Hugo Boss ο Χίτλερ, Coco Chanel o Κεμάλ

Οι φρικιαστικές εικόνες των Γερμανών αξιωματικών να αποτελειώνουν με μια σφαίρα στο κεφάλι, από γυναίκες και μικρά παιδιά, μέχρι να δίνουν διαταγές από το τεθωρακισμένο όχημά τους, έχουν παραμείνει στο μεταπολεμικό φαντασιακό. Ο Χίτλερ δεν είχε δημιουργήσει μόνο την πιο αδίστακτη πολεμική μηχανή, αλλά φρόντισε να την ντύσει και ανάλογα. Η αμφίεση πάντα έπαιζε τρομακτικό ψυχολογικό ρόλο στον αντίπαλο, ενώ η ομοιογένεια διέχυε τις ευθύνες των εγκλημάτων. Τις στολές των Γερμανών αξιωματικών είχε αναλάβει να ράψει ο διάσημος Hugo Boss, ρούχα του οποίου πολλοί Έλληνες φοράμε μέχρι και σήμερα. Φαίνεται, όμως, πως τέτοια αισθητική εκτίμησε και ο Κεμάλ Ατατούρκ. Ο πατέρας των Τούρκων -πλην γενοκτόνος Ελλήνων και Αρμενίων- ήθελε να καταστήσει τους στρατηγούς του το ίδιο κομψούς με τους Γερμανούς. Γι’ αυτό επιστράτευσε την Coco. Η Τουρκία θα εξευρωπαϊζόταν.

To γούστο της Coco Chanel και οι ανατρεπτικές της ιδέες στον τρόπο που το ύφασμα θα έντυνε το ανθρώπινο σώμα είχαν ασκήσει μεγάλη έλξη στον Τούρκο ηγέτη. Ο Κεμάμ Ατατούρκ λέγεται ότι έδινε μεγάλη σημασία στο παρουσιαστικό. Ο ίδιος φρόντιζε να ντύνεται κομψά σε όλες τις περιστάσεις, εντός και εκτός στρατεύματος.

Γι’ αυτό και ζήτησε από τη διάσημη Γαλλίδα σχεδιάστρια μόδας τη δεκαετία του 1930 να σχεδιάσει τα ρούχα των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων. Η Chanel σχεδίασε στολές αξιωματικών για τελετουργικές περιστάσεις. O διάσημος Τούρκος σχεδιαστής μόδας Vural Gökçayli, είχε δηλώσει σε συνέντευξή του πως είχε δει με τα μάτια του τα έγγραφα με τις παραγγελίες του Ατατούρκ προς την Coco Chanel, τα οποία φυλάσσονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας.

«Αν κοιτάξετε τα ρούχα των στρατηγών γύρω από το φέρετρο του Ατατούρκ και τις φωτογραφίες από χορούς της δεκαετίας του 1930, είναι όλοι τόσο μαγευτικοί όσο ένας σχεδιαστής κοστουμιών θεάτρου. Αυτός είναι ο σχεδιασμός της Chanel», λέει ο Vural Gökçayli. Με αυτή την πράξη, θα έδινε ένα μήνυμα ισχύος. Όλοι οι υψηλόβαθμοι αξιωματικοί έπρεπε να είναι κομψοί και επιβλητικοί. Πρώτη φορά συνέβη αυτό στον τουρκικό στρατό. Οι στολές αυτές φορέθηκαν μέχρι το το 1945 σύμφωνα με τον Gökçaylı. Ωστόσο, η αρχισυντάκτρια του τουρκικού περιοδικού μόδας Ala Zeynep Hasoğlu έγραφε πως “μέχρι τη δεκαετία του 1980 οι τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις φορούσαν ρούχα με το σήμα της Coco-Chanel”.

Ο Τούρκος μόδιστρος, παραβλέποντας τη σκοτεινή δράση της Γαλλίδας σχεδιάστριας, την εκθειάζει υποστηρίζοντας πως “Η Coco Chanel δεν ήταν κατάσκοπος των Ναζί. Αυτή ήταν μια κατηγορία των Γάλλων για οποιονδήποτε μιλούσε με Γερμανούς“. Ο Vural Gökçayli προφανώς έχει πλήρη άγνοια για τα χρόνια που έδρασε η Γαλλίδα σχεδιάστρια του Ατατούρκ. Φανατική αντισημίτρια και επιβεβαιωμένα εξαιρετική συνεργάτιδα των μυστικών υπηρεσιών του Γ΄ Ράιχ.

Μπορεί οι στολές να έδειχναν πιο όμορφες, αλλά αυτό δεν μεταφραζόταν και σε στρατιωτική δεινότητα, όπως συνέβαινε με τους Γερμανούς. “Η αποχή της Τουρκίας από κάθε τοπικό ή διεθνή πόλεμο κατά την περίοδο 1923-1945 και οι περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες της κυβέρνησης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος συντέλεσαν στη διατήρηση μίας τεχνολογικά και οργανωτικά καθυστερημένης πολεμικής μηχανής“. Οι νεώτεροι χαμηλόβαθμοι αξιωματικοί άρχισαν να εκδηλώνουν ένα αίσθημα υπεροχής έναντι των καλοντυμένων με Coco Chanel πλην γαλουχημένων με παλαιές πολεμικές μεθόδους ηγετών τους. Μεταπολεμικά οι παλαιοί καλοντυμένοι αξιωματικοί παραμερίστηκαν, οι πολιτικοί κυνηγήθηκαν και οι νέοι αξιωματικοί ανέλαβαν.

Όσο καλοραμμένες, όμορφα σχεδιασμένες και να ήταν οι στολές των Τούρκων, ένα δεν άλλαξε: Οι Τούρκοι αξιωματικοί, έμαθαν να “βγαίνουν” από τα ρούχα τους και να επεμβαίνουν στην πολιτική.