Στα όριά της η Δύση με τον “τελευταίο σουλτάνο”

Ψύχραιμα αναμένουν Λευκωσία και Αθήνα την προαναγγελθείσα έξοδο στα νερά της Ανατολικής Μεσογείου του τέταρτου ερευνητικού πλοίου της Τουρκίας στο οποίο ο πρόεδρός της επέλεξε να δώσει το όνομα του τελευταίου Οθωμανού σουλτάνου. Ποικίλες οι εικασίες των παρατηρητών για τις περιοχές στις οποίες θα “ανοιχτεί” το πολυδιαφημισμένο Αμπντούλ Χαμίντ Χαν, με πολλούς να εκτιμούν πως οι κινήσεις του θα στραφούν προς την Ανατολική Μεσόγειο, ιδίως ύστερα από την προτροπή του Αμερικανού προέδρου προς τον Τούρκο ομόλογό του για «σταθερότητα στο Αιγαίο και τη Συρία».

Ο Τούρκος πρόεδρος ασφαλώς δεν θα αφήσει ανεκμετάλλευτες τις ευκαιρίες που θεωρεί πως του δίνουν οι πρωτοβουλίες του, όντας πεπεισμένος πως έτσι η εικόνα του ενισχύεται στο εξωτερικό και, κυρίως, στο εσωτερικό της Τουρκίας. Φαίνεται, όμως, πως οι εσωτερικές εξελίξεις δεν ευνοούν τις προσδοκίες του για εξακολούθηση της παραμονής του στην εξουσία μετά τις αναμενόμενες προεδρικές εκλογές.

Όπως ήδη επισημάνθηκε στον ελληνικό τύπο, έξι περίπου εκατομμύρια νεαρών τούρκων θα προσέλθουν στην κάλπη για πρώτη φορά, μη έχοντας γνωρίσει άλλον κυβερνήτη από τον Ερντογάν. Και, σε πολύ σημαντικό ποσοστό τους, οι νέοι αυτοί ψηφοφόροι δεν δείχνουν ενθουσιασμένοι με τη σκέψη της ανανέωσης της θητείας τού σημερινού προέδρου.

Είναι εντυπωσιακό να μην έχουν πλέον σοβαρό αντίκρισμα στον νεαρό πληθυσμό μιας χώρας γαλουχημένης με εθνικιστική συνθηματολογία, κινήσεις ηρωικού χαρακτήρα έναντι υπαρκτών και μη εχθρών όπως η “ενοχλητική” Ελλάδα που “δεν εννοεί να συνέλθει και υποσκάπτει τη διεθνή εικόνα της Τουρκίας”. Με παρούσα, σε όλο το φάσμα του πολιτικού κόσμου της χώρας, της αρνητικής για την Ελλάδα ρητορικής, υπάρχουν ενδείξεις κορεσμού στην κοινωνία ύστερα από μια παρατεταμένη περίοδο ακατάσχετης κυβερνητικής κινδυνολογίας, με διαρκείς αναφορές στον “ελληνικό δάκτυλο” για κάθε αρνητική εξέλιξη.

Ίδιος, άλλης όμως μορφής, είναι και ο κορεσμός που παρουσιάζεται εκτός τουρκικών συνόρων. Στη Δύση σημειώνονται αντιδράσεις ενόχλησης από τις τουρκικές ιδιοτροπίες, πράγμα που διακρίνεται στις επισημάνσεις πολλών προσωπικοτήτων της διεθνούς πολιτικής σκηνής για “δυσκολίες τους στον διάλογο με την Άγκυρα” και, κυρίως, με τον ίδιο τον πρόεδρο της χώρας.

Στα όρια της η Δύση

Πέρα από την προκαλούμενη από την Άγκυρα “ελληνοτουρκική καθημερινότητα”, που ηχεί ενοχλητικά στα κέντρα αποφάσεων των δυτικών πρωτευουσών, άλλες μείζονες κινήσεις της Τουρκίας στον χώρο της Ατλαντικής Συμμαχίας, όπως η τοποθέτησή της έναντι της ένταξης Φινλανδίας και Σουηδίας σε αυτήν, προκαλούν την αύξηση του προβληματισμού της για την πρακτική χρησιμότητα της δύσκολης αυτής χώρας στη Δύση, τους προγραμματισμούς και τα συμφέροντά της. Όπως και η τουρκική στάση σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα, με εξέχουσα την περίπτωση της εξωφρενικής και χωρίς κατηγορητήριο φυλάκισης του επιχειρηματία και ανθρωπιστή Οσμάν Καβαλά και της, εν τέλει, καταδίκης του σε ισόβια.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) εγκάλεσε την Άγκυρα «για μια ακόμη προσπάθεια τόσο φίμωσης του τούρκου ακτιβιστή όσο και αποθάρρυνσης άλλων υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», με τον εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) της ΕΕ να δηλώνει μετά την απόφαση του ΕΔΑΔ πως «η ΕΕ προτρέπει την Τουρκία να δώσει συνέχεια στις συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης για την ενίσχυση του κράτους δικαίου, της δημοκρατίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων και να εφαρμόσει τις εκκρεμείς αποφάσεις του ΕΔΑΔ, ιδίως αυτή που ζητά την άμεση απελευθέρωση του κ. Καβαλά».

Επισήμανση στην οποία το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασε, όπως κάθε φορέας απολυταρχικού καθεστώτος: Χαρακτηρίζοντας την απόφαση του ΕΔΑΔ «απογοητευτική» και «θέτουσα εν αμφιβόλω την αξιοπιστία του ευρωπαϊκού συστήματος ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Σε όλα αυτά προστίθεται η δυτική δυσαρέσκεια από κινήσεις ελάχιστα γνωστές στο ευρύ κοινό. Όπως συνέβη με την πρόσφατη επανάληψη της άρνησης της Άγκυρας για διενέργεια νηοψίας στο κατευθυνόμενο στη Λιβύη τουρκικό εμπορικό πλοίο “Parpali”.

Με χαρακτηριστική την αναφορά, σε tweet της Επιχείρησης “EUNAFOR MED IRINI“, πως «για πολλοστή φορά σημειώθηκε άρνηση της Τουρκίας στο αίτημα επιθεώρησης ενός ακόμα πλοίου σύμφωνα με την απόφαση 2292 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για εμπάργκο όπλων στη Λιβύη». Εύλογη δυτική ενόχληση αν συγκρατηθεί πως οι, μέχρι σήμερα, αρνήσεις της Τουρκίας για διενέργεια νηοψίας σε πλοία της έχουν φθάσει τις οκτώ, στοιχείο ενδεικτικό της μη συμμόρφωσής της σε ό,τι έχει αποφασιστεί στο Βερολίνο και, μάλιστα, με την υπογραφή της.

Με τα διεθνή περιστατικά στα οποία η Άγκυρα εμφανίζει σταθερά πλέον αρνητική συμπεριφορά, όπως και με τις διαρκώς επαναλαμβανόμενες απειλές της κατά της Ελλάδας και της Κύπρου, η Δύση βρίσκεται σε αναζήτηση “συμμαχικής διεξόδου” από τα αδιέξοδα προ των οποίων διαρκώς την θέτει η Τουρκία. Μια Τουρκία η οποία επείγεται να αναβιώσει παλιές δόξες προωθώντας προκλητικά σε θερμές θάλασσες γεωτρύπανα με ονόματα σουλτάνων, ναυάρχων και πειρατών, πιστεύοντας πως η εικόνα της αυτή προκαλεί συγκινήσεις στη Δύση αντίστοιχες με το δέος και τον ενθουσιασμό που ο κ. Ερντογάν προσδοκά να εμπνεύσει στη μεγάλη μάζα των ψηφοφόρων του της βαθιάς Ανατολίας.