Η “κατάρα των μεγιστάνων” – Πτώσεις ελικοπτέρων και ιδιωτικών αεροσκαφών

Σαράντα ενός, εξήντα εννέα και πενήντα έξι ετών. Αυτές είναι οι ηλικίες των πρόωρα χαμένων Κόμπι Μπράιαντ, Ολιβιέ Ντασό και Πετρ Κέλνερ. Και οι τρεις άνδρες έχασαν τραγικά τη ζωή τους, μετά τη συντριβή του ελικοπτέρου τους, το οποίο χρησιμοποιούσαν καθημερινά για τις μετακινήσεις τους. Για εκείνους, κάτι τέτοιο ήταν όσο κοινό είναι ένα δρομολόγιο με ταξί ή αυτοκίνητο για τους “απλούς” ανθρώπους.

Το ελικόπτερο, που είναι συνώνυμο με τον πλούτο και την πολυτέλεια, έχει στοιχίσει πολλές ζωές, ενώ τα απανωτά δυστυχήματα επωνύμων έχουν ωθήσει την κοινή γνώμη να μιλάει για “κατάρα των μεγιστάνων”. Στην πραγματικότητα, ο κίνδυνος που ενέχει μία πτήση με ελικόπτερο, δεν συγκρίνεται με τον φόρο αίματος που πληρώνουν οι επιβάτες αυτοκίνητων. Συνήθως, όμως, τα ελικόπτερα μεταφέρουν κάποιον, του οποίου ο θάνατος γίνεται πρωτοσέλιδο. Επιπλέον, ενίοτε οι “άτρωτοι” επιβαίνοντες τείνουν να παραβλέπουν τις δυσκολίες των πτήσεων και οι πιλότοι που είναι στη δούλεψή τους ευθυγραμμίζονται με τα ριψοκίνδυνα θέλω τους.

Μία χούφτα άνθρωποι κατέχουν το μισό πλούτο της Γης. Πράγματι, οι 2.825 δισεκατομμυριούχοι διαθέτουν διπλάσια σχεδόν χρήματα από το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού. Πρόκειται για αδιανόητη ανισοκατανομή πλούτου. Οι κοινοί θνητοί έχουν στυλωμένα τα μάτια τους στο λεγόμενο 1%, το οποίο αυγατίζει τον πλούτο του και κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Η ζωή του, όμως, δεν βρίσκεται σε κοινή θέα, αντιθέτως είναι προφυλαγμένη. Και αν κάποιος από την άκρως προνομιούχα μειονότητα κάνει το λάθος να εκτεθεί, η δημόσια κατακραυγή λειτουργεί ως μάθημα διακριτικότητας και για τους υπόλοιπους. Ενδεικτική η ανάρτηση του δισεκατομμυριούχου Ντέιβιντ Γκέφεν, ο οποίος αποκάλυψε ότι περνάει την καραντίνα απομονωμένος στο γιοτ του στην Καραϊβική, σε ένα πλεούμενο αξίας 590 εκατομμυρίων δολαρίων!

Ο σάλος που προκλήθηκε τον ανάγκασε να εγκαταλείψει τόσο τα σόσιαλ μίντια, όσο και τις ειδυλλιακές φωτογραφίες με ηλιοβασιλέματα… Κάπως έτσι, οι δισεκατομμυριούχοι καταλήγουν να αποτελούν μία δική τους φυλή, αποκομμένη από τον υπόλοιπο κόσμο ψυχολογικά, αλλά και βιολογικά. Στη δική τους βιόσφαιρα τρώνε καλύτερα, εκπαιδεύονται καλύτερα, ντύνονται καλύτερα, λαμβάνουν καλύτερη υγειονομική περίθαλψη και διαχειρίζονται τον χρόνο τους καλύτερα.

Το τέλος του Τσέχου κροίσου

Μεταξύ άλλων, τα ελικόπτερα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς τους, αντικαθιστώντας τον ρόλο του ταξί ή του αυτοκινήτου. «Όπου φτωχός κι η μοίρα του, όπου πλούσιος και η καλοπέραση», για να συμπληρώσουμε τη λαϊκή παροιμία. Έχουν, όμως, και οι μεγιστάνες τις τραγωδίες τους. Μπορεί ο πλούτος, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, να εξασφαλίζει μακροζωία (τουλάχιστον εννέα χρόνια περισσότερα από τους φτωχούς), αλλά ελλοχεύουν και κίνδυνοι.

Αυτό αποδεικνύει και το τελευταίο αεροπορικό δυστύχημα στην Αλάσκα. Μεταξύ των πέντε ατόμων που έχασαν τη ζωή τους από συντριβή ελικοπτέρου, βρισκόταν και ο πλουσιότερος άνθρωπος της Τσεχίας Πετρ Κέλνερ. Ο 56χρονος δισεκατομμυριούχος έρχεται να προστεθεί στον μακρύ κατάλογο με τα “θύματα των αιθέρων”. Κανείς δεν είναι άτρωτος, ακόμα και αν ανήκει στην υψηλότερη κορυφή του πλούτου. Στην περίπτωσή τους, μάλιστα, ο θάνατος έρχεται με τη σημειολογική πτώση από τους ουρανούς.

Ένα μήνα μετά τη συντριβή του ελικοπτέρου και τον τραγικό θάνατο του Γάλλου μεγιστάνα Ολιβιέ Ντασό, όπως προαναφέραμε, παρόμοιο τέλος επεφύλαξε η μοίρα και στον επιχειρηματία Κέλνερ. Αν και ο Κέλνερ ανήκε στους 70 πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου, παρέμενε άγνωστος στο ευρύ κοινό. Ο θάνατός του ήταν που έφερε στο προσκήνιο τη ζωή του, τον αμύθητο πλούτο του και την πορεία του προς την κορυφή, πράγματα που καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του επέλεγε να κρατάει αθέατα.

Συνέδεσε το όνομά του με τη μετακομμουνιστική πορεία της Τσεχοσλοβακίας. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ασχολήθηκε με την πώληση φωτοτυπικών μηχανημάτων και ειδών γραφείου. Αργότερα, συμμετείχε στο εκτενές πρόγραμμα αποκρατικοποίησης εκατοντάδων εταιρειών, ενώ μέσω του ομίλου PPF προχώρησε σε μεγάλο αριθμό εξαγορών, βάζοντας τον όμιλο και τον ίδιο για τα καλά στα μεγάλα “σαλόνια” του νεοσύστατου τσέχικου επιχειρείν.

Εξελίχθηκε γρήγορα στον πλουσιότερο επιχειρηματία της χώρας, με προσωπική περιουσία που ξεπερνούσε τα 17 δις. ευρώ. Κολλητός του φίλος ο ολιγάρχης Αμπράμοβιτς. Όπως πολλοί όμοιοί του, ο Κέλνερ λάτρευε τα σπορ και την αδρεναλίνη, επιζητώντας συχνά την αποφόρτιση από τις επιχειρηματικές σκοτούρες που αυτά του προσέφεραν. Ήταν δεινός σκιέρ και αναζητούσε απάτητες βουνοκορφές.

Το μοιραίο ταξίδι

Τα περισσότερα ταξίδια του τα πραγματοποιούσε με ένα Boeing 737-700 BBJ1 που είχε αγοράσει το 2010. Με αυτό φημολογείται ότι μεταφέρθηκε μαζί με έναν στενό συνεργάτη και φίλο στο πολυτελές καταφύγιο Tordrillo Mountain Lodge στην Αλάσκα. Το κατάλυμα βρίσκεται στη λίμνη Τζουντ και χρεώνει 15.000 δολάρια κατ’ άτομο για διαμονή μίας εβδομάδας, η οποία περιλαμβάνει εκδρομές heli-skiing.

Σε αυτές, ελικόπτερα παραλαμβάνουν τους επιβάτες από το ξενοδοχείο και τους μεταφέρουν σε απομακρυσμένα βουνά και απάτητες κορυφές για σκι. Ήταν μόνιμος επισκέπτης του πολυτελούς καταλύματος, το οποίο συνεργαζόταν με μία εταιρεία η οποία διέθετε στόλο 17 ελικοπτέρων. Μερικά από αυτά λειτουργούσαν για πυρόσβεση, εξερεύνηση διαμαντιών και σεισμικών τρυπανιών. Στη μοιραία πτήση, το ελικόπτερο Airbus AS 350-B3 μετέφερε τρεις πελάτες, δύο εκπαιδευτές σκι και τον πιλότο. Εκπρόσωπος του καταφυγίου δήλωσε στους New York Times ότι δεν γνωρίζει τί προκάλεσε τη συντριβή. Η έρευνα για την υπόθεση βρίσκεται σε εξέλιξη.

Η πτήση καθυστέρησε δύο ώρες και είχε πια βραδιάσει. Είναι πολύ πιθανό η καθυστέρηση αυτή να οφείλεται στους σκιέρ που επιθυμούσαν να παραμείνουν περισσότερο στο σημείο. Ο κακός καιρός και η ελλιπής ορατότητα φημολογείται ότι συνέβαλαν στο δυστύχημα. Μία ώρα μετά τη συντριβή ξεκίνησε η επιχείρηση εντοπισμού των συντριμμιών του ελικοπτέρου και των σωρών, η οποία και εμποδίσθηκε εξαιτίας μίας χιονοθύελλας.

Ο θάνατος του Κόμπι Μπράιαντ

Η περιορισμένη ορατότητα εξαιτίας ομίχλης προκάλεσε και το αεροπορικό δυστύχημα που στοίχισε τη ζωή του μπασκετμπολίστα Κόμπι Μπράιαντ, της κόρης του και άλλων εφτά ατόμων, βυθίζοντας πλήθος θαυμαστών του στο πένθος. Εξαρχής, αποκλειόταν το σενάριο της μηχανικής βλάβης, καθώς το συγκεκριμένο ελικόπτερο διέθετε δύο μηχανές, πολύ υψηλής ποιότητας, φτιαγμένες από την Κάντιλακ.

Κατόπιν ενδελεχούς έρευνας, οι επιθεωρητές του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας Μεταφορών των ΗΠΑ κατέληξαν ότι το ελικόπτερο, παραβιάζοντας τους ομοσπονδιακούς κανόνες, πέταξε μέσα στην ομίχλη και πιθανότατα αποπροσανατολίστηκε λίγο πριν συντριβεί. Σε αυτά πρέπει να προστεθεί ότι η πτήση γινόταν σε χαμηλό υψόμετρο και η ταχύτητά του ξεπερνούσε τα 280 χιλιόμετρα την ώρα, δηλαδή σχεδόν τη μέγιστη που μπορούσε να αναπτύξει.

Μετά από την έρευνα για το θάνατο του Μπράιαντ, το ίδιο Συμβούλιο εισηγήθηκε καλύτερα συστήματα προειδοποίησης-ραντάρ, τα οποία θα ενημερώνουν τους πιλότους για να αποφεύγουν πρόσκρουση. Το ελικόπτερο που πετούσε ο Μπράιαντ δεν είχε το κατάλληλο σύστημα ενημερώσεων, για το οποίο οι αρχές είχαν δώσει εντολή να τοποθετείται υποχρεωτικά σε αυτά τα ελικόπτερα. Η οικογένεια του πιλότου κατηγορεί τον ίδιο τον Μπράιαν και το δικό του πείσμα να πραγματοποιήσει τη διαδρομή, παρά την αδιαπέραστη ομίχλη.

Απανωτές τραγωδίες

Ο Γάλλος κροίσος Ολιβιέ Ντασό επέβαινε σε ένα ελικόπτερο τύπου Airbus AS350B, το οποίο συνετρίβη αμέσως μετά την απογείωσή του από ιδιωτικό ελικοδρόμιο στην Τουκέ, στην ακτή της Νορμανδίας. Η τραγωδία συνέβη όταν οι έλικες του ελικοπτέρου φέρεται να χτύπησαν στα κλαδιά ενός δέντρου, λίγα δευτερόλεπτα μετά την απογείωση.

Στη Βραζιλία, δύο μήνες νωρίτερα, έχασε τη ζωή του ο 32χρονος πρόεδρος της Palmas και τέσσερις ποδοσφαιριστές μετά από συντριβή αεροσκάφους. Το δυστύχημα έγινε επίσης λίγα λεπτά μετά την απογείωση του αεροπλάνου, με το οποίο η Πάλμας Ρεγκάτα, ομάδα της 4ης κατηγορίας της Βραζιλίας, ταξίδευε για τη Γκόια, όπου θα αντιμετώπιζε τη Βίλα Νόβα.

Ο επιθετικός της Κάρντιφ Σίτι, Εμιλιάνο Σάλα, έφυγε πρόωρα δύο χρόνια νωρίτερα, όταν το αεροσκάφος του συνετρίβη κατά τη διάρκεια πτήσης από τη Νάντη της Γαλλίας προς το Κάρντιφ. Αποδείχθηκε ότι μονοξείδιο του άνθρακα είχε εισέλθει στην καμπίνα, ενώ ούτε ο πιλότος είχε την σχετική άδεια να πετάει. Τρεις μήνες αργότερα, πέθανε και ο πατέρας του νεαρού αθλητή, ο οποίος δεν άντεξε τον χαμό του γιού του.

Στη Βρετανία ακόμα δεν έχει καταλαγιάσει το σοκ που προκάλεσε η συντριβή του ελικοπτέρου του ιδιοκτήτη της ποδοσφαιρικής ομάδας Λέστερ Βιχάι Σριβανταναπράμπα. Ο πρόεδρος της Λέστερ, δύο βοηθοί του, ο πιλότος και η σύντροφός του έχασαν τη ζωή τους όταν το ελικόπτερο, στο οποίο επέβαιναν, συνετρίβη σε πάρκινγκ, λίγες μόλις στιγμές έπειτα από την απογείωσή του από το στάδιο King Power της αγγλικής ομάδας.

Αποδείχθηκε ότι εξάρτημα 30 εκατοστών, το οποίο συνδέει το πεντάλ του πιλότου με τον μικρό έλικα στην ουρά του ελικοπτέρου μετακινήθηκε από τη θέση του, με συνέπεια το ελικόπτερο να αρχίσει να πέφτει και τελικά να συντριβεί. Λίγο μετά από το τραγικό αυτό περιστατικό, στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, έχασε τη ζωή της η 30χρονη Κάρλι Μακ Κορντ. Η νεαρή αθλητική δημοσιογράφος επέβαινε σε ένα μικρό αεροπλάνο μαζί με άλλα τέσσερα άτομα και κατευθυνόταν στην Ατλάντα για αθλητικό αγώνα. Αιτία του δυστυχήματος ήταν η έντονη ομίχλη που επικρατούσε.

Σαν σύγχρονοι Ίκαροι…

Τίποτα από τα παραπάνω δεν θα εκτοπίσει από το βάθρο των πλουσίων την προτίμηση που δείχνουν στα ελικόπτερα και στα ιδιωτικά αεροσκάφη. Τα ελικόπτερα, υποστηρίζουν οι ειδικοί, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εξαιτίας της φύσης τους και επειδή πραγματοποιούν σχετικά χαμηλές πτήσεις. Στην πραγματικότητα, όμως, και τα μικρότερα αεροσκάφη έχουν χειρότερες επιδόσεις ασφαλείας σε σχέση με αυτά που χρησιμοποιούνται στις εμπορικές γραμμές.

Παρ’ όλα αυτά, τον καιρό της πανδημίας, στους αιθέρες κυκλοφορούν περισσότερα ιδιωτικά αεροπλάνα από ποτέ. Όσοι έχουν τη δυνατότητα, αποφεύγουν τον κίνδυνο των αεροδρομίων και διαφεύγουν σε ασφαλείς προορισμούς. Δεν χρειάζεται κανείς να επικαλεστεί τον ανατόμο της απληστίας Άνταμ Σμιθ, ο οποίος είχε πει ότι «η κυριότερη απόλαυση του πλούτου συνίσταται στην επίδειξή του». Δεν πρόκειται, άλλωστε, τόσο για επίδειξη, όσο για μία άλλη κανονικότητα που αφορά τους λίγους που μπορούν να κάνουν περισσότερα από ένα ταξίδια την ημέρα, χωρίς να επηρεάζονται από τα συμβατικά δρομολόγια και ωράρια.

Στην πραγματικότητα, όμως, αεροπορικά ατυχήματα σημειώνονται σχεδόν καθημερινά στον κόσμο με ιδιωτικά αεροσκάφη, αρκετά από αυτά θανατηφόρα. Μικρά μονοθέσια ή διθέσια αεροσκάφη και ελικόπτερα, τα οποία πολλές φορές πιλοτάρουν οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες τους παθαίνουν βλάβες.

Τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί και οι τουριστικές πτήσεις με ιδιωτικά αεροσκάφη. Στην πλειονότητά τους πρόκειται για εναέριες περιηγήσεις πάνω από περιοχές με τουριστικό ενδιαφέρον. Εκεί συμβαίνουν και τα περισσότερα δυστυχήματα. Ενδεικτικό είναι ότι στις 26 πρώτες μέρες του 2021 μόνο στις ΗΠΑ έλαβαν χώρα 54 ατυχήματα με αεροσκάφη και ελικόπτερα, στα οποία έχασαν τη ζωή τους 31 άνθρωποι. Στο ίδιο διάστημα, σε όλο τον υπόλοιπο πλανήτη, οι νεκροί σε δυστυχήματα με ιδιωτικά αεροσκάφη ήταν 47.

Ο αριθμός είναι ιδιαίτερα μεγάλος αν αναλογιστεί κανείς πως στα μεγάλα επιβατικά αεροσκάφη, η πρόοδος σε θέματα ασφάλειας έχει περιορίσει δραστικά τα δυστυχήματα. Γεγονός παραμένει ότι σαν σύγχρονοι Ίκαροι, διάσημοι και πλούσιοι, κατακρημνίζονται. Είναι το τίμημα που πληρώνουν όσοι πλησιάζουν πολύ κοντά στον ήλιο…