Μάχη της Κρήτης: Η πύρρειος νίκη του Χίτλερ

Η γερμανική επίθεση κατά της Κρήτης, που πραγματοποιήθηκε σαν σήμερα, παρά τις μεγάλες απώλειες, υπήρξε επιτυχής. Η μεγαλόνησος κατακτήθηκε και τέθηκε εξολοκλήρου υπό τον έλεγχο των Γερμανών και των Ιταλών συμμάχων τους. Ωστόσο, η μάχη της Κρήτης είχε στοιχίσει στους Γερμανούς κάτι ακόμη πιο δυσαναπλήρωτο και από τους επίλεκτους αλεξιπτωτιστές τους, τον χρόνο. Σε κάθε περίπτωση, η κατάληψη της Κρήτης δεν αποτέλεσε στρατηγική επιτυχία των Γερμανών.

Η βασική αιτία της αποτυχίας αυτής συνοψίζεται στο γεγονός ότι ο κύριος λόγος κατάληψης του νησιού ήταν η εξασφάλιση μιας ασφαλούς βάσης για τις δυνάμεις του Άξονα, από όπου θα μπορούσαν να πλήξουν βρετανικούς μεσογειακούς στόχους. Παρόλα αυτά, οι Γερμανοί ουδέποτε επιχείρησαν να αξιοποιήσουν την Κρήτη ως επιθετική βάση για την επίτευξη της αδρανοποίησης –τουλάχιστον– της διώρυγας του Σουέζ, χρησιμοποιώντας τις αεροκίνητες δυνάμεις τους, δηλαδή κατά κύριο λόγο και την αεροπορική τους υπεροχή.

Και ναι μεν εξουδετέρωσαν κάθε περίπτωση βρετανικής επίθεσης, αλλά δεν εκμεταλλεύθηκαν ποτέ οι ίδιοι τις επιθετικές προοπτικές που η κατάληψη του νησιού τους εξασφάλιζε. Αυτό βασικά συνέβη, διότι ο Χίτλερ, αμέσως μετά την κατάληψη της Κρήτης, έπαψε να ασχολείται με τη Μεσόγειο και πάλι, επικεντρώνοντας τη γερμανική πολεμική προσπάθεια κατά της Σοβιετικής Ένωσης, βάσει των δικών του σχεδιασμών. Ο Μέγας Ναπολέων κατηγορούσε πάντοτε τους αντιπάλους του Αυστριακούς στρατηγούς ότι επιδιώκουν πολλούς αντικειμενικούς σκοπούς ταυτόχρονα, χωρίς να επιτυγχάνουν τελικά κανέναν. Αυστριακός και ο Χίτλερ, τήρησε την παράδοση των στρατηγών των Αψβούργων και ενεπλάκη στη ρωσική περιπέτεια, χωρίς να “ξεκαθαρίσει” τα νώτα του.

Μεσόγειος και Σουέζ

Αντίθετα με τα όσα ο Χίτλερ πίστευε, ήταν η Μεσόγειος που αποστράγγισε τις ζωτικές δυνάμεις του Άξονα, όταν ακριβώς αυτός τις χρειαζόταν περισσότερο από ποτέ στις αχανείς ρωσικές στέπες. Στη Μεσόγειο τα όπλα του Άξονα γνώρισαν την πρώτη τους συντριπτική ήττα στον πόλεμο, στο Ελ Αλαμέιν. Στη Μεσόγειο, τέλος, μετά την επιχείρηση “Torch” και την κατάληψη της Γαλλικής Βόρειας Αφρικής από τους Συμμάχους, ανοίχθηκε νέο μέτωπο κατά του Άξονα, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα, μερικούς μήνες αργότερα, τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας.

Ακόμη και χωρίς το Γιβραλτάρ, η κατάληψη του Σουέζ θα αποτελούσε θανάσιμο πλήγμα κατά των Βρετανών και, στη χειρότερη περίπτωση, θα προσέφερε πολύτιμο χρόνο στον Χίτλερ, έναντι της αναμενόμενης αγγλοσαξονικής αντεπίθεσης που, προφανώς, κάποτε θα συνέβαινε. Στην καλύτερη περίπτωση, η αποκοπή του Σουέζ θα μπορούσε να οδηγήσει τη Βρετανία ακόμη και εκτός πολέμου. Οι Γερμανοί θα είχαν τη δυνατότητα να επιχειρήσουν την αναζωπύρωση της αντιβρετανικής εξέγερσης στο Ιράκ, την οποία οι Βρετανοί είχαν καταφέρει να καταστείλουν μόλις στις 31 Μαΐου 1941.

Επίσης θα μπορούσαν να ενισχύσουν τις δυνάμεις του Βισύ στη Συρία, προκαλώντας μια νέα Δουνκέρκη στα στρατεύματα των Βρετανών και των Ελεύθερων Γάλλων, τα οποία κατόρθωσαν να επικρατήσουν τελικά των δυνάμεων του Βισύ και να κατακτήσουν τη Συρία και τον Λίβανο, στο διάστημα από τις 8 Ιουνίου έως τις 14 Ιουλίου 1941, δηλαδή ελάχιστες ημέρες μετά την απώλεια της Κρήτης. Από τη Συρία δε οι Γερμανοί θα ήταν σε θέση να κινηθούν και προς το Σουέζ και προς το Ιράκ. Με τον τρόπον αυτόν οι βρετανικές δυνάμεις της βόρειας Αφρικής θα βρίσκονταν μεταξύ δύο πυρών: του Γερμανικού Αφρικανικού Σώματος (Deutsches Afrika Korps – DAK) από δυτικά και των γερμανικών δυνάμεων που θα βάδιζαν μέσω Λιβάνου και Παλαιστίνης προς το Σουέζ από ανατολικά.

Το λάθος του Χίτλερ

Ο Χίτλερ, ο οποίος θεωρούσε εαυτόν τον μεγαλύτερο στρατηγό της Ιστορίας, αποδείχθηκε ανίκανος να κατανοήσει ότι ο βασικός του αντίπαλος δεν ήταν η Σοβιετική Ένωση, αλλά η Βρετανία. Αγνοώντας τα διδάγματα της Ιστορίας, δεν κατάλαβε ότι η ήττα της Γερμανίας θα έλθει τελικά από τις δυνάμεις που ελέγχουν τις θάλασσες. Ακόμη και η Σοβιετική Ένωση μόνη της, χωρίς την υλική ενίσχυση που της παρείχαν οι Αγγλοσάξονες σύμμαχοί της, δεν θα μπορούσε να επικρατήσει της Γερμανίας.

Ο Χίτλερ, όμως, δεν μπόρεσε ποτέ να κατανοήσει ότι πηγή ισχύος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας ήταν ο έλεγχος της Μεσογείου. Αν, μέσω Κρήτης, καταλάμβανε τη Συρία και βάδιζε προς το Ιράκ, το οποίο επίσης εύκολα θα ήταν δυνατόν να το καταλάβει κερδίζοντας και πολύτιμα αποθέματα πετρελαίου, θα μπορούσε με ισχυρότερα επιχειρήματα να οδηγήσει τον Στάλιν προς την κατάκτηση της Περσίας, ώστε και ο ίδιος να εξασφαλίσει το Ιράκ από ενδεχόμενη βρετανική ενέργεια μέσω Ινδίας. Ακόμη καλύτερα, θα μπορούσε να προσεταιριστεί ο ίδιος την Περσία, ο Σάχης της οποίας ήταν φιλικά διακείμενος στη Γερμανία, λόγω του φόβου του έναντι της Βρετανίας και της Σοβιετικής Ένωσης.

Όμως, το μεγάλο πρόβλημα του Χίτλερ ήταν ότι τελικά υπήρξε πάντοτε μόνο ένας απλός “πεζικάριος”, ένας “στεριανός” χωρίς γνώση και επαφή με το υγρό στοιχείο και τις δυνατότητες που παρέχει σε όποιον το ελέγχει. Διαβάζοντας, άλλωστε, την κριτική της ναυμαχίας της Γιουτλάνδης, την οποία επιχειρεί στο βιβλίο του “Ο Αγών μου”, κατανοεί κάποιος αμέσως την παντελή του άγνοια σε ό,τι αφορά τις ναυτικές επιχειρήσεις και τις συνέπειές τους. Αλλιώς θα κατανοούσε ότι και στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Γερμανία δεν ηττήθηκε γιατί τη «μαχαίρωσαν στα πλευρά οι Εβραίοι», αλλά γιατί αδυνατούσε να αντεπεξέλθει στον βρετανικό ναυτικό αποκλεισμό, με αποτέλεσμα οι κάτοικοί της να φθάσουν να αντιμετωπίσουν ακόμη και το φάσμα της πείνας

Μάχη της Κρήτης: Μια “κούφια” νίκη

Λόγω της αβελτηρίας και της μειωμένης –επί του προκειμένου τουλάχιστον– στρατηγικής αντίληψης του Χίτλερ, η γερμανική κατάληψη της Κρήτης αποδείχθηκε μια “κούφια” αμυντική, τελικά, επιτυχία και μόνο. Ο Χίτλερ δεν έπραξε καν το ακόμη πιο απλό: να κυριεύσει τη Μάλτα και να ενισχύσει τον Ρόμελ στη βόρεια Αφρική με δύο επιπλέον μεραρχίες πάντσερ, οι οποίες θα ήταν αρκετές για να οδηγήσουν το DAK στην Αλεξάνδρεια, εκείνη την εποχή. Ο Χίτλερ άλλωστε, στην υπ’ αριθμόν 30 Οδηγία του της 23ης Μαΐου 1941, ξεκαθάρισε ότι η επίθεση κατά των Βρετανών στην ανατολική Μεσόγειο θα διεξαχθεί μόνο μετά το επιτυχές πέρας της επιχείρησης “Barbarossa” και τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.

Σημαντικό, πάντως, ρόλο στη μη εκμετάλλευση της νίκης στην Κρήτη από τον Χίτλερ πρέπει να διαδραμάτισαν οι πολύ μεγάλες απώλειες που υπέστησαν τόσο η Luftwaffe, όσο και οι επίλεκτες δυνάμεις των αλεξιπτωτιστών του. Δεν είναι τυχαίο ότι μετά την Κρήτη οι γερμανικές αεροκίνητες και αερομεταφερόμενες δυνάμεις ουδέποτε έδρασαν ως τέτοιες ξανά. Για παράδειγμα, η Ταξιαρχία “Ramcke” των αλεξιπτωτιστών, η οποία υποτίθεται ότι θα χρησιμοποιείτο κατά της Μάλτας, πολέμησε και υπέκυψε ως κοινό πεζικό στη βόρεια Αφρική, ενταγμένη στο DAK του Ρόμελ.