Να κάνω την τέταρτη δόση ή να περιμένω;

Σε δηλώσεις του στον ΣΚΑΪ ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, ανακοίνωσε ότι τα νέα εμβόλια για τον κορονοϊό, αναμένονται σε δύο φάσεις. Η πρώτη παραλαβή εκτιμά ότι θα γίνει τον Οκτώβριο, με το εμβόλιο για την αρχική παραλλαγή της Όμικρον, την ΒΑ.1 ενώ η δεύτερη θα γίνει τον χειμώνα, με το εμβόλιο για τις δύο άλλες υποπαραλλαγές της Όμικρον, την ΒΑ.4 και την ΒΑ.5. Και κάπως έτσι πάμε για την… τέταρτη δόση. 

Όπως είπε, οι φαρμακευτικές εταιρίες έχουν καταθέσει τους φακέλους τους για να λάβουν επείγουσα έγκριση ή έγκριση έκτακτης ανάγκης, αλλά με τις ισχύουσες εγκριτικές διαδικασίες δεν αναμένεται τα σκευάσματα να διανεμηθούν πριν από τον Οκτώβριο. Ο κ. Πλεύρης τόνισε παράλληλα πως όσοι κινδυνεύουν από τον κορονοϊό, δεν πρέπει να περιμένουν τα επικαιροποιημένα εμβόλια. Οι ειδικοί, όπως είπε, συστήνουν στους πολίτες άνω των 60 και στις ευάλωτες ομάδες να προχωρήσουν στην τέταρτη δόση άμεσα. Υπενθυμιζεται ότι οι θάνατοι από κορονοϊό στη χώρα έχουν ανέλθει στους 50 την ημέρα από 20-28 που ήταν στις αρχές Ιουλίου.

Παρεμπιπτόντως, η πολιτεία παρότι συνιστά τον άμεσο εμβολιασμό με τέταρτη δόση στους ευπαθείς (π.χ. στους ανοσοκατεσταλμένους και στους ηλικιωμένους), εντούτοις επιμένει ότι οι νεκροί από κορονοϊό μειώνονται. Ανασκευάζει μάλιστα τις θεωρίες της για την καταγραφή θανάτων και φιλοδοξεί πλέον να διαχωρίζει στο εξής «ποιοι πέθαναν όντως από κορονοϊό» και ποιοι θα πέθαιναν ούτως ή άλλως, αλλά «έτυχε να είναι και φορείς».

Επανερχόμενοι στο θέμα των εμβολίων, να αναφέρουμε ότι η Pfizer δηλώνει ότι θα μπορεί να διαθέσει άμεσα, δηλαδή μόλις πάρει έγκριση, το εμβόλιο για την πρώτη μετάλλαξη της Όμικρον, την ΒΑ.1. Για το εμβόλιο που παρασκευάζει για τις δύο υποπαραλλαγές της που τώρα κυριαρχούν (ΒΑ.4 και ΒΑ.5), η Pfizer δηλώνει ότι θα μπορεί να το διανείμει από τον Οκτώβριο. Αυτό όμως δεν είναι και τόσο άμεσο όσο υποστηρίζει η εταιρεία: οι κλινικές μελέτες σε ανθρώπους για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του εμβολίου για τις παραλλαγές BA.4 και BA.5 της Όμικρον θα αρχίσουν τέλη Αυγούστου.

Πώς μπορεί να προκρίνει η εταιρεία ότι θα έχουν συναχθεί συμπεράσματα για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του σκευάσματός της μέσα σε μόλις δύο μήνες; Οι εταιρεία γκρίνιασε μάλιστα γιατί έπεσε έξω κατά 1 δισ. ευρώ στα έσοδά της, καθώς η ΕΕ έχει περίσσευμα εμβολίων που δεν ξέρει τι να τα κάνει και σταμάτησε τις παραγγελίες του “παλιού”, δηλαδή αυτού που κάνουν τώρα όσοι επιλέγουν την τέταρτη δόση. Παρά την γκρίνια και τη νέα διαπραγμάτευση με την Κομισιόν για τα νέα εμβόλια και τα νέα συμβόλαια, τα καθαρά κέρδη της εταιρείας από το πρώτο της εμβόλιο έφτασαν αυτό το τρίμηνο και πάλι τα 1, 7 δισ. ευρώ.

Οι Αμερικανοί σπεύδουν, οι Ευρωπαίοι όχι

Η παραγωγή του εμβολίου που θεωρητικά θα μας προστατεύει από την Όμικρον και το οποίο στοχεύει συγκεκριμένα στην πρώτη μετάλλαξη, δηλαδή στην ΒΑ.1 Όμικρον άρχισε πριν από δύο μήνες. Οι Αμερικανοί ειδικοί θεωρούν ότι μπορουν να το έχουν στη διάθεσή τους από μέρα σε μέρα, αφού είναι ήδη υπό έγκριση. Ομως θεωρούν ότι και το εμβόλιο για τις άλλες παραλλαγές θα το έχουν το αργότερο μέχρι τον Οκτώβριο. Εδώ να σημειώσουμε ότι γενικά ο αμερικανικός οργανισμός έγκρισης φαρμάκων ήταν ανέκαθεν πιο ταχύς και λιγότερο απαιτητικός από τον ευρωπαϊκό.

Η αισιοδοξία των Αμερικανών πηγάζει από σχόλια της αρμόδιας στην παρασκευάστρια εταιρεία, και συγκεκριμένα της Özlem Türeci, που είναι επικεφαλής των ερευνών της BionTech. Η Türeci δήλωσε ότι τα πειράματα στα ποντίκια έδειξαν πως το εμβόλιο προκαλεί μεγάλη ανοσοποίηση και ότι το ίδιο είχαν δείξει οι έρευνες στα ποντίκια και για το προηγούμενο εμβόλιο. Εκτιμά, δηλαδή, ότι όπως επαληθεύθηκε στους ανθρώπους η αποτελεσματικότητα που είχε φανεί στα ποντίκια προ 20 μηνών για το πρώτο εμβόλιο, έτσι θα επαληθευτεί και τώρα για το τωρινό. «Κατά συνέπεια το νέο εμβόλιο θα πάρει επείγουσα έγκριση πιο γρήγορα», είπε.

Οι Αμερικανοί, δηλαδή ο FDA (Food and Drug Administration) προφανώς συμφωνούν με την εταιρεία και ξεκαθάρισαν ότι θα δώσουν έγκριση προτού ολοκληρωθούν οι κλινικές μελέτες σε ανθρώπους για τις δύο παραλλαγές. Ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός φορέας (European Medicines Agency) θεωρεί απεναντίας αυτονόητο ότι για να δοθεί έστω και επείγουσα άδεια, θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί οι κλινικές έρευνες. Η διευθύντριά του, η Έμερ Κουκ, είπε μάλιστα στους “Financial Times” «δεν μας αρκούν οι θεωρητικές υποσχέσεις, πρέπει να δούμε ολοκληρωμένες τις έρευνες».

Εύλογα ερωτήματα

Η ίδια είπε ότι μέχρι στιγμής δεν έχουμε ακλόνητα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι το εμβόλιο για τις δύο υποπαραλλαγές (την 4 και 5) είναι πιο αποτελεσματικό από το παρασκευαζόμενο εμβόλιο για την πρώτη μορφή της Όμικρον. «Πρέπει να μην κλονιστεί επ’ ουδενί η εμπιστοσύνη στα εμβόλια που εγκρίνουμε, ανεξαρτήτως του πόσο μας πιέζουν οι συνθήκες», είπε. «Νομίζω μάλιστα ότι προκαλεί σύγχυση αυτή η σύγκριση μεταξύ της πρώτης και των άλλων δύο παραλλαγών. Δεν μου αρκούν οι θεωρητικές υποσχέσεις. Προσωπικά αν ερχόταν νέο κύμα αύριο, θα πήγαινα να κάνω το “παλιό” εμβόλιο, γιατί αυτό μόνον έχει πάρει μέχρι στιγμής έγκριση».

Η Pfizer αλλά και η Moderna από πλευράς τους πιέζουν να παίρνουν πιο εύκολα έγκριση τα σκευάσματά τους, επειδή είναι εμβόλια αναπροσαρμογής σε ήδη εγκεκριμένα εμβόλια. «Δεν θα έπρεπε να γίνονται τόσο χρονοβόρες κλινικές έρευνες, ειδικά όταν έχουμε νέα κύματα που εξαπλώνονται με τέτοια ταχύτητα και χάνουμε χρόνο», λένε τα στελέχη τους. Από την άλλη, όμως, οι αρχές έγκρισης εμβολίων στην Ευρώπη ξέρουν ότι κάθε συστατικό του εμβολίου κάτι προσθαφαιρεί από το προηγούμενο, όσο παρόμοιο κι αν είναι, και κατά συνέπεια πρέπει να εξετάζεται ενδελεχώς με κλινικές έρευνες.

Αυτό, επίσης, εκτιμάται ότι πείθει και τον κόσμο να εμβολιάζεται και ότι σε περίπτωση που αρχίσουν να δίνονται εύκολα εγκρίσεις, οι πολίτες δικαιολογημένα θα αμφισβητήσουν την επάρκεια της επιστημονικής έρευνας τόσο για την ασφάλεια του σκευάσματος (παρενέργειες) όσο και για την αποτελεσματικότητά του. Η Κουκ τονίζει μάλιστα τις μεγάλες διαφορές που καταγράφηκαν στους εμβολιασμούς από χώρα σε χώρα και εκτιμά ότι αυτό “λέει” πως χρειάζονται ενδελεχείς έλεγχοι των σκευασμάτων και όχι βιασύνες. Επίσης η ίδια θέλει οι πολίτες της ΕΕ να έχουν στη διάθεσή τους πολλές επιλογές.

Είναι άγνωστο, εν τω μεταξύ, αν οι εταιρείες όντως ξεπέρασαν τον γνωστό σκόπελο του ζητήματος, ότι δηλαδή άτομα που έχουν μολυνθεί από την Όμικρον, δεν παρουσίασαν ανοσία στις υποπαραλλαγές της και μολύνθηκαν από αυτές. Πώς ξέρουμε, δηλαδή, αν κάνοντας το εμβόλιο για την ΒΑ.1 ή “αρχική” Όμικρον θα έχουμε ανοσία στην 4η και 5η υποπαραλλαγή που μαίνεται εδώ και τρεις μήνες; Υπάρχουν δηλαδή αρκετά ερωτήματα αναπάντητα ή ασαφώς απαντημένα, που ίσως ενισχύουν την άποψη για την τέταρτη δόση με το τρέχον “παλιό” εμβόλιο, παρά την στάση αναμονής για τα “επικαιροποιημένα” τον Οκτώβρη ή το Δεκέμβρη.

Από την άλλη, αν κάποιος ευπαθής κάνει σήμερα την τέταρτη δόση, είναι άγνωστο αν θα κάνει τον Νοέμβριο το νέο εμβόλιο ή όχι. Εάν όχι, θα πρέπει ο ευπαθής “να βγάλει το χειμώνα” με όσα αντισώματα θα έχουν απομείνει από τη δόση του Αυγούστου ή του Σεπτεμβρίου, και είναι γνωστό πλέον ότι τα τεχνητά ή και τα φυσικά αντισώματα, ατονούν με την πάροδο των μηνών.