ο πρόεδρος Τραμπ μετά τη δολοφονία του Φλόιντ στη Μινεάπολη.

Πριν από την πανδημία ήταν το φαβορί και τώρα, μόλις δύο μήνες αργότερα, μοιάζει να τον καταπίνει το κλιμακούμενο κύμα οργής για την αστυνομική βία, τις φυλετικές και οικονομικές ανισότητες που όξυνε η πανδημία. Το “ασφυκτιώ”, η τελευταία λέξη του Φλόιντ που έγινε σύνθημα των διαδηλώσεων αποτυπώνει μια κοινωνία, ή τουλάχιστον ένα μεγάλο τμήμα της, που δεν μπορεί να αναπνεύσει λόγω τοξικών πολιτικών και νοοτροπιών.

Δυσφορία στις Ένοπλες Δυνάμεις

Ο Τραμπ, όμως, μοιάζει να κωφεύει. Στην προσπάθειά του να συσπειρώσει το πολιτικό ακροατήριό του, την λευκή, συντηρητική και ολίγον ή πολύ ρατσιστική Αμερική, έχει καταφέρει να συσπειρώνει όλους τους υπόλοιπους εναντίον του. Ο “χλιαρός” Δημοκρατικός υποψήφιος Τζο Μπάϊντεν, χαμένος από χέρι πριν λίγους μήνες, έχει βγει στην επιφάνεια και εμφανίζεται ως φαβορί με το προβάδισμά των 10 μονάδων που καταγράφουν οι δημοσκοπήσεις (53% υπέρ του Μπάιντεν έναντι 43% υπέρ του Τραμπ). Δεν χρειάζεται να κάνει πολλά για να κερδίσει τις εκλογές. Μάλλον θα εκλεγεί αν αποφύγει τα λάθη μέχρι το Νοέμβρη. Εάν θα βρεθεί στον Λευκό Οίκο θα τον στείλει εκεί όχι η ανύπαρκτη δική του πολιτική επαγγελία, αλλά η συσπείρωση και η οργή του πολυπληθούς και ανομοιογενούς αντι-Τραμπ μετώπου, το οποίο θα ψηφίσει Μπάιντεν για να διώξει τον σημερινό πρόεδρο από την εξουσία.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι δημοσκοπήσεις σε σχέση με τις ταραχές. Το 64% των Αμερικανών ενηλίκων που ερωτήθηκαν σχετικά απάντησε πως κατανοεί ή συμφωνεί με τους διαδηλωτές, το 27% είπε ότι δεν συμφωνεί και το 9% απάντησε ότι δεν έχει διαμορφώσει άποψη. Το 55% των Αμερικανών δεν εγκρίνει τον τρόπο που χειρίζεται ο Τραμπ την κρίση, με το 40% να λέει πως διαφωνεί “σθεναρά”, ενώ μόλις το ένα τρίτο εγκρίνει τη στάση του προέδρου. Το ποσοστό αυτό είναι χαμηλότερο από εκείνο που εκφράζει ικανοποίηση για τον τρόπο που ο Τραμπ ασκεί γενικά την προεδρία (39%).

Ο πρόεδρος διχάζει και δεν ενώνει στις πιο κρίσιμες στιγμές για τις ΗΠΑ μετά τη δεκαετία του 1960. Για την ακρίβεια, επενδύει πολιτικά στον διχασμό, θεωρώντας ότι μόνο έτσι θα εξασφαλίσει την επανεκλογή του. Τοποθετείται εναντίον των διαδηλωτών, εστιάζοντας στους βανδαλισμούς και τις λεηλασίες για να μην χρειαστεί να μιλήσει για τη δολοφονία του Φλόιντ και τις δεκάδες άλλες παρόμοιες δολοφονίες που έχουν προηγηθεί. «Όταν αρχίζουν οι λεηλασίες, αρχίζουν και οι πυροβολισμοί», έγραψε στα σόσιαλ μίντια, επαναλαμβάνοντας την φράση που είχε ξεστομίσει το 1968 ο ρατσιστής υποψήφιος Τζορτζ Γουάλας.

Οι απειλές του Τραμπ να χρησιμοποιήσει τον στρατό εναντίον των διαδηλωτών προκάλεσαν έντονη δυσφορία και στις Ένοπλες Δυνάμεις, στις οποίες, δεν πρέπει να ξεχνά κανείς, υπηρετούν πολλοί Αφροαμερικανοί. Ακόμα και  υπουργός Άμυνας Μαρκ Έσπερ εξέφρασε δημοσίως την αντίθεσή του στην εμπλοκή του στρατού. «Δεν είμαι υπέρ της κήρυξης της κατάστασης εξέγερσης» είπε ο Έσπερ, αντιδρώντας στην μοναδική ενέργεια που δίνει στον πρόεδρο το δικαίωμα να αναπτύξει απέναντι στους διαδηλωτές εν ενεργεία στρατιώτες και όχι εφέδρους της Εθνοφυλακής. Στο Κογκρέσο, ο πρόεδρος της επιτροπής Ενόπλων Δυνάμεων της Βουλής των Αντιπροσώπων Άνταμ Σμιθ δήλωσε ανήσυχος για τις απολυταρχικές, όπως τις χαρακτήρισε, τάσεις του προέδρου Τραμπ.

Το δυνατό χαρτί Τραμπ

Μετά την πανδημία έχει ξεφτίσει και το δυνατό χαρτί του Τραμπ, η οικονομία. Ο κορωνοϊός έχει μέχρι στιγμής αφήσει πάνω από 100.000 νεκρούς στις ΗΠΑ, ενώ 40.000.000 θέσεις εργασίας χάθηκαν. Σαν επικοινωνιακό μπούμερανγκ λειτούργησε και η απόφαση του προέδρου να επισκεφτεί το Εθνικό Ιερό του Αγίου Ιωάννη Παύλου Β’ δίπλα στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Αμερικής. Το ιερό είναι ένας τόπος προσευχής για τους Καθολικούς και θεωρείται η εκκλησία των προέδρων.

Οι Τραμπ πόζαραν για κάποιες ιδιαίτερα αμήχανες φωτογραφίες μπροστά από το άγαλμα του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β’. Λίγα λεπτά νωρίτερα, οι δυνάμεις ασφαλείας είχαν διαλύσει με δακρυγόνα το πλήθος. Τη χειρονομία του προέδρου να φωτογραφηθεί με υψωμένη τη Βίβλο καταδίκασαν πνευματικοί ηγέτες των προτεσταντών και των καθολικών, βλέποντας μια «ηθικά αποκρουστική» επικοινωνιακή κίνηση. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που ερμήνευσαν την κίνηση αυτή ως μήνυμα ρατσισμού και λευκής υπεροχής.

Εξαιρετικά διχασμένο εμφανίζεται και το Ρεπουμπλικανικό κόμμα. «Είναι ώρα να ακούσουμε. Είναι ώρα να εξετάσουμε τις τραγικές μας αποτυχίες», δήλωσε ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους ο νεότερος, κρατώντας σαφείς αποστάσεις από τον πρόεδρο. Μόνο το 67% των Ρεπουμπλικανών ψηφοφόρων δήλωσε πως εγκρίνει τον τρόπο που αντιδρά ο Τραμπ.

Θα ήταν εκτός πραγματικότητας να ισχυριστεί κανείς ότι ο Μπάιντεν λάμπει. Ήταν, άλλωστε, εξαρχής ένας θολός υποψήφιος. Κερδίζει, όμως, έδαφος. Σε τηλεοπτική του ομιλία κάλεσε για εθνική ενότητα και σοβαρή αστυνομική μεταρρύθμιση, λέγοντας: «Δεν είναι ώρα για εμπρηστικά tweets. Δεν είναι ώρα να ενθαρρύνουμε τη βία. Αυτή είναι μια εθνική κρίση και χρειαζόμαστε πραγματική ηγεσία αυτή τη στιγμή».

Κέρδισε πόντους ακόμα και μετά την συνομιλία με την οικογένεια του θύματος. Ο αδελφός του Φλόϊντ δήλωσε δημόσια ότι συνομίλησε και με τους δύο υποψηφίους. Κατήγγειλε ότι ο Τραμπ δεν τον άφησε να μιλήσει. Σε αντίθεση, η συζήτηση με τον Μπαϊντεν ήταν πιο προσωπική. «Είμαστε μια χώρα με μια ανοιχτή πληγή. Κανείς από εμάς δεν μπορεί πλέον να ακούσει τη φράση: “Δεν μπορώ να αναπνεύσω” (σ.σ.: έκφραση που είπε ο Φλόιντ λίγο πριν πεθάνει) και να μην κάνει τίποτα», είπε χαρακτηριστικά.

Αυτό δεν σημαίνει ότι ο δρόμος του Δημοκρατικού υποψηφίου είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Μην ξεχνάει κανείς ότι μόλις πριν λίγες ημέρες είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις όταν είχε δηλώσει πως όποιος Αφροαμερικανός ψηφίσει τον Τραμπ «δεν είναι πραγματικά μαύρος». Παρ’ όλα αυτά, οι συγκυρίες στις ΗΠΑ ευνοούν τον πρώην Αμερικανό αντιπρόεδρο.

Τα πάντα, όμως, εξαρτώνται από το πόσο γρήγορα θα ανακάμψει η οικονομία και πως θα εξελιχθεί η κοινωνική εξέγερση που ξέσπασε μετά τη δολοφονία του Φλόιντ. Και μέσα σ’ αυτό το τοπίο, υπάρχει και ο πόλεμος που έχει ανοίξει ο Τραμπ με τα σόσιαλ μίντια. Μετά το twitter και το Snapchat ανακοίνωσε ότι δεν θα προωθεί από εδώ και στο εξής τον προσωπικό λογαριασμό του προέδρου.