Αποδοκιμάζουν και οι ΗΠΑ τη συμφωνία Άγκυρας-Τρίπολης

Η αμερικανική κυβέρνηση εξέφρασε την αποδοκιμασία της για τη συμφωνία που υπέγραψαν τη Δευτέρα η Τουρκία και η Λιβύη, υπενθυμίζοντας τις υποχρεώσεις της κυβέρνησης της Τρίπολης, βάσει του οδικού χάρτη της διεθνούς κοινότητας για τη χώρα.

Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε την Τρίτη ότι η προσωρινή κυβέρνηση της Λιβύης υποχρεούται, σύμφωνα με τις διατάξεις του οδικού χάρτη του Φόρουμ για Πολιτικό Διάλογο στη Λιβύη, «να μην εξετάζει νέες συμφωνίες που βλάπτουν τη σταθερότητα των εξωτερικών σχέσεων του κράτους της Λιβύης ή του επιβάλλουν μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις».

Το μεσημέρι της Δευτέρας ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, επικεφαλής πολυπληθούς αποστολής Τούρκων αξιωματούχων, μεταξύ των οποίων και ο υπουργός Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ, βρέθηκε στην Τρίπολη όπου και υπέγραψε με την λιβυκή κυβέρνηση, μνημόνιο συνεργασίας σύμφωνα με το οποίο, τουρκικές εταιρείες θα μπορούν να κάνουν έρευνες για υδρογονάνθρακες στην ξηρά και την ΑΟΖ της Λιβύης.

Η συγκεκριμένη συμφωνία έρχεται να προστεθεί στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο σύμφωνα με το οποίο και παραχαράσσοντας κάθε έννοια Διεθνούς Δικαίου αλλά και γεωγραφίας, Τουρκία και Λιβύη μοιράζονται κοινή ΑΟΖ, αγνοώντας τα δικαιώματα της Ελλάδας σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.

Νέα επίθεση Ερντογάν

Την ίδια στιγμή, Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν εξαπέλυσε νέα επίθεση στην Ελλάδα και στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκης, κατά την διάρκεια τελετής απονομής βραβείων. Ο Τούρκος πρόεδρος επανέλαβε τους προκλητικούς ισχυρισμούς του ότι «τα ελληνικά πλοία βουλιάζουν αθώους ανθρώπους στο Αιγαίο» και έδειξε την ενόχλησή του για τη σχέση της Αθήνας με την Ουάσινγκτον.

«Παρακολουθούμε πως τα ελληνικά πλοία θάβουν αυτούς τους αθώους στο Αιγαίο. Ο Έλληνας πρωθυπουργός ζητά βοήθεια από τις ΗΠΑ. Ό,τι κάναμε, θα συνεχίσουμε να το κάνουμε. Γίνεται όλο και πιο σαφές μέρα με τη μέρα ότι οι υλιστικές σκέψεις οδηγούν στην καταστροφή, που δεν είναι λύση. Βλέπουμε ότι ο θεσμός της οικογένειας, που είναι το δομικό στοιχείο της κοινωνίας, δέχεται μεγάλη επίθεση».

Αντιδρά το λιβυκό κοινοβούλιο

Χτες το Κοινοβούλιο της Λιβύης αντέδρασε στο νέο τουρκολιβυκό μνημόνιο, χαρακτηρίζοντας το «παράνομο και καταχρηστικό». Η Βουλή της Λιβύης αναφέρει ότι δεν αναγνωρίζει τη συμφωνία αυτή: «Το Λιβυκό Κοινοβούλιο απορρίπτει τη συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες που υπογράφηκε σήμερα ανάμεσα στην Τουρκία και την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας».

Σημειώνεται ότι το Λιβυκό Κοινοβούλιο, έχει άρει την εμπιστοσύνη του στην κυβέρνηση του Αμπντουλχαμίντ Ντμπεϊμπά και δεν αναγνωρίζει καμία απόφαση της. Επιπλέον το Λιβυκό Κοινοβούλιο αναφέρει πως η συμφωνία που υπεγράφη με την Τουρκία, αποστερεί την ανατολική περιοχή της Κυρηναϊκής από τα δικαιώματά της στους υδρογονάνθρακες.

Το ταξίδι του κ. Τσαβούσογλου στη Λιβύη κρίνεται ως ιδιαίτερα σημαντικό. Ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας συνοδεύονταν από τον υπουργό Ενέργειας και Φυσικών Πόρων, Φατίχ Ντονμέζ, τον υπουργό Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ, τον υπουργό Εμπορίου, Μέχμετ Μους, τον διευθυντή Επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας, Φαρετίν Αλτούν και τον εκπρόσωπο της τουρκικής προεδρίας, Ιμπραΐμ Καλίν.

Τα πρόσωπα προφανώς και έχουν ιδιαίτερη σημασία, καθώς πρόκειται για τους κορυφαίους αξιωματούχους της κυβέρνησης Ερντογάν. Ειδικότερα, τα χαρτοφυλάκια των Ντονμέζ και Ακάρ έχουν ακόμα μεγαλύτερη σημασία σε αυτό το ταξίδι στη Λιβύη, καθώς φημολογείται πως η Άγκυρα έχει ρίξει γέφυρες και στις δυο αντιμαχόμενες πολιτικές πλευρές έτσι ώστε να επαναφέρει και να ενεργοποιήσει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Το μήνυμα της Αθήνας

Έντονη η αντίδραση της Αθήνας στην υπογραφή μνημονίου συνεργασίας μεταξύ της κυβέρνησης εθνικής ενότητας της Λιβύης και της Τουρκίας στον τομέα των υδρογονανθράκων. Η Αθήνα μάλιστα με ανακοίνωση υπουργείου Εξωτερικών ξεκαθαρίζει πως η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.

Στην ανακοίνωση του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών επισημαίνεται ότι «η Ελλάδα παρακολουθεί ιδιαίτερα στενά τις εξελίξεις στη Λιβύη και ιδιαίτερα τη σημερινή υπογραφή “μνημονίου συνεργασίας” μεταξύ της κυβέρνησης εθνικής ενότητας (της Λιβύης και της Τουρκίας στον τομέα των υδρογονανθράκων». Όπως αναφέρει η ανακοίνωση «η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας».

Η ανακοίνωση υπενθυμίζει πως «η Ελλάδα έχει προβεί σε οριοθέτηση της ΑΟΖ της με την Αίγυπτο, συμφωνία, η οποία έχει συναφθεί με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας». Τονίζει ακόμα πως «η Ελλάδα διατηρεί, όπως ορίζει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, δικαίωμα ipso facto et ad initio σε υφαλοκρηπίδα, η οποία, ελλείψει διμερούς συμφωνίας ορίζεται με τη μέση γραμμή. Τέλος, επισημαίνεται ότι το τουρκο-λιβυκό “μνημόνιο” του 2019 είναι παράνομο, άκυρο και ανυπόστατο. Ως εκ τούτου, ουδείς έχει κανένα δικαίωμα να το επικαλείται»

Όπως αναφέρει το Υπουργείο Εξωτερικών «οποιαδήποτε αναφορά ή ενέργεια σε εφαρμογή του εν λόγω “μνημονίου” θα είναι εκ των πραγμάτων παράνομη και αναλόγως της βαρύτητας της, θα υπάρξει αντίδραση τόσο σε διμερές επίπεδο, όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα θα συνεχίσει να ενημερώνει τους εταίρους και συμμάχους της για τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Τουρκίας. Εκφράζεται η ικανοποίηση για τις δηλώσεις του Προέδρου, καθώς και της Επιτροπής Ενέργειας και Φυσικών Πόρων της λιβυκής Βουλής των Αντιπροσώπων, αναφορικά με την ακυρότητα και έλλειψη νομιμότητας του μνημονίου που υπεγράφη σήμερα στην Τρίπολη».

Λίγο νωρίτερα  ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας μίλησε τηλεφωνικά με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Σάμεχ Σούκρι αναφορικά με τις πρόσφατες εξελίξεις στη Λιβύη. Αμφότερες οι πλευρές, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, αμφισβήτησαν τη νομιμότητα της λιβυκής κυβέρνησης εθνικής ενότητας να υπογράψει το εν λόγω μνημόνιο κατανόησης με την Τουρκία. Συμφωνήθηκε, επίσης, όπως ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών μεταβεί στο Κάιρο για διαβουλεύσεις την προσεχή Κυριακή.

Αντιδρά η ΕΕ

«Το Μνημόνιο Συνεννόησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομα αποτελέσματα (legal consequences) για τρίτα κράτη» τόνισε σε γραπτή ανακοίνωσή του, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν για θέματα εξωτερικών υποθέσεων Πίτερ Στάνο σε συνέχεια των σημερινών ανακοινώσεων για υπογραφή “μνημονίου συνεργασίας” των δύο χωρών και υπογραμμίζει ότι πρέπει να «αποφεύγονται ενέργειες που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την περιφερειακή σταθερότητα».

Ειδικότερα, ο κ. Στάνο σημειώνει ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση καταγράφει τις αναφορές που επισημαίνουν ότι η Τουρκία και η λιβυκή Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας υπέγραψαν συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες με βάση το Μνημόνιο Συνεννόησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 για την οριοθέτηση περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο».

Προσέθεσε ότι «η ΕΕ υπενθυμίζει ότι η θέση της σχετικά με αυτό το Μνημόνιο έχει δηλωθεί με σαφήνεια από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2019 και παραμένει αμετάβλητη: Το Μνημόνιο Συνεννόησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομα αποτελέσματα για τρίτα κράτη»  Τέλος, αναφέρει ότι «η νέα συμφωνία δεν έχει δημοσιοποιηθεί ακόμη. Απαιτούνται περαιτέρω διευκρινίσεις για το περιεχόμενό της. Πρέπει να αποφεύγονται ενέργειες που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την περιφερειακή σταθερότητα».