Χαλίφα Χάφταρ, ο Λίβυος στρατάρχης που πολιορκεί την Τρίπολη

Ο Λίβυος στρατάρχης Χαλίφα Χάφταρ, οι δυνάμεις του οποίου προελαύνουν για την κατάληψη της Τρίπολης, πιστεύεται ότι έχει ξεκινήσει πόλεμο για να αναλάβει την εξουσία αυτής της πλούσιας σε πετρέλαιο χώρας που είναι βυθισμένη στο χάος από το 2011.

Με άσπρα μαλλιά, που έρχονται σε αντίθεση με τα μαύρα φρύδια του και το λεπτό του μουστάκι, ο 75χρονος Χάφταρ εμφανίζεται ως «ο σωτήρας» της Λιβύης. Όμως οι αντίπαλοί του τον κατηγορούν ότι υποκινεί πραξικοπήματα και ότι επιθυμεί να εγκαθιδρύσει μια νέα δικτατορία στη Λιβύη.

Ισχυρός άνδρας της Κυρηναϊκής και σημαντικός παράγοντας στην κρίση στη Λιβύη κατηγορεί όλους τους αντιπάλους του ότι είναι «τρομοκράτες» ή «μισθοφόροι». Φειδωλός στα λόγια, ο στρατάρχης με την αμφιλεγόμενη πολιτική δεν χάνει ευκαιρία να προκαλέσει συζητήσεις.

Την Πέμπτη ξεκίνησε μία ακόμη στρατιωτική επιχείρηση, αυτή τη φορά για την κατάληψη της Τρίπολης, όπου έχει την έδρα της η κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό τον πρωθυπουργό και αντίπαλό του Φάγεζ αλ Σάραζ και η οποία αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα. Όμως την κυβέρνηση αυτή, που ελέγχει τη δυτική Λιβύη και την οποία στηρίζουν άλλες πολιτοφυλακές, δεν αναγνωρίζουν οι αρχές της ανατολικής Λιβύης και κυρίως το κοινοβούλιο που εξελέγη το 2014 και το οποίο προήγαγε τον Χάφταρ σε στρατάρχη.

Μαύρο πρόβατο των ισλαμιστών, κατάφερε το 2017 να θέσει υπό τον έλεγχό του την ανατολική Λιβύη μετά την επιχείρηση «Αξιοπρέπεια» που ξεκίνησε το 2014 εναντίον των τζιχαντιστικών ομάδων στη Βεγγάζη. Πολλοί αξιωματικοί της ανατολικής Λιβύης εντάχθηκαν στην παραστρατιωτική του δύναμη, με την ονομασία Λιβυκός Εθνικός Στρατός (ΛΕΣ), η οποία κατάφερε τελικά να καταλάβει τη Βεγγάζη.

Για να εδραιωθεί ως ο ισχυρός άνδρας της ανατολικής Λιβύης, ο Χάφταρ ανακοίνωσε επιχείρηση για την κατάληψη της Ντέρνα, της μοναδικής πόλης στην Κυρηναϊκή που δεν ήταν υπό τον έλεγχό του. Στο τέλος του Ιουνίου του 2018 ανακοίνωσε την «απελευθέρωσή» της από τις εξτρεμιστικές οργανώσεις.

Τον Ιανουάριο εξαπέλυσε επιχείρηση για την κατάκτηση των νότιων περιοχών στην έρημο, που είναι πλούσιες σε πετρέλαιο, και έθεσε υπό τον έλεγχό του χωρίς μάχη τη Σέμπχα, όπου υπάρχει μεγάλο κοίτασμα πετρελαίου.

Η νοσηλεία του επί δύο εβδομάδες σε νοσοκομείο του Παρισιού τροφοδότησε τις φήμες για την κατάσταση της υγείας του, με κάποια μέσα στη Λιβύη να ανακοινώνουν ακόμη και τον θάνατό του. Όμως ο στρατάρχης έγινε δεκτός με μεγάλες τιμές τον Απρίλιο του 2018 στη Βεγγάζη.

Ο Χάφταρ ήρθε στο προσκήνιο στην αρχή της εξέγερσης εναντίον του Μουάμαρ Καντάφι το 2011, στην οποία και συμμετείχε. Τέσσερις δεκαετίες νωρίτερα αυτός ο στρατιώτης που είχε εκπαιδευτεί στην πρώην ΕΣΣΔ συμμετείχε στο πραξικόπημα του 1969 που ανέτρεψε τη μοναρχία του Σενούσι και οδήγησε στην εξουσία τον Καντάφι.

Συμμετείχε στον πόλεμο μεταξύ Λιβύης και Τσαντ (1978-1987) ως επικεφαλής μιας μονάδας του στρατού, όμως αιχμαλωτίστηκε στην Ουάντι Ντουμ στα σύνορα με το Τσαντ. Τότε ο Καντάφι τον αποκήρυξε ισχυριζόμενος ότι ο στρατηγός δεν ανήκει στον στρατό του.

Τελικά οι Αμερικανοί απελευθερώνουν τον Χάφταρ σε μια επιχείρηση η οποία εξακολουθεί να αποτελεί μυστήριο ακόμη και σήμερα και του προσφέρουν πολιτικό άσυλο στις ΗΠΑ, όπου εντάσσεται στο κίνημα της λιβυκής αντιπολίτευσης. Οι αντίπαλοί του στην Τρίπολη κάνουν τα πάντα για να του υπενθυμίσουν το επεισόδιο αυτό, ονομάζοντας «Ουάντι Ντουμ 2» την επιχείρησή τους για την απώθηση του ΛΕΣ.

Έπειτα από περισσότερα από 20 χρόνια στην εξορία ο Χάφταρ επέστρεψε τον Μάρτιο του 2011 στη Βεγγάζη. Λίγο μετά την πτώση του Καντάφι, ο οποίος φονεύθηκε τον Οκτώβριο του 2011, περίπου 150 αξιωματικοί του στρατού τον κηρύσσουν επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων, ένας τίτλος που ποτέ δεν επισημοποιήθηκε. Σύμφωνα με τους επικριτές του, ο Χάφταρ οφείλει τις στρατιωτικές του επιτυχίες στη στήριξη ξένων κρατών, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Αίγυπτος, η Γαλλία ή η Σαουδική Αραβία.