Τρεις θάνατοι παιδιών από στρεπτόκοκκο – Γιατί αποσιωπήθηκαν από τον ΕΟΔΥ

Από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Λοιμώξεων (ECDC) τελικά θα μαθαίνουμε πόσοι πεθαίνουν στην Ελλάδα από “μεμονωμένες λοιμώξεις”. Αν και τρία παιδάκια έχασαν μέσα σε ενάμισι μήνα τη ζωή τους από στρεπτόκοκκο (λοίμωξη που αν αντιμετωπισθεί εγκαίρως με αντιβίωση δεν αποβαίνει κατά κανόνα μοιραία), το μάθαμε από το ECDC. Ο ΕΟΔΥ έχει ανακοινώσει μόνον ένα θάνατο και ενοχλήθηκε που τον μεμφθήκαμε μερικοί δημοσιογράφοι για το γεγονός ότι αποσιώπησε τους άλλους δύο. Ο Οργανισμός απέδωσε την σιγή ασυρμάτου επ’ αυτού στην προστασία προσωπικών δεδομένων!

Το σημαντικό κατ’ αρχήν είναι ότι πρόκειται για λοίμωξη με έντονα συμπτώματα (πονόλαιμος και πυρετός), οπότε οι γονείς δεν χρειάζεται να πανικοβάλλονται, αφού εγκαίρως γίνεται αντιληπτό το πρόβλημα και απευθύνονται σε παιδίατρο για την αναγκαία αντιβίωση. Ο στρεπτόκοκκος αυτός μπορεί να προκάλεσε δεκάδες θανάτους στη Βρετανία, όμως εκεί ισχύουν άλλα δεδομένα και δεν υπάρχει “πληθώρα παιδιάτρων”, ενώ στη χώρα μας περίπου το 75% των παιδιών έχουν το δικό τους γιατρό που τα παρακολουθεί.

Είναι δε σύνηθες το πρόβλημα και πάσχουν από αυτό περίπου το 10% των παιδιών που μεταφέρονται από τους γονείς τους στο Παίδων. Για κάποια παιδάκια που δεν θα πάρουν εγκαίρως αντιβίωση ή σε σπάνιες περιπτώσεις πολύ επιθετικής λοίμωξης, δηλαδή σπανιότατα, η νόσος μπορεί να αποβεί μοιραία. Προληπτικά οι γονείς καλό είναι να φροντίζουν τα παιδάκια να μην έχουν εκτεθειμένες πληγές, γιατί αν μπει ο στρεπτόκοκκος από το αναπνευστικό αντιμετωπίζεται πιο εύκολα από ό,τι αν μπει κατ’ ευθείαν στην κυκλοφορία του αίματος.

Τα τρία παιδιά

Δεν ξέρουμε για ποιο λόγο έχασαν τη μάχη τα τρία παιδάκια, τα οποία απεβίωσαν το ένα στις 10 Φεβρουάριου, το δεύτερο στις 24 Φεβρουαρίου και το τρίτο στις 23 Μαρτίου. Ήταν ηλικίας 6 ετών τα δύο και 19 μηνών το τρίτο. Ο ΕΟΔΥ, ενώ κάθε εβδομάδα βγάζει δελτίο περί κορονοϊού, γρίπης, συγκυτιακού αναπνευστικού ιού και παρότι εδώ και πέντε μήνες ο ίδιος ο οργανισμός έχει ανακοινώσει ότι είναι σε επιφυλακή και για το στρεπτόκοκκο, δεν θεώρησε σκόπιμο να ενημερώσει για τους τρεις θανάτους, παρά για έναν.

Ήταν ολιγωρία ή αποφεύχθηκε η δημοσιοποίηση για να μην διαταραχθεί η θετική εικόνα περί της δημόσιας υγείας στην Ελλάδα, αφού κορονοϊός και γρίπη είναι σε ύφεση; Ο ΕΟΔΥ πάντως αιτιολογεί διαφορετικά την αποσιώπηση. Σε μια μακροσκελή ανακοίνωσή του, αναφέρει πολλά  και καταλήγει ουσιαστικά στο ότι μάλλον πρέπει να διαβάζουμε κάθε μέρα τι αναφέρει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) για να ενημερωνόμαστε.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση «τα δεδομένα είναι δημοσίως διαθέσιμα από το ECDC». Σαν να λέει, δεν χρειάζεται να τα δημοσιοποιούμε εμείς, διαβάστε Έλληνες τι λέει το Ευρωπαϊκό Κέντρο. Εύλογα αναρωτιόμαστε για ποιο λόγο ο ΕΟΔΥ ενημερώνει το ECDC και αυτό με τη σειρά του δημοσιοποιεί θανάτους που αφορούν την χώρα μας και δεν ενημερώνει μέσω της δικής του ιστοσελίδας απευθείας τους Έλληνες φορολογουμένους.

Τα προσωπικά δεδομένα!

Ο ΕΟΔΥ επικαλείται το επιχείρημα ότι με την δημοσιοποίηση θανάτων θίγονται προσωπικά δεδομένα. Τρία χρόνια τώρα αναφέρονται καθημερινά οι θάνατοι από κορονοϊό. Και όταν παίρναμε συνέντευξη από την πρώτη φορέα κορονοϊού στη χώρα; Όταν γράφαμε για τα πρώτα κρούσματα και τους πρώτους θανάτους; Στοιχειώδεις πληροφορίες πάντα δίνονταν, όπως ηλικία θανόντων ή τα υποκείμενα νοσήματα ή και ο τρόπος μετάδοσης της νόσου.

Ειδικά όταν τα περιστατικά κορονοϊού ήταν λίγα, οι πληροφορίες ήταν μάλιστα περισσότερες, γιατί ο κόσμος χρειαζόταν μεγαλύτερη ενημέρωση. Δηλαδή υπάρχουν προσωπικά δεδομένα μόνον για τα παιδιά που υπέκυψαν σε στρεπτόκοκκο;  Αναφέρει επίσης ο ΕΟΔΥ ότι δεν επιτηρούνται τα μεμονωμένα κρούσματα, ενώ προ μηνών ο ίδιος ο Οργανισμός είχε ανακοινώσει ότι το νόσημα επιτηρείται. Το αν τα περιστατικά θα μείνουν ένα ή δύο όλο το χρόνο ή ένα σε μία περιοχή, αυτό δεν κρίνεται άμεσα, αλλά στην πορεία.

Επομένως όταν ένα νόσημα επιτηρείται, παρακολουθείται από το πρώτο κρούσμα μέχρι το τελευταίο και κανένας φορέας δημόσιας υγείας δεν περιμένει να γίνουν δέκα τα θανατηφόρα κρούσματα για να αναφέρει προς τους πολίτες της χώρας την πορεία του συγκεκριμένου νοσήματος. Κανείς επιστήμονας δεν μπορεί να μαντέψει αν πρόκειται για μεμονωμένο κρούσμα ή όχι, όταν παίρνει αναφορά για έναν θάνατο από λοιμώδες νόσημα. Τον καταγράφει και παρακολουθεί. Παρεμπιπτόντως, ενημερώνει,. Όπως για παράδειγμα ενημερώνει κάθε εβδομάδα «δεν είχαμε κανένα νέο θάνατο από γρίπη» ή «είχαμε ένα θάνατο από γρίπη».

Ακόμα και αν δεχθούμε την αιτιολογία ότι το νόσημα δεν επιτηρείται, ο ΕΟΔΥ παραθέτει την δικαιολογία ότι «δεν επιτηρείται επειδή δεν υπάρχουν ειδικά μέτρα πρόληψης ή παρεμβάσεις δημόσιας υγείας σε περίπτωση κρουσμάτων». Όταν δηλαδή άρχισε η πανδημία και δεν υπήρχαν ούτε φάρμακα, ούτε εμβόλια, ούτε μάσκες αλλά έβρισκες δύσκολα ακόμα και οινόπνευμα, έπρεπε ο κορονοϊός να μην επιτηρείται;

Εν τω μεταξύ, παρότι η ανακοίνωση δεν κάνει οικονομία σε λέξεις, δεν μας λέει το κυριότερο, δηλαδή γιατί έχασαν τη ζωή τους τα τρία παιδιά. Όσοι είναι γονείς μικρών παιδιών, θέλουν να μάθουν αν π.χ. έπαιξε ρόλο κάποιο υποκείμενο νόσημα ή κάτι άλλο. Τα προσωπικά δεδομένα δεν παραβιάζονται, γιατί κανείς δεν ξέρει σε ποιο παιδί αναφέρεται η ανακοίνωση. Ούτε καν οι γονείς των παιδιών που απεβίωσαν δεν μπορούν να ξέρουν αν η ανακοίνωση αναφέρεται στο δικό τους ή σε κάποιο άλλο άτυχο παιδάκι, γιατί καμία από τις τρεις οικογένειες δεν ξέρει την ύπαρξη των άλλων δύο.

Η ανακοίνωση του ΕΟΔΥ

«Σχετικά με δημοσιεύματα που αφορούν σε τρία κρούσματα λοίμωξης από αιμολυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α (GAS) που κατέληξαν και που δηλώθηκαν από τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC)  θα θέλαμε να τονίσουμε τα εξής:

»Ο β-αιμολυτικός στρεπτόκοκκος της ομάδας Α (GAS) είναι ένα κοινό βακτήριο το οποίο ορισμένα άτομα φέρουν στο λαιμό και στο δέρμα τους χωρίς να εμφανίζουν συμπτώματα λοίμωξης (φορεία). Το συγκεκριμένο παθογόνο μπορεί να προκαλέσει σε κάποιες περιπτώσεις λοίμωξη, ήπια ή και πιο σοβαρή. Σε σπάνιες περιπτώσεις όταν εισέλθει σε μέρη του σώματος που κανονικά είναι στείρα βακτηρίων, προκαλεί σοβαρή διεισδυτική λοίμωξη (iGAS) που οδηγήσει σε εισαγωγή  στο νοσοκομείο ή ακόμη και σε θάνατο σπανιότερα.

»Τα μεμονωμένα κρούσματα της λοίμωξης δεν επιτηρούνται, καθώς δεν υπάρχουν ειδικά μέτρα πρόληψης ή παρεμβάσεις δημόσιας υγείας σε περίπτωση κρουσμάτων. Η λοίμωξη αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση αντιμικροβιακής θεραπείας. Στη χώρα μας οι παιδίατροι είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι στο να θέτουν κλινικά την υποψία της διάγνωσης στρεπτοκοκκικής λοίμωξης, υπάρχει ευρέως διαθέσιμη εργαστηριακή δυνατότητα διάγνωσης στην κοινότητα με ταχείες δοκιμασίες (strep test) χαμηλού κόστους και τα νοσοκομεία αντιμετωπίζουν συχνά αντίστοιχες λοιμώξεις.

»Η δήλωση στο ECDC σοβαρών κρουσμάτων της λοίμωξης σε παιδιά που οδήγησαν στον θάνατο ζητήθηκε φέτος πρώτη φορά λόγω του αυξημένου αριθμού κρουσμάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες χώρες της Ευρώπης. Επί του παρόντος, διερευνάται αν η εμφάνιση των κρουσμάτων που καταγράφονται είναι στο πλαίσιο της συνήθους δραστηριότητας του παθογόνου και της αυξημένης εργαστηριακής διερεύνησης μετά την πανδημία, καθώς στις περισσότερες χώρες δεν υπάρχουν καταγραφές των σοβαρών κρουσμάτων λοίμωξης από β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α (GAS) τα προηγούμενα χρόνια.

»Ο ΕΟΔΥ μετά τη σχετική ενημέρωση του ECDC ενημέρωσε τα νοσοκομεία της χώρας, καθώς και τις διευθύνσεις δημόσιας υγείας σχετικά με τη διαθέσιμη έως τώρα πληροφορία. Η δημοσιοποίηση μεμονωμένων κρουσμάτων που καταλήγουν κατόπιν νόσησης με λοιμώδες νόσημα δεν αποτελεί πρακτική δημόσιας υγείας εκτός και αν στοχεύει σε ενημέρωση και συγκεκριμένη σύσταση προς τον πληθυσμό. Επιπλέον, με την αναφορά μεμονωμένων περιστατικών ελλοχεύει ο κίνδυνος δημοσιοποίησης προσωπικών δεδομένων των οικογενειών.

»Ως εκ τούτου, με βάση το γεγονός ότι δεν υπάρχει κάποιο μέτρο δημόσιας υγείας ή συγκεκριμένες συστάσεις προς το παρόν για το κοινό πέρα από τη βασική σύσταση τήρησης των κανόνων υγιεινής και επικοινωνίας με τον παιδίατρο που ισχύει για όλες τις λοιμώξεις του αναπνευστικού, η ανακοίνωση μεμονωμένων σοβαρών λοιμώξεων δεν κρίνεται σκόπιμη. Εντούτοις, επιβεβαιώνουμε ότι έχουν καταγραφεί τρεις θάνατοι στη χώρα που αφορούσαν σε δύο παιδιά 6 ετών και ένα παιδί 19 μηνών χωρίς να υπάρχει επιδημιολογική σύνδεση μεταξύ τους. Οι θάνατοι καταγράφηκαν στις 10/02/2023, 24/02/2023 και 23/3/2023, αντίστοιχα.

»Ο ΕΟΔΥ βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με το ECDC, και σε περίπτωση έκδοσης οδηγιών ή συστάσεων προς τις αρχές δημόσιας υγείας θα ενημερώσει άμεσα το κοινό και την ιατρική κοινότητα. Παράλληλα, θα συνεχιστεί η συστηματική δήλωση στο ΕCDC για όσο διάστημα διαρκέσει η ενισχυμένη επιτήρηση σοβαρών λοιμώξεων από iGAS σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα δεδομένα για την Ελλάδα, καθώς και για τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες δημοσιεύονται εβδομαδιαίως από το ECDC και είναι δημόσια διαθέσιμα».