Πολιτική σύγκρουση από τις αναφορές του πορίσματος για το μπάζωμα και το άγνωστο καύσιμο

«Εμείς δεν βιαζόμαστε, πρέπει να το δούμε, να το μελετήσουμε. Το κυριότερο που πρέπει να μελετήσει η κυβέρνηση είναι οι συστάσεις…. Το ξαναλέω ότι το πόρισμα πρέπει να μας προβληματίσει και κυρίως τους κυβερνώντες για το ότι πέραν του ανθρώπινου λάθους που περιγράφεται αναλυτικά, είναι και η συνδρομή παθογενειών του ελληνικού κράτους», δήλωσε ο Παύλος Μαρινάκης.

Πάντως, μιλώντας κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, τόνισε ότι το πόρισμα αυτό πρέπει να μας προβληματίσει όλους και κυρίως τους κυβερνώντες. «Για τη συνδρομή των τραγικών διαχρονικών παθογενειών του ελληνικού κράτους. Περιγράφονται πολύ σοβαρές αδυναμίες του ελληνικού κράτους και ελλείψεις και ελλείψεις χρηματοδότησης και υποστελέχωση. Αλλά συγκάλυψη δεν προκύπτει από κανένα σημείο του πορίσματος», είπε χαρακτηριστικά. Ανέλυσε επίσης τους λόγους για τους οποίους δεν υπάρχει συγκάλυψη, αναφέροντας ότι:

α) Οι άνθρωποι κάνουν μία σειρά από συστάσεις που είναι παρακαταθήκη για να έχουμε έναν ασφαλή σιδηρόδρομο. Είναι μία πολύ σοβαρή, τεκμηριωμένη δουλειά. Αυτός που θέλει να συγκαλύψει δεν συστήνει και στελεχώνει έναν τέτοιο οργανισμό.

β) Στη σελίδα 116 λέει ότι η κυβέρνηση ήταν από την πρώτη στιγμή στον χώρο, αλλά με ρόλο παρατηρητή. Κανείς από την κυβέρνηση δεν έδινε εντολές. Το πόρισμα εντοπίζει αστοχίες στο πεδίο. Δεν λέμε ότι δεν θα διερευνηθούν οι αστοχίες στο πεδίο. Αυτά τα ερευνά, ορθώς, η Δικαιοσύνη. Αλλά η αντιπολίτευση μιλάει για μπάζωμα με δόλο, για συγκάλυψη. Και αυτό δεν προκύπτει από το πόρισμα. Θέλω να δω αν υφίσταται ακόμα το αίτημα για προανακριτική του κ. Ανδρουλάκη.

γ) Το πόρισμα αφήνει ανοιχτό το ζήτημα της ύπαρξης κάποιου υλικού. Λέει ότι πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω από τη Δικαιοσύνη. Ποια είναι η κατηγορία για αυτό; Ότι είναι δεδομένο ότι υπάρχει εύφλεκτο υλικό από κάποιον λαθρέμπορα. Και αυτόν τον λαθρέμπορα τον συγκαλύπτει η κυβέρνηση, ο πρωθυπουργός κτλ. Εγώ δεν διάβασα στο πόρισμα κάτι τέτοιο.

Ο κ. Μαρινάκης επιτέθηκε επίσης στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, τον οποίο κατηγόρησε πως επιθυμεί μόνο η εργαλειοποίηση της τραγωδίας των Τεμπών. Όπως είπε, έδωσε συνέντευξη την ώρα της παρουσίασης του πορίσματος και εκ των πραγμάτων δεν μπορούσε να γνωρίζει το περιεχόμενο του.

Πρόταση δυσπιστίας από ΠΑΣΟΚ

Όπως ανέφερε σε συνέντευξή του ο Νίκος Ανδρουλάκης το πόρισμα που δημοσιοποιήθηκε δείχνει τις βαρύτατες ευθύνες τη κυβέρνησης. «Όποιος είδε τη συνέντευξη Τύπου εντόπισε τα στοιχεία, στα οποία εδώ και πολλούς μήνες εμείς έχουμε επικεντρώσει το ενδιαφέρον μας, καταλήγει σε ένα συμπέρασμα: υπάρχουν βαριές ευθύνες από την κυβέρνηση της ΝΔ, εγκληματικά λάθη και γι’ αυτό θα πάρω άμεσα πρωτοβουλία για να κατατεθεί πρόταση δυσπιστίας» τόνισε.

«Νομίζω ότι την επόμενη εβδομάδα θα πρέπει να γίνει πρόταση δυσπιστίας» πρόσθεσε, ερωτηθείς σχετικά με το πότε θα καταθέσει τη σχετική πρόταση, αφού παρουσιάστηκε το πόρισμα. Ο Νίκος Ανδρουλάκης ανέδειξε μια ακόμη πτυχή του πορίσματος σύμφωνα με την οποία η αλλοίωση του τόπου του δυστυχήματος δεν επέτρεψε στους εμπειρογνώμονες να προσδιορίσουν τον τύπο του καυσίμου που προκάλεσε την πυρόσφαιρα.

«Επί δύο χρόνια ο πρωθυπουργός και τα στελέχη της ΝΔ κορόιδευαν τον ελληνικό λαό… δείχνοντας ότι επί της ουσίας έκαναν ό,τι μπορούσαν για να αποκρύψουν τις πολιτικές τους ευθύνες. Γιατί είναι άγνωστο το καύσιμο; Διότι κάποιοι εκείνες τις κρίσιμες ώρες, χωρίς να υπάρχει καμία παραγγελία της δικαιοσύνης, πήγαν κι έκαναν μια σύσκεψη κι αποφάσισαν να αλλοιωθεί ο χώρος, με αποτέλεσμα να καθυστερήσουν πάρα πολύ οι δειγματοληψίες και σήμερα να μην μπορεί το πόρισμα να έχει στοιχεία από εκείνες τις κρίσιμες ώρες και να μας πει ποιο καύσιμο ευθύνεται για εκείνη την ανάφλεξη. Αυτό δεν είναι συγκάλυψη και απόκρυψη στοιχείων;» αναρωτήθηκε.

«Είναι προφανές ότι ο κ. Τριαντόπουλος πήγε εκεί και εκτέλεσε μια αποστολή. Η αποστολή ήταν πολύ συγκεκριμένη. Να καλύψουν πολιτικές ευθύνες. Έχετε δει εσείς σε μια τέτοιου μεγέθους τραγωδία σε άλλη χώρα να μην υπάρχουν σημάνσεις ώστε να απαγορεύεται να μπεις στον χώρο του δυστυχήματος;… Ο κ. Φλωρίδης, μας έλεγε ότι όσοι μιλάνε για το μπάζωμα είναι για τα μπάζα, έπρεπε να παραμένει υπουργός μέχρι σήμερα; Το είπαν μόλις οι άνθρωποι ότι δεν σεβάστηκαν την ιερότητα του χώρου και ουσιαστικά το μπάζωμα ήταν κρίσιμος κρίκος για την αλλοίωση των στοιχείων, που εάν τα είχαν στη διάθεσή τους, θα μας έλεγαν ποιο ήταν το καύσιμο. Εάν υπήρχε ευθιξία, θα είχε παραιτηθεί ο κ. Φλωρίδης» πρόσθεσε.

«Το πόρισμα δείχνει ότι η 717, δηλαδή η σύμβαση για την υλοποίηση της τηλεδιοίκησης που την πλήρωσε η Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι ένα κρίσιμο στοιχείο για να μην είχε συμβεί ποτέ αυτή η τραγωδία. Τι είπαν, λοιπόν, σήμερα αυτοί οι άνθρωποι; Ό,τι είπε η διορισμένη τριμελής επιτροπή Γεραπετρίτη ότι εάν υπήρχε τηλεδιοίκηση, τα δύο τρένα δεν θα είχαν συγκρουστεί ποτέ. Όταν κάναμε προανακριτική για αυτό ακριβώς το θέμα, για το πόρισμα της ευρωπαϊκής εισαγγελίας που αφορούσε στην τηλεδιοίκηση, θυμάστε τι ψήφισε η ΝΔ; Όχι, ψήφισε.

Δεν επέτρεψε η ΝΔ ο υπουργός που έχει την ευθύνη της μη υλοποίησης του έργου να πάει στη δικαιοσύνη και να αναλάβει τις ευθύνες του. Αντ’ αυτού, καταχειροκροτούσαν τον κ. Καραμανλή» σημείωσε ο κ. Ανδρουλάκης αναδεικνύοντας την επισήμανση στο πόρισμα του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων ότι αν είχε εγκατασταθεί η τηλεδιοίκηση στο σιδηροδρομικό δίκτυο, δεν θα είχε συντελεστεί η τραγωδία, ανέφερε μεταξύ άλλων.

Σε παρέμβασή του, στην Ολομέλειά της Βουλής, μετά τη δημοσιοποίηση του πορίσματος, ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής Παύλος Γερουλάνος είπε μεταξύ άλλων τα εξής: «180 σελίδες αποκάλυψης, μετά από 2 χρόνια συγκάλυψης».

Πολιτική σύγκρουση για το πόρισμα

Σκληρή επίθεση στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη εξαπέλυσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Σωκράτης Φάμελλος στον οποίο καταλόγισε προσωπικά ευθύνες για το δυστύχημα των Τεμπών αλλά και για την συγκάλυψη τα τελευταία δύο χρόνια. Ακολούθως τον κατηγόρησε ότι προκαλεί κοινωνικό διχασμό για να ξεφύγει από τις πολιτικές του ευθύνες και πρόσθεσε ότι οι αυριανές κινητοποιήσεις δεν έχουν κομματικό χρώμα αλλά έχουν σαφές πολιτικό περιεχόμενο.

Είπε ο κ. Φάμελλος: «Πέρα από το έγκλημα της σύγκρουσης και της έκρηξης , που ακόμα δεν έχει εξηγηθεί η αιτία της, υπάρχει και το έγκλημα της συγκάλυψης που αυξάνει κατά πολύ την κοινωνική αντίδραση και αγανάκτηση». Αναφέρθηκε στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ που σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία επιβεβαιώνει:

• Ότι για την πυρόσφαιρα, δηλαδή την έκρηξη που αποτέλεσε και αυτή αιτία θανάτου ορισμένων θυμάτων, είναι πιθανή η παρουσία αγνώστου καυσίμου.
• Και ότι λόγω της μη προστασίας και χαρτογράφησης του χώρου του δυστυχήματος υπήρξε απώλεια πληροφοριών ζωτικής σημασίας.

Αυτά δηλαδή που θέταμε και εμείς. Αυτά δηλαδή που ο πρωθυπουργός είχε χαρακτηρίσει τερατολογίες και θεωρίες συνωμοσίας για να παραπλανήσει την κοινή γνώμη και πιθανά τη δικαιοσύνη για να κρύψει τις ευθύνες της κυβέρνησης». Απευθυνόμενος προς τον πρωθυπουργό είπε: «Κύριε Μητσοτάκη οι κινητοποιήσεις των πολιτών έχουν τη δική σας σφραγίδα… Μιλάτε για κίνδυνο αποσταθεροποίησης εσείς που επί δικής σας διακυβέρνησης παρακολουθούνταν το μισό υπουργικό συμβούλιο και η ηγεσία του στρατού. Και επειδή φοβάστε την κινητοποίηση ο κ. Μητσοτάκης μίλησε για προσπάθεια μετατροπής του συλλογικού πένθους σε νέο διχασμό. Ως εδώ!».

Αναφέρθηκε και στις κοινοβουλευτικές πρωτοβουλίες της επόμενης εβδομάδας και τη πρόταση μομφής: «Οι σημερινές αποκαλύψεις επιβεβαιώνουν την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ εδώ και 28 ημέρες να υπάρχει κοινή κατάθεση πρότασης δυσπιστίας, από όλα τα κόμματα της προοδευτικής αντιπολίτευσης, εφόσον κανένα δεν έχει τους 50 απαιτούμενους βουλευτές, ώστε να υπάρξει εναρμόνιση της Βουλής με την κοινωνία.

Άκουσα σήμερα τον κ. Ανδρουλάκη να μιλάει επιτέλους για κατάθεση πρότασης δυσπιστίας την επόμενη εβδομάδα. Τον καλωσορίζουμε έστω και με καθυστέρηση. Πλέον μπορούμε να προχωρήσουμε μετά την προ ημερήσιας διάταξης συζήτηση σε πρόταση μομφής, έχοντας και νωπό το μήνυμα των πολιτών από τις αυριανές συγκεντρώσεις… Και θα αποκαλυφθεί και ο εντολέας του μπαζώματος. Όσο ψηλά και αν βρίσκεται», ανέφερε. Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Παππάς, ζήτησε να καταθέσει ο πρωθυπουργός στην Προανακριτική.

Ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος ανέφερε μεταξύ άλλων πως “Το πόρισμα μιλάει για καύσιμο ξεκάθαρα. Τελείωσε η πλάκα. Τώρα που η δικαιοσύνη μιλάει για καύσιμο πρέπει να αναβαθμίσει όλα τα πλημμελήματα σε κακουργήματα. Αν θέλετε την πραγματικότητα, και οι 3 (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ) είστε συμμέτοχοι για το αποτέλεσμα της σύγκρουσης, αλλά για την συγκάλυψη φταίει η κυβέρνηση”. “Είστε κυβέρνηση αποσταθεροποιημένη και απονομιμοποιημένη” είπε σε άλλο σημείο ο κ. Βελόπουλος για να προσθέσει “θα σας ρίξει αύριο η κοινωνία και θα το δείτε μόνοι σας”.

Η κυρία Εφη Αχτσιόγλου της Νέας Αριστεράς μίλησε για “αμετανόητη στάση της κυβέρνησης”. “Το πόρισμα αναδεικνύει ακέραιες, τεράστιες ευθύνες της κυβέρνησης. Λέει ότι υπήρχε άγνωστο καύσιμο από το οποίο προκλήθηκε έκρηξη και έχασαν την ζωή τους άνθρωποι. Αντιπαραβάλω αυτό το εύρημα με την δήλωση του πρωθυπουργού ότι όσοι μιλούν για μεταφορά παράνομου υλικού ασπάζονται σενάρια συνομωσίας. Χάθηκαν στοιχεία και έγιναν τα πάντα για να μην πάρουμε απαντήσεις. Η κοινωνία αύριο στέλνει μομφή που δεν απευθύνεται στην αντιπολίτευση αλλά στον πρωθυπουργό” είπε. Ο Νίκος Καραθανασόπουλος του ΚΚΕ είπε «Υπάρχουν ευθύνες της κυβέρνησης και του εχθρικού κράτους που υπολογίζει την ζωή των ανθρώπων στην ζυγαριά του κόστους οφέλους».

Το πόρισμα

Τις χρόνιες, σοβαρές παθογένειες των ελληνικών σιδηροδρόμων και την αλληλουχία ανθρώπινων λαθών και παραλείψεων που έγιναν το βράδυ της τραγωδίας στα Τέμπη χαρτογραφεί το πόρισμα του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας των Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ), το οποίο δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα.

Το πόρισμα, 178 σελίδων, εντοπίζει στον ανθρώπινο παράγοντα την αιτία του δυστυχήματος παραθέτει λεπτομερώς τις ενέργειες του σταθμάρχη Λάρισας και των μηχανοδηγών, που είχαν ως αποτέλεσμα η επιβατική αμαξοστοιχία IC-62 να συνεχίσει την ανοδική πορεία της προς τη Θεσσαλονίκη στη γραμμή καθόδου, η οποία κανονικά προοριζόταν για τα δρομολόγια προς την Αθήνα.

Τα ευρήματα αναδεικνύουν απουσία δικλείδων ασφαλείας στον ΟΣΕ ώστε να διορθώνονται τυχόν ανθρώπινα λάθη, σοβαρά προβλήματα όσον αφορά την εκπαίδευση και την αξιολόγηση του προσωπικού στον ΟΣΕ, που είναι υπεύθυνος για το δίκτυο, και στην Hellenic Train, η οποία εκτελεί τα δρομολόγια, αλλά και τις ανεπάρκειες της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), η οποία έχει την εποπτική ευθύνη.

Δείτε ΕΔΩ τη σύνοψη του πορίσματος για την τραγωδία των Τεμπών

Δείτε την Συνέντευξη Τύπου για το πόρισμα:

Οι συντάκτες της έκθεσης σημειώνουν ότι ο σταθμάρχης έδωσε άδεια αναχώρησης στο μοιραίο τρένο προφορικά, χωρίς να χρησιμοποιήσει τις τυποποιημένες εκφράσεις ασφαλείας, πρακτική ιδιαίτερα διαδεδομένη. Αν οι επικοινωνίες είχαν γίνει με τον ενδεδειγμένο τρόπο, ο οδηγός πιθανότατα θα είχε καταλάβει ότι έπρεπε να κινηθεί στη γραμμή ανόδου και θα ενημέρωνε τον σταθμάρχη για τη λάθος θέση του κλειδιού.

Ένας ακόμα επιβαρυντικός παράγοντας είναι οι συχνές αστοχίες υλικού στο δίκτυο, που σημαίνει ότι η είσοδος σε γραμμή αντίθετης κίνησης δεν ξένισε τον πολύπειρο μηχανοδηγό. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι πως την ημέρα της τραγωδίας στα γειτονικά τμήματα Παλαιοφάρσαλα – Λάρισα και Λάρισα – Νέοι Πόροι η κυκλοφορία εκτελούνταν για κάποιες ώρες σε μονή γραμμή.

Χρήζει περαιτέρω έρευνας η παρουσία πιθανού καυσίμου

Η πυρόσφαιρα που καταγράφεται στα βίντεο του δυστυχήματος παραπέμπει στην πιθανή ύπαρξη ενός άγνωστου υγρού καυσίμου.  Σχετικά με την πυρόσφαιρα και τις πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν στη συνέχεια, η έρευνα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ δεν καταλήγει σε οριστικό συμπέρασμα για τα αίτια, σημειώνοντας πως χρήζουν επιπλέον διερεύνησης και πρέπει να εξεταστούν από κορυφαίο επιστημονικό κέντρο του εξωτερικού. Σε κάθε περίπτωση, οι συντάκτες αποσαφηνίζουν πως τα περισσότερα θύματα έχασαν τη ζωή τους λόγω της σφοδρής μετωπικής σύγκρουσης.

Με βάση προσομοιώσεις (τις οποίες επέβλεπαν μέλη της επιτροπής τεχνικών συμβούλων των συγγενών των θυμάτων) και επιστημονικές αποτιμήσεις, εκτιμάται ότι η πυρόσφαιρα που καταγράφεται στα βίντεο του δυστυχήματος παραπέμπει στην πιθανή ύπαρξη ενός άγνωστου υγρού καυσίμου.

Προκειμένου να εξηγήσουν για ποιο λόγο η πιο εκτεταμένη και έντονη πυρκαγιά εκδηλώθηκε στα συντρίμμια του βαγονιού – κυλικείου της επιβατικής αμαξοστοιχίας, αντί για τα βαγόνια του εμπορικού τρένου, οι ερευνητές εκτιμούν πως μετά τον εκτροχιασμό του το βαγόνι – κυλικείο συγκρούστηκε με εμπορική φορτάμαξα όπου ενδέχεται να βρισκόταν άγνωστο καύσιμο, με συνέπεια το φερόμενο υλικό να εγκλωβιστεί εν μέρει στο κυλικείο και κατά τα άλλα να διασπαρεί στην περιοχή.

Σημειώνεται πως ένα από τα ειδικά ερευνητικά κέντρα που συμβουλεύτηκε ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ για το ζήτημα, το σουηδικό RI.SI, συμπέρανε ότι η πυρόσφαιρα θα μπορούσε να είχε προκληθεί από τα έλαια σιλικόνης των μετασχηματιστών των ηλεκτρικών μηχανών. Οι μελετητές, όμως, έκριναν ότι οι ευρύτερες συνθήκες και τα ίχνη που άφησαν οι πυρκαγιές στα συντρίμμια δεν υποστηρίζουν αυτό το ενδεχόμενο.

Ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ αναγνωρίζει επίσης πως στα νεότερα βίντεο, όπου εικονίζεται η εμπορική αμαξοστοιχία λίγο πριν τη σύγκρουση, δεν αποτυπώνεται η παρουσία παράνομου φορτίου. Η αξιολόγηση της αυθεντικότητας και του αναλλοίωτου αυτών των βίντεο αναμένεται να ολοκληρωθεί τις επόμενες ημέρες από τα εργαστήρια της Ελληνικής Αστυνομίας.

Ένα ακόμα σημαντικό σημείο της έρευνας που εκκρεμεί είναι το κατά πόσον υλικά που χρησιμοποιούνται στα βαγόνια, στα καθίσματα για παράδειγμα, έχουν επιβραδυντικές ιδιότητες ώστε να μην καίγονται εύκολα και γρήγορα. Αυτό συνδέεται με τους λίγους επιβάτες που δεν αποκλείεται να έχασαν τη ζωή τους ως συνέπεια της πυρκαγιάς. Η σχετική μελέτη από ινστιτούτο της Γερμανίας δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα.

Στο ερώτημα τι είδους χημικό ήταν αυτό που προκάλεσε την πυρόσφαιρα προς τα μέλη της Επιτροπής η απάντηση ήταν: Η αυτοψία του τόπου του δυστυχήματος δεν έγινε με τον τρόπο που έγινε για να μπορέσουμε να προσδιορίσουμε τον τύπο που καυσίμου που μεταφερόταν και προξένησε την πυρόσφαιρα. Έγιναν προσομοιώσεις αλλά το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι δεν μπορούν να δικαιολογήσουν οι μηχανές του τρένου αυτή την πυρόσφαιρα.

Το πόρισμα για το μπάζωμα

Εκτός από τα τραγικά γεγονότα της 28ης Φεβρουαρίου 2023, οι τρεις πραγματογνώμονες, δύο ξένοι κι ένας Έλληνας, εστιάζουν και στην πολυήμερη επιχείρηση έρευνας, διάσωσης και ταυτοποίησης των νεκρών που άρχισε μετά το δυστύχημα. Το πόρισμά τους περιγράφει επιχειρησιακό χάος στο σημείο του δυστυχήματος, καθώς διαπιστώνει πως η αστυνομία δεν κατάφερε να περιφρουρήσει την περιοχή ανάλογα με τις ενδεδειγμένες πρακτικές, ενώ οι διάφορες υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης συνέχισαν να ενεργούν χωρίς ίχνος κεντρικού συντονισμού ή στρατηγικής κατεύθυνσης, με το κάθε σώμα να ακολουθεί τις εντολές των αξιωματικών του ερήμην των υπολοίπων.

Στο κείμενο αναφέρεται πως ακόμα και υπουργοί και γενικοί γραμματείς που βρέθηκαν στο σημείο ενεργούσαν ως «παρατηρητές», χωρίς να δίνουν εντολές. Οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι δεν συστήθηκε διοικητική δομή που να δίνει κεντρικά εντολές στις διάφορες εμπλεκόμενες υπηρεσίες, ούτε επελέγη κάποιος Διευθυντής Επιχειρήσεων.

Για τη δε συντονιστική επιτροπή, η οποία συγκροτήθηκε επί τόπου λίγες ώρες μετά τη σύγκρουση των δύο τρένων και συνεδρίασε δύο φορές, οι πραγματογνώμονες αναφέρουν πως δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι έλαβε οποιαδήποτε κοινή απόφαση, ούτε κατέληξε σε κοινά σχέδια δράσης.

Από τα ευρήματα των ειδικών, προκύπτει επίσης ότι η κακή διαχείριση του τόπου του δυστυχήματος ήταν απόρροια της αντίληψης ότι δεν επρόκειτο για περιοχή που συνδέεται άμεσα με τη διαλεύκανση της τραγωδίας. Tο βάρος των ερευνών έπεσε εκείνες τις ημέρες στο σταθμαρχείο της Λάρισας και στις υποδομές του σταθμού, όπου κατασχέθηκε πληθώρα στοιχείων, σε μία προσπάθεια να αποσαφηνιστεί η άμεση αιτία της σύγκρουσης. Ως αποτέλεσμα, το σημείο του δυστυχήματος δεν χαρτογραφήθηκε, δεν έγιναν δειγματοληψίες, φωτογραφήσεις ή καταγραφές.

Ενδεικτικό αυτής της αντίληψης είναι ότι προσωπικά αντικείμενα των επιβαινόντων που περισυνελέγησαν γύρω από τους δύο συρμούς αρχικά αποθηκεύτηκαν στο αστυνομικό τμήμα Τεμπών ως απολεσθέντα αντικείμενα, τα οποία μπορούσαν να παραλάβουν επιζώντες και συγγενείς. Μόνο αφού πέρασαν έξι μήνες δόθηκε εντολή από τη Δικαιοσύνη να κατασχεθούν όσα αντικείμενα παρέμεναν στα χέρια της ΕΛΑΣ ως πειστήρια. Το πόρισμα καταγράφει πάντως την άμεση ανταπόκριση στην κατάσταση ανάγκης από το Πυροσβεστικό Σώμα, το Εθνικό Σύστημα Υγείας και τις υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας, που ανέλαβαν και την ταυτοποίηση των θυμάτων στον συντομότερο δυνατό χρόνο.

Οι πραγματογνώμονες του ΕΟΔΑΣΑΑΜ δεν καταγράφουν σε οποιοδήποτε σημείο δόλο ή απόπειρα προμελετημένης καταστροφής στοιχείων, τονίζοντας αντίθετα πως υπήρχε έλλειψη κατανόησης του σωστού τρόπου διεξαγωγής της έρευνας. Γενικότερα, από το κείμενο δεν προκύπτει αιτιώδης σύνδεσμος ανάμεσα στα γεγονότα και στις πράξεις ή παραλείψεις πολιτικών προσώπων.

Στο σημείο αυτό επισημαίνεται ότι η απουσία ενός εξειδικευμένου αρμόδιου φορέα όπως ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ επέτεινε το πρόβλημα της ορθής διερεύνησης, καθώς δεν υπήρχε ένα σώμα βέλτιστων πρακτικών και συμπερασμάτων που θα είχαν κωδικοποιηθεί με βάση τα προβλήματα των σιδηροδρόμων. Ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ συγκροτήθηκε από την πρώτη κυβέρνηση Μητσοτάκη περίπου δύο μήνες πριν το δυστύχημα, στις αρχές του 2023. Έπρεπε να έχει συσταθεί, με ευρωπαϊκή οδηγία, από το 2004, δηλαδή σχεδόν δύο δεκαετίες νωρίτερα. Η στελέχωση του Οργανισμού με εμπειρογνώμονες έγινε τους μήνες μετά την τραγωδία.

Μηδενική λογοδοσία

Όλα αυτά τα προβλήματα “έδεσαν” με κακές πρακτικές των σταθμαρχών στη Λάρισα. Όπως προκύπτει από το πόρισμα, ενώ η απογευματινή βάρδια τυπικά λήγει στις 23:00 και η βραδινή αρχίζει στις 22:00, δηλαδή προβλέπεται αλληλοεπικάλυψη για μία ώρα, στην πράξη όσοι εργάζονταν το απόγευμα αναχωρούσαν μόλις αναλάμβανε καθήκοντα ο “βραδινός”. Έτσι, ο άπειρος σταθμάρχης ήταν μόνος τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου.

Η βραδινή βάρδια χειρίζεται μεν λιγότερα δρομολόγια σε σχέση με την πρωινή ή την απογευματινή, όμως οι πραγματογνώμονες του ΕΟΔΑΣΑΑΜ επισημαίνουν πως ο βραδινός σταθμάρχης υποδέχεται μεγάλο αριθμό τραίνων το πρώτο δίωρο της υπηρεσίας του και η δουλειά του επιβαρύνεται από την άφιξη τυχόν καθυστερημένων δρομολογίων, όπως συνέβη το βράδυ του δυστυχήματος.

Ακόμα και ο σχεδιασμός του δωματίου του σταθμάρχη είναι προβληματικός, καθώς όποτε ο υπάλληλος βρίσκεται στο γραφείο για τις τηλεπικοινωνίες το βλέμμα του δεν είναι στραμμένο προς τις γραμμές. Συνεπώς, δεν μπορεί ταυτόχρονα να εποπτεύει την κίνηση των αμαξοστοιχιών ώστε να διαπιστώσει δια της όρασης αν συμβαίνει κάτι παράξενο. Το μοιραίο βράδυ καταγράφηκε ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός επικοινωνιών, που επιβάρυνε τον άπειρο σταθμάρχη.

Τα προβλήματα αυτά είχαν παγιωθεί σε ένα περιβάλλον μηδενικής λογοδοσίας και αδύναμης εποπτείας. Στο πόρισμα σημειώνεται ότι ο ΟΣΕ και η Hellenic Train δεν είχαν σύστημα τακτικής αξιολόγησης των επιδόσεων του προσωπικού τους, ενώ ο ΟΣΕ δεν μεριμνούσε για προληπτική συντήρηση του υλικού του. Η δε ΡΑΣ, η ανεξάρτητη αρχή οποία χορηγεί πιστοποιητικά ασφαλείας στον ΟΣΕ, δεν είχε διαγνώσει κρίσιμες αδυναμίες και έχει ελλιπή εικόνα των επιδόσεων του σιδηρόδρομου.  Ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ αναγνωρίζει ότι τα κενά και τα προβλήματα συνδέονται με τη βαθιά οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, που οδήγησε σε κακή συντήρηση, σε υποβάθμιση των υποδομών και σε ελλείψεις σε προσωπικό.

Το πόρισμα, τέλος, μαζί με συστάσεις για την αποφυγή ατυχημάτων και δυστυχημάτων στο μέλλον, στέκεται στο σχέδιο που υλοποιείται για την ανάταξη και τον εκσυγχρονισμό του σιδηρόδρομου, αναγνωρίζοντας ότι έχει γίνει πρόοδος μετά το δυστύχημα.