Τι συνέβη με την Silicon Valley Bank – Έρχεται domino effect;

Όταν αρχίζεις και σφίγγεις κάτι, είναι δεδομένο ότι κάποια στιγμή θα σπάσει. Εν προκειμένω, η FED (Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ) αυτοπαγιδεύτηκε και πίστευε ότι μπορεί να σφίγγει και να ξανασφίγγει την Αγορά με τις ατέρμονες αυξήσεις επιτοκίων. Προφανώς, όταν έχει τη νοοτροπία ότι είσαι “θεός”, τότε κάποια στιγμή θα το πληρώσεις. Αυτή ήταν με απλά λόγια η κατάρρευση της Silicon Valley Bank (SVB). Το κρίσιμο ερώτημα, όμως, είναι εάν μπορεί να πυροδοτήσει ένα domino effect!

Η αλήθεια είναι ότι η SVB δεν είναι η πρώτη τράπεζα που “πέφτει”. Είναι η δεύτερη. Είχε προηγηθεί η κατάρρευση της Silvergate. Η κατάρρευση της SVB αποτελεί την δεύτερη μεγαλύτερη τραπεζική αποτυχία όλων των εποχών μετά την Lehman Brothers το 2008. Αυτό από μόνο του είναι τρομακτικό γεγονός, μιας και σημαίνει ότι τα μέτρα ασφαλείας, τα stress tests και όλος ο μηχανισμός εποπτείας και προστασίας, αστόχησε.

Domino effect υπάρχει ήδη με μικτή μορφή, αφού η πτώση της SVB επηρεάζει ήδη αρνητικά την αγορά των κρυπτονομισμάτων. Το ερώτημα είναι αν θα χτυπήσει και άλλες τράπεζες και ποιες; Καθώς τα επιτόκια αυξάνονται, πολλές τράπεζες παρουσιάζουν αυξημένη κερδοφορία. Διευρύνεται εδώ και μήνες η διαφορά μεταξύ κερδών από τα δάνεια (και τις επενδύσεις) και του τι πληρώνουν για χρηματοδότηση. Αυτό φαίνεται και στις τριμηνιαίες καταστάσεις των τραπεζών, ως αύξηση των μικτών ακαθαρίστων εσόδων τους.

Στις 8 Μαρτίου η SVB πούλησε τίτλους αξίας 21 δισ$. Στις 31/12/22 είχε 212 δισ$ σε περιουσιακά στοιχεία. Η τράπεζα είπε ότι επανατοποθετείται για να αυξήσει την ευαισθησία των περιουσιακών στοιχείων, να εκμεταλλευτεί τη δυνατότητα για υψηλότερα βραχυπρόθεσμα επιτόκια, μερικό κόστος χρηματοδότησης lock-in, να προστατεύσει καλύτερα τα καθαρά έσοδα από τόκους και το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο για να ενισχύσει την κερδοφορία.

Η τράπεζα είχε επικεντρωθεί στον δανεισμό και τη συγκέντρωση καταθέσεων από εταιρείες επιχειρηματικών κεφαλαίων. Είπε στις 8 Μαρτίου ότι ανάληψη μετρητών αυξήθηκε τον Φεβρουάριο, με αποτέλεσμα χαμηλότερες καταθέσεις από τις προβλεπόμενες. Η SVB δεν μπόρεσε να αποτρέψει ένα είδος bank run. Πολλοί εγκατέλειπαν το καράβι αρκετές ημέρες πριν βουλιάξει! Έτσι την έκλεισαν οι ρυθμιστικές αρχές της Καλιφόρνια.

Τί κρύβεται κάτω από το χαλί;

Τί, όμως, κρύβεται κάτω από το χαλί; Ας δούμε κάποια περίεργα. Στο τέλος Φεβρουαρίου, όταν όλα ήταν καλά, ο διευθύνων σύμβουλος της SVB πούλησε το 11% των μετοχών του. Ο CEO Γκρέγκορι Μπέκερ τσέπωσε 3,6 εκατ. $ μερικές μέρες πριν την κατάρρευση. Φαίνεται, όμως, ότι κι άλλα στελέχη της SVB είχαν επιφοίτηση! Στις 27 Φεβρουαρίου, ο οικονομικός διευθυντής Ντάνιελ Μπεκ πούλησε το 32% των μετοχών του για 600.000$. Την ίδια ημέρα, άλλη αξιωματούχος της τράπεζας, η Μισέλ Ντράπερ, πούλησε το 28% των μετοχών της.

Και οι τρεις είχαν χρόνια να ρευστοποιήσουν πακέτα μετοχών της SVB που κατείχαν. Δεν είναι περίεργο που ρευστοποίησαν μόλις 11 μέρες πριν την κατάρρευση της τράπεζας που διοικούσαν; Φυσικά οι ίδιοι λένε ότι επρόκειτο για προγραμματισμένες πωλήσεις! Την Παρασκευή 10 Μαρτίου, η διατραπεζική αγορά μύριζε μπαρούτι. Παρά ταύτα, πρωί-πρωί η SVB καταβάλει αφειδώς ετήσια μπόνους στα μεγαλοστελέχη της, μόλις τρεις ώρες πριν οι αρχές κατασχέσουν την τράπεζα.

Συγκριτικά με την Lehman Brothers, η SVB δεν έχει κάποια Bear Stearns. Αυτό είναι πάρα πολύ θετικό, διότι δεν υπάρχει κάποια τράπεζα του μεγέθους της Bear Stearns η οποία να διατηρεί μεγάλη έκθεση στη SVB. Αυτό αφήνει περιθώρια στις αρχές να διαχειριστεί το πρόβλημα πριν αυτό μεταδοθεί, δημιουργώντας domino effect. Αρκεί οι ΗΠΑ, να θέλουν να προβούν σε “διάσωση”. Εάν, λοιπόν, θέλουν, έχουν τον τρόπο να σταματήσουν το domino effecte. Αυτό θα φανεί τις επόμενες ώρες.

Λένε ότι η SVB χρηματοδοτούσε start-ups. Το μεγαλύτερο μέρος τους ήταν εταιρίες βιοτεχνολογίας. Αυτές θα υποφέρουν αρκετά στο μέλλον. Υπάρχουν, όμως, άλλες τράπεζες στις ΗΠΑ που υποφέρουν από την ίδια “ασθένεια” με την SVB και ποιες είναι αυτές; Η SVB ήταν η 16η μεγαλύτερη τράπεζα των ΗΠΑ και αντιμετωπίστηκε από την JP Morgan του ομογενή μεγαλοτραπεζίτη Jamie Damon σαν “λάφυρο της αγοράς”.

Αξιολογώντας σε βάθος τις 108 τράπεζες των ΗΠΑ, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι δεν είναι μόνο δύο-τρεις που παρουσιάζουν το πρόβλημα της SVB, αλλά μια ντουζίνα! Πριν την κατάρρευση, φαινόταν ότι η τράπεζα δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει τον συνδυασμό των αυξανόμενων επιτοκίων και της επιβράδυνσης της ανάπτυξης των δανείων στον χώρο των επιχειρηματικών κεφαλαίων.

Ο πυρήνας του προβλήματος

Το ερώτημα είναι ποιες άλλες τράπεζες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν πίεση; Ξεκινώντας με μια λίστα αμερικανικών τραπεζών με συνολικό ενεργητικό τουλάχιστον 10 δισ. $ και αφαιρώντας τις πιο καθαρές επενδυτικές τράπεζες (Goldman Sachs, Morgan Stanley κ.α.) η FactSet εξετάζει τις 108 τράπεζες που διαθέτουν στοιχεία με αυτές που βρίσκονται στην επικίνδυνη ζώνη, όπως η SVB πριν την κατάρρευση. Μία τέτοια τράπεζα δεν σημαίνει καθόλου πως θα καταλήξει όπως η SVB.

Μια τράπεζα που αντιμετωπίζει μεγάλες απώλειες στους τίτλους της μπορεί να μην χρειάζεται να τους πουλήσει. Η Comerica Inc, αν και έχει το ίδιο πρόβλημα, βελτίωσε σταδιακά τη θέση της κατά πολύ τα τελευταία τέσσερα τρίμηνα. Η Signature Bank της Νέας Υόρκης, που αντιμετωπίζει πρόβλημα λόγω ανησυχίας των καταθετών, έχει διαφορετικό επιχειρηματικό μοντέλο. Η μετοχή της υποχώρησε 12% την περασμένη Πέμπτη και κατά 24% την Παρασκευή. Μπορεί οι τράπεζες με αυτό το πρόβλημα να έχουν περιθώρια κινήσεων ακόμα, αλλά τα μάτια των επενδυτών είναι στραμμένα πάνω τους. (Μερικά λεπτά πριν τη δημοσίευση του άρθρου, ανακοινώθηκε ότι η Signature Bank θα έχει την τύχη της SVB – προσθήκη Σύναξης).

Ενώ η SVIB είχε 175 δισ. $ σε καταθέσεις στις 31 Δεκεμβρίου 2022, περίπου 151,5 δισ. $ από αυτές είναι ανασφάλιστες, πράγμα που σημαίνει ότι οι καταθέτες δεν θα πάρουν τίποτα, αν και μεγάλος αριθμός από αυτούς πιθανότατα απέσυρε καταθέσεις τις προηγούμενες ημέρες. Οι καταθέτες θα έχουν πλήρη πρόσβαση στις ασφαλισμένες καταθέσεις τους τη Δευτέρα 13 Μαρτίου. Οι ανασφάλιστοι καταθέτες θα λάβουν πιστοποιητικό είσπραξης για τις ανασφάλιστες καταθέσεις τους. Θα λαμβάνουν μερίσματα όταν πωλούνται τα περιουσιακά στοιχεία της SVB.

Καταλήγοντας, λοιπόν, την ανάλυση, ας πάμε στον πυρήνα του προβλήματος που σκόρπισε πανικό στις Αγορές. Η Ινδία δηλώνει ότι οι star-tup της έχουν περιορισμένη έκθεση 8-10% στη SVB και θα το αντιμετωπίσει γρήγορα. Άλλες χώρες δεν έχουν ασχοληθεί, διότι είχαν πολύ περιορισμένη έκθεση. Την κατάρρευση προκάλεσε το σφίξιμο της FED, η οποία αυξάνει τα επιτόκια για να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό. Πληθωρισμός που οφείλεται στην τιμή της ενέργειας. Όταν ανεβάζεις τα επιτόκια πέφτει η ζήτηση και η κατανάλωση και φυσικά μειώνονται οι τιμές των καυσίμων.

Το ενδεχόμενο “ντόμινο”

Αυτή τη στρατηγική επιλέγεται για να βοηθήσει τους καταναλωτές και για να συντρίψει την ικανότητα του καρτέλ των πετρελαιοπαραγωγών να θησαυρίζουν. Σκοπός να ρίξει τις τιμές του βαρελιού έτσι ώστε να πλήξει την ρωσική οικονομία και το ρούβλι και η Μόσχα να μην μπορεί να χρηματοδοτεί τις πολεμικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία. Η προσδοκία, ωστόσο, έχει μέχρι τώρα διαψευσθεί. Δεν κατέρρευσε κάποια ρωσική τράπεζα. Το ρούβλι όχι μόνο δεν έπεσε, αλλά ισχυροποιήθηκε. Το ρωσικό χρηματιστήριο διατηρείται στα επίπεδα του Μαρτίου 2022, ενώ η ρωσική πετρελαϊκή βιομηχανία σε 12μηνη βάση έχει αυξήσει τα έσοδά της!

Αντίθετα, από την εν λόγω πολιτική των ΗΠΑ έχουν ήδη καταρρεύσει δύο αμερικανικές τράπεζες (Silvergate και SVB) και ο κίνδυνος μετάδοσης σε άλλες 10 είναι υψηλός. Η αγορά των κρυπτονομισμάτων δέχεται ξανά πιέσεις. Στο δε Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκονται σε πανικό. Και φυσικά το οικοσύστημα των star-tups δέχτηκε ένα σοβαρό πλήγμα, που μπορεί να εξελιχθεί σε θανατηφόρο!

Η FED, που δημιούργησε το πρόβλημα τώρα πρέπει να το λύσει, ρίχνοντας πακτωλό δολαρίων από τις τσέπες των φορολογουμένων. Ο Τζερόμ Πάουελ είναι ο “μαύρος κύκνος” της υπόθεσης. Τίποτε από όλα αυτά δεν θα είχε συμβεί, αν ΗΠΑ και Ευρώπη επέλεγαν διαφορετική στρατηγική αντιμετώπισης του ενεργειακού πληθωρισμού. Εάν, δηλαδή, δέχονταν αυτό που προτείνουμε εδώ και δύο χρόνια πολλοί ανεξάρτητοι οικονομολόγοι! Να αυξήσουν την παραγωγή τους σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, να επιτρέψουν νέες επενδύσεις, έτσι ώστε οι τιμές να αρχίσουν να πέφτουν, χωρίς να χρειαστεί να φτωχοποιήσουμε τους πολίτες στη Δύση.

Η στρατηγική τους να κινηθούν πάνω στην καμπύλη της Ζήτησης (κατανάλωση) βρήκε πολλούς αντίθετους από την αρχή. Προσωπικά είχα εκφράσει φόβους στο SLpress.gr. Κι όπως γίνεται πλέον ορατό στον καθένα, αντί να καταστρέψουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ρωσίας, κοντεύουν να καταστρέψουν το δυτικό! Εάν, μάλιστα, οι Κινέζοι αποσύρουν από δυτικές τράπεζες μέρος από τα ρευστά τους διαθέσιμα, τότε ας πούμε καλύτερα από τώρα μια καληνύχτα…