Ήταν σωστό το lockdown; – Έρευνα του πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ απαντά

Περίπου 530 εκατομμύρια λιγότερα κρούσματα είχαν ως αποτέλεσμα οι πολιτικές περιορισμού του κορωνοϊού, μεταξύ αυτών και το lockdown, που ακολούθησαν έξι χώρες, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου του Berkeley, της Καλιφόρνια, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature. Στην προκαταρκτική της μορφή, διαπιστώνει ότι τα μέτρα που ελήφθησαν από τις χώρες που εξετάστηκαν είχαν ως αποτέλεσμα να περιοριστεί ο ρυθμός μετάδοσης του ιού σε μεγάλο βαθμό, σε σχέση με την περίπτωση που δεν είχε ληφθεί κανένα μέτρο.

Στην εμπειρική έρευνα, με τίτλο “The effect of large-scale anti-contagion policies on the COVID-19 pandemic”, συμμετείχαν 15 επιστήμονες και ειδικοί της Σχολής Δημόσιας Πολιτικής του Berkeley, με επικεφαλής τον Solomon Hsiang, ο οποίος μίλησε για τα αποτελέσματα σε σχετική συνέντευξη Τύπου. Η ομάδα του συνέλεξε στοιχεία για συνολικά 1.717 παρεμβάσεις σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, μη φαρμακευτικού χαρακτήρα, στην Κίνα, την Ιταλία, τη Γαλλία, το Ιράν, τη Νότια Κορέα και τις ΗΠΑ.

Στις παρεμβάσεις αυτές περιλαμβάνονται περιορισμοί στις αποστάσεις, ακυρώσεις εκδηλώσεων και μαζικών συγκεντρώσεων, περιορισμοί των μετακινήσεων, αναστολή της λειτουργίας σχολείων, εμπορικών καταστημάτων, άδειες ειδικού σκοπού κ.λπ. Εφαρμόζοντας συγκεκριμένες οικονομετρικές μεθόδους, επιχείρησε να εκτιμήσει το αποτέλεσμα των πολιτικών περιορισμού στο ρυθμό μετάδοσης του κορωνοϊού, χρησιμοποιώντας ως βάση το ρυθμό μετάδοσης 38% ημερησίως, που παρουσιάζουν οι μολύνσεις στην περίπτωση που δεν εφαρμόζεται κανένα μέτρο περιορισμού.

«Εκτιμούμε ότι σε αυτές τις έξι χώρες, οι παρεμβάσεις εμπόδισαν ή καθυστέρησαν κατά προσέγγιση 62 εκατομμύρια επιβεβαιωμένα κρούσματα, αντιστοιχώντας στην αποτροπή περίπου 530 εκατομμυρίων μολύνσεων», σημειώνει το κείμενο. Το καταληκτικό νούμερο, των 530 εκατ., εξηγείται από το γεγονός ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που κολλάνε τον ιό δεν ελέγχονται και δεν ανιχνεύονται, και είναι προφανώς πολλαπλάσιοι αυτών που καταγράφονται.

Ο Hsiang, αναφερόμενος στον «εξαιρετικά υψηλό ρυθμό εξάπλωσης, που είναι σπάνιος μεταξύ των μεταδοτικών νοσημάτων», εξήγησε ότι η αντίδραση των κρατών στην πανδημία «έσωσε πάρα πολλές ζωές σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα». Μόνο στις ΗΠΑ, “αποσοβήθηκαν” 4,8 εκατομμύρια επιβεβαιωμένα κρούσματα και 60 εκατομμύρια συνολικά.

«Το lockdown είναι παύση, όχι θεραπεία»

Για μια σειρά από λόγους, δεν μπορούσε το μοντέλο της ομάδας του Hsiang να χρησιμοποιηθεί για να εκτιμηθούν οι ζωές που σώθηκαν. Από χώρα σε χώρα, κάθε μέτρο φάνηκε να έχει διαφορετική επίδραση. Για παράδειγμα, στη Γαλλία η απαγόρευση μαζικών συγκεντρώσεων είχε μεγαλύτερο αποτέλεσμα από ό,τι στις υπόλοιπες. Το κλείσιμο των σχολείων, επίσης, έδειξε ότι είχε μικρή επίδραση, ενώ πιο αποτελεσματικό μέτρο φάνηκε να είναι η ατομική απομόνωση και το κλείσιμο κάποιων επιχειρήσεων.

Το εύρημα είναι σημαντικό γιατί «το πραγματικό αποτέλεσμα των πολιτικών περιορισμού στο ρυθμό μετάδοσης της τρέχουσας πανδημίας είναι άγνωστο. Ο σύγχρονος κόσμος δεν αντιμετώπισε ποτέ το συγκεκριμένο παθογόνο, ούτε εφάρμοσε τέτοιου εύρους και κλίμακας πολιτικές περιορισμού, οπότε είναι κρίσιμης σημασίας, μαζί με τις αριθμητικές προσομοιώσεις κατά τη λήψη αποφάσεων, να είναι διαθέσιμες άμεσες μετρήσεις του αποτελέσματος της πολιτικής που ακολουθείται».

Η σημασία αυτή γίνεται ιδιαίτερα κατανοητή στην προσπάθεια των κοινωνιών να «ζυγίσουν αν τα οφέλη για την υγεία των πολιτικών περιορισμού αξίζουν το οικονομικό και κοινωνικό κόστος». Ωστόσο, η ομάδα του Berkeley επισημαίνει ότι η ανάλυσή της υπόκειται σε σημαντικούς περιορισμούς και δεν υποκαθιστά επιδημιολογικά μοντέλα ώστε να προτείνει συγκεκριμένες πολιτικές αντιμετώπισης μιας πανδημίας.

Για παράδειγμα, δεν ήταν δυνατό στη συγκεκριμένη μελέτη να ληφθούν υπόψη παράγοντες όπως η αλλαγή στη συμπεριφορά των πολιτών, το επίπεδο πληροφόρησης, διαφοροποιήσεις στον τρόπο ανίχνευσης κρουσμάτων κ.ά. Όπως το ίδιο το κείμενο αναφέρει, «αν η αύξηση της πληροφόρησης μειώνει το ρυθμό μόλυνσης, αυτό θα σήμαινε ότι υπερβάλλουμε ως προς την αποτελεσματικότητας των πολιτικών περιορισμού».

Σχολιάζοντας τα ευρήματα της ομάδας του Berkeley, η επιδημιολόγος Τζένιφερ Νούζο, του Johns Hopkins, τόνισε ότι ναι μεν το lockdown έφερε αποτέλεσμα αλλά με πολύ μεγάλο οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Θα πρέπει από δω και μπρος οι κοινωνίες να μεταβούν σε μια πιο στοχευμένη στρατηγική που περικλείει πρακτικές ανίχνευσης κρουσμάτων και επαφών των φορέων, και απομόνωση των νοσούντων. «Το τελικό αποτέλεσμα του lockdown εξαρτάται από τι θα γίνει μετά. Ήταν μια παύση, όχι θεραπεία. Οποιαδήποτε μείωση στα κρούσματα ή τους θανάτους είναι προσωρινή».

Όπως είπε και ο ίδιος ο Hsiang, καταλήγοντας, «ο σκοπός ουσιαστικά αυτής της έρευνας είναι να μας βοηθήσει να καταλάβουμε για ποιο λόγο κάναμε αυτή τη μεγάλη θυσία. Τελικά, αν άξιζε ή όχι, θα το αποφασίσει η κοινωνία».