Στεγνώνουν τα μεγαλύτερα ποτάμια της Ευρώπης από την ξηρασία

Το πιο ζεστό καλοκαίρι από το 1950 διανύει η Ευρώπη και σύμφωνα με τα στοιχεία της βρετανικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, μάλλον είναι και το πιο ξηρό. Ο συνδυασμός αυτός ήδη φαίνεται έντονα στις κοίτες των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών ποταμών. Οι πηγές του Τάμεση έχουν στεγνώσει και σε πολλά σημεία ο ποταμός είναι βατός σε κάποιον που σκέπτεται να τον διασχίσει με τα πόδια. Σε οκτώ περιοχές της Βρετανίας έχει κηρυχθεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την ξηρασία, οι δε κάτοικοι των μεγάλων πόλεων έχουν αδειάσει τα ράφια των σούπερ μάρκετ από εμφιαλωμένα.

Το πρόβλημα είναι μεγάλο και στις άλλες χώρες της Βόρειας Ευρώπης, όπου τους τελευταίους δύο μήνες οι μετεωρολογικές υπηρεσίες έχουν καταγράψει αρνητικό ρεκόρ βροχοπτώσεων. Στη Γαλλία ο Λίγηρας σε πολλά σημεία μοιάζει με ρυάκι, ενώ στη Γερμανία ο Ρήνος έχει πάψει να είναι πλωτός για τις μεγάλες φορτηγίδες και μόνον οι μικρού μεγέθους μπορούν να πλέουν, με ελάχιστο φορτίο για να μην βρεθούν σε ξέρα. Ο Πάδος στην Ιταλία, σε πολλά σημεία έχει στεγνώσει και οι γεωργοί είναι σε απόγνωση, ενώ και ο Δούναβης, κατά μήκος της Σερβίας, έχει υποχωρήσει σε χαμηλό άνευ προηγουμένου.

Η εικόνα των μεγάλων ποταμών, έχει σημάνει συναγερμό στις τάξεις των επιστημόνων και ορισμένοι μιλούν για φαινόμενο που δεν έχει παρόμοιο προηγούμενο στην σύγχρονη εποχή, ανατρέχοντας για στοιχεία πολλούς αιώνες πίσω, μέσα από ιστορικά και μυθιστορηματικά κείμενα. «Δεν έχουμε αναλύσει πλήρως την φετινή κατάσταση, διότι βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη», δήλωσε ο Andrea Toreti του Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην βρετανική εφημερίδα Guardian. «Δεν υπήρξαν άλλα τέτοια φαινόμενα ξηρασίας τα τελευταία 500 χρόνια, εκτός από την ξηρασία του 2018 και την φετινή, αλλά φέτος, νομίζω, είναι πολλή χειρότερη».

Ξηρασία στη Μ. Βρετανία

Εάν αυτές οι συνθήκες συνεχιστούν και τους επόμενους τρεις μήνες, τότε οι επιπτώσεις θα είναι ανυπολόγιστες, όχι μόνον για τους αγρότες αλλά γενικότερα για την ζωή όλων στην Ευρώπη, εκτιμά ο Τορέτι.

Στις 10 Αυγούστου το δορυφορικό σύστημα καταγραφής στοιχείων για την ΕΕ Copernicus αποτύπωσε την κατάσταση στην Ανατολική Βρετανία χωρίς ούτε ένα νέφος και με ορατή την αποτύπωση της ξηρασίας επί του εδάφους.

See more

Yesterday, 10 August, #Copernicus #Sentinel3 🇪🇺🛰️ captured this nearly 🌞 cloudless image of the United Kingdom 🇬🇧

The worrisome dryness of vegetation caused by the ongoing #drought is clearly visible in the eastern part of Great Britain 🥀#Heatwave2022 #HeatwaveUK pic.twitter.com/RwcVDN2gsy

— Copernicus EU (@CopernicusEU) August 11, 2022

Σύμφωνα με την εφημερίδα Independend οι υψηλές θερμοκρασίες και η ξηρασία είναι οι βασικές αιτίες για την αύξηση των πυρκαγιών φέτος κατά 500%, σύμφωνα με τα στοιχεία της πυροσβεστικής για την Ανατολική Βρετανία.

Η εικόνα του Ρήνου και του Λίγηρα

Στη Γερμανία επίσης έχει κηρυχθεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την διαχείριση των υδάτων, με τις τοπικές κυβερνήσεις αλλά και τους δήμους να παίρνουν δραστικά μέτρα για τον περιορισμό της κατανάλωσης νερού. Στο Chemnitz ο δήμος απαγόρευσε την άντληση υδάτων από τους παρακείμενους ποταμούς, τα κανάλια και τις λίμνες, με πρόστιμο 50.000 ευρώ για τους παραβάτες. Ο πιο διάσημος μετεωρολόγος της Γερμανίας Jörg Kachelmann, σε δηλώσεις του δεν απέκλεισε το φαινόμενο να είναι ένα ακόμα σήμα της κλιματικής αλλαγής, τονίζοντας πάντως ότι θα χρειαστεί χρόνος και μελέτη όλων των στοιχείων για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.

Το Μπέρνμπουργκ στη Σαξονία-Άνχαλτ ήταν το πιο καυτό σημείο στη Γερμανία την περασμένη εβδομάδα. Η Γερμανική Μετεωρολογική Υπηρεσία (DWD) μέτρησε 39,5 βαθμούς Κελσίου την Τρίτη, υψηλότερη θερμοκρασία και από τη Ρώμη. Παρόμοια κατάσταση επικρατούσε και το 2018, λόγω του παρατεταμένου καύσωνα και της ξηρασίας. Φέτος όμως το φαινόμενο έχει πάει και βορειότερα, στις σκανδιναβικές χώρες όπου επίσης καταγράφονται ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες, με αποτέλεσμα και οι βόρειοι άνεμοι που πνέουν προς τη Γερμανία, την Πολωνία και τις νοτιότερες χώρες να μην δίνουν αίσθηση δροσιάς.

See more

#Climatechange has lessened the #temperature differences between regions, sapping the forces that drive the #jetstream, which normally brings wet Atlantic weather to #Europe, explains PIK scientist Peter Hoffmann. #drought https://t.co/gQTC5Z408k

— Potsdam Institute for Climate Impact Research PIK (@PIK_Climate) August 12, 2022

Οι ειδικοί έχουν υπολογίσει ότι η εξάμηνη αναστολή του εμπορίου μέσω των ποτάμιων οδών το 2018 κόστισε περίπου 5 δισεκατομμύρια ευρώ και φέτος με τα έως τώρα στοιχεία προβλέπεται ότι θα κοστίσουν στη Γερμανία 0,2 μονάδες οικονομικής ανάπτυξης.

Ενώ η ΕΕ έχει στόχο την αύξηση των πλωτών εμπορευματικών μεταφορών κατά 25% στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης, η Γερμανία εργάζεται τώρα για να εκτρέψει τις πλωτές μεταφορές σε σιδηροδρομικές και οδικές (αν και χρειάζονται 40 με 100 φορτηγά για να αντικαταστήσουν μία πλωτή φορτηγίδα).

Τα ποτάμια της Γαλλίας μπορεί να μην είναι βασικές εμπορευματικές αρτηρίες, αλλά χρησιμεύουν για την ψύξη των πυρηνικών σταθμών που παράγουν το 70% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Καθώς οι τιμές έφτασαν σε υψηλά όλων των εποχών, ο γίγαντας της ενέργειας EDF αναγκάστηκε να μειώσει την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας λόγω της ξηρασίας. Επιπλέον, ρεκόρ σημειώνεται στις δασικές πυρκαγιές, κάτι που εκτιμάται ότι θα έχει συνέπειες και για την επόμενη υδρολογική χρονιά, καθώς δεν θα είναι δυνατή η συγκράτηση των όμβριων υδάτων του χειμώνα.

Η κοιλάδα του Πάδου

Στην Ιταλία, η ροή του Πάδου, του μεγαλύτερου ποταμού της χώρας, έχει πέσει στο ένα δέκατο της μεσοσταθμικής ροής και η στάθμη των υδάτων είναι 2 μέτρα χαμηλότερα από το κανονικό. H δε λίμνη Garda έχει εξαφανιστεί. Η παραγωγή ρυζιού, καλαμποκιού και σίτου έχει πληγεί σοβαρά. Η κοιλάδα του Πάδου αντιπροσωπεύει το 30% με 40% της γεωργικής παραγωγής της Ιταλίας, αλλά ιδιαίτερα οι καλλιεργητές ρυζιού έχουν προειδοποιήσει ότι έως και το 60% της καλλιέργειάς τους μπορεί να χαθεί καθώς οι ορυζώνες έχουν στεγνώσει και καταστρέφονται από το θαλασσινό νερό που έχει περάσει στον υδροφόρο ορίζοντα.

Στους προστατευόμενους υγροτόπους του δέλτα του ποταμού, κοντά στη Βενετία, η υψηλή θερμοκρασία και η υποτονική ροή, έχουν μειώσει την περιεκτικότητα του νερού σε οξυγόνο σε βαθμό που εκτιμάται ότι το 30% των οστρακοειδών που αναπτύσσονται στη λιμνοθάλασσα έχουν σκοτωθεί.

See more

The #Arctic has warmed nearly 4 x faster than the global average since 1979, more than previously thought, per study in @CommsEarth by Finnish Meteorological Institute scientists @IlmaTiede https://t.co/Bmgi5b3VBJ
Big implications for global #StateofClimate#ClimateChange pic.twitter.com/QcpJwG8XUK

— World Meteorological Organization (@WMO) August 12, 2022

Βράζει και ο Δούναβης

Η χαμηλή στάθμη των ποταμών και οι υψηλές θερμοκρασίες μπορούν να αποδειχθούν μοιραίες για πολλά είδη. Στη Βαυαρία, ο Δούναβης έφτασε τους 25 βαθμούς Κελσίου την περασμένη εβδομάδα και θα μπορούσε να φτάσει τους 26,5 βαθμούς Κελσίου την επόμενη, κάτι που σημαίνει ότι η περιεκτικότητά του σε οξυγόνο θα πέσει κάτω από το όριο για την επιβίωση της πέστροφας και των άλλων ειδών.

Στη Σερβία, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία η διέλευση φορτηγίδων επιτρέπεται μόνον στα βαθύτερα κανάλια του Δούναβη, ενώ οι φορτηγίδες που μεταφέρουν κυρίως καύσιμα για τις γεννήτριες ισχύος, είναι σε αναμονή σε υδατοδεξαμενές καθώς δεν μπορούν να συνεχίσουν την πορεία τους κατά μήκος του ποταμού.

Ακόμη και η Νορβηγία, η οποία βασίζεται στην υδροηλεκτρική ενέργεια για περίπου το 90% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, έχει ανακοινώσει ότι τα ασυνήθιστα χαμηλά επίπεδα των υδροταμιευτήρων, μπορεί τελικά να την υποχρεώσουν να περιορίσει τις εξαγωγές ενέργειας. Ο χάρτης του ευρωπαϊκού παρατηρητηρίου για πρώτη φορά έχει τόσες περιοχές της Ευρώπης στο κόκκινο ενώ σχεδόν όλη η ήπειρος είναι στο πορτοκαλί, με ελάχιστες εξαιρέσεις.