Σε ποια πόλη κάνουν δημοψήφισμα για τα πατίνια;

Οι Παριζιάνοι θα αποφασίσουν σήμερα, αν τα ενοικιαζόμενα πατίνια θα απαγορευτούν ή όχι στην πόλη τους. Στην μάχη έχει ριχτεί και το TikTok και το Twitter με πολλούς influencer να αμείβονται για να διαφημίσουν την ελεύθερη ενοικίαση. Δεν τίθεται ερώτημα για γενική απαγόρευση, δηλαδή για όσους κυκλοφορούν με ιδιόκτητα πατίνια. Το σημερινό δημοψήφισμα αφορά κυρίως στα 15.000 πατίνια που ενοικιάζονται με την ώρα ή την ημέρα στη μεγαλούπολη και δικαίωμα ψήφου έχουν ένα εκατομμύριο ψηφοφόροι.

Να αναφέρουμε ότι το Παρίσι περιλαμβάνει την πόλη του Παρισιού και τα περίχωρα και βρίσκεται σε ένα λεκανοπέδιο, ότι χωρίζεται σε είκοσι δημοτικά διαμερίσματα και ότι ο πληθυσμός της πόλης του Παρισιού ανέρχεται σε 2.187.526, ενώ ο συνολικός πληθυσμός της μητροπολιτικής περιοχής σε 12.628.266 κατοίκους. Στο Μόντρεαλ, καθώς και σε όλο το Κεμπέκ, πάντως η χρήση τους έχει απαγορευθεί καθολικά από το 2020.

Να αναφέρουμε παρεμπιπτόντως ότι στην Ελλάδα, οι πόλεις της οποίας έχουν πολύ πιο αφιλόξενους και στενούς δρόμους από ό,τι το Παρίσι, καθώς και πολλές ανηφόρες, πωλούνται ηλεκτροκίνητα πατίνια προς 300 έως 9.000 ευρώ (εκτός από τα παιδικά των 50 ευρώ) και ότι τα οικονομικά δεν “βγάζουν” ούτε μικρές ανηφόρες, αλλά είναι π.χ. χρήσιμα αν κάποιος θέλει να πεταχτεί στο κέντρο της Αθήνα χρησιμοποιώντας το πατίνι μόνον για διαδρομές σε ισάδα.

Άλλοι βάζουν το πατίνι στο ΙΧ, παρκάρουν σε βολικό σημείο, και συνεχίζουν την εναπομένουσα διαδρομή με πατίνι, αρκεί αυτή να μην έχει πολλές ανηφόρες και λακκούβες, να διαθέτει επαρκές πλάτος ο δρόμος κ.λπ. Άλλοι, ειδικά αν είναι ελαφρύ, το βάζουν σε τρόλεϊ ή μετρό και το χρησιμοποιουν για μικρές διαδρομές στο κέντρο. Επισης το χρησιμοποιούν και ταχυδιανομείς που θέλουν να γλιτώνουν τη βενζίνη.

Στις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες οι δρόμοι είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση από της Αθήνας και φαρδύτεροι, οπότε από το 2018-2019 τα πατίνια ουσιαστικά καθιερώθηκαν αμέσως ως φθηνά και γρήγορα μέσα μετακίνησης. Διαφημίστηκαν εξαρχής και ως οικολογικά, επειδή δεν παράγουν καυσαέρια. Όμως παντού οι οδηγοί φαίνεται να προτιμούν συστηματικά τα πεζοδρόμια, προκαλώντας ατυχήματα και δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στους πεζούς, ακόμα και όταν οι δρόμοι έχουν επαρκές φάρδος. Ο κυριότερος λόγος είναι ότι νιώθουν ανασφάλεια ανάμεσα στα αυτοκίνητα, αλλά η λύση που βρίσκουν πρακτική -το φαρδύ πεζοδρόμιο- είναι επισφαλής για τους πεζούς και για τους ίδιους.

Τι ισχύει στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα αναμένεται να αλλάξει ο σχετικός νόμος. Προς το παρόν δεν ζητείται άδεια κυκλοφορίας για τους κατόχους πατινιού, αλλά μάλλον θα περάσει τροποποίηση, όπως έγινε ήδη στην Ισπανία για τα πατίνια που πιάνουν ταχύτητες άνω των 25 χιλιομέτρων την ώρα. Να πούμε προς σύγκριση, ότι ο άνθρωπος μπορεί να τρέξει με 15 έως 30 χιλιόμετρα την ώρα, αν και υπάρχει σπρίντερ που έχει πιάσει τα 60 χιλιόμετρα την ώρα. Μαζί με την άδεια κυκλοφορίας, οι αγοραστές αναμένεται να επιβαρύνονται πλέον και με ασφάλιστρα (καθώς δεν διαθέτουν αριθμό κυκλοφορίας και άδεια, δεν είναι υποχρεωτική η ασφάλιση τους).

Στην χώρα μας μέχρι στιγμής είναι υποχρεωτικό μόνον το κράνος και επιτρέπεται να οδηγεί κάποιος πατίνι με μέγιστη (στις προδιαγραφές) ταχύτητα τα 6 χλμ. την ώρα από την ηλικία των 12 ετών, αλλά για πατίνια με ταχύτητα άνω των 6χλμ. και έως 25 χλμ. την ώρα, ο χρήστης πρέπει να είναι άνω των 15 ετών. Υπάρχει βέβαια το εξής παράλογο στον ελληνικό νόμο: τα πατίνια δεν επιτρέπεται να κυκλοφορούν σε δρόμους όπου η ταχύτητα είναι θεωρητικά ή πρακτικά άνω των 50 χιλιομέτρων.

Οπότε ουσιαστικά τα πατίνια στην Ελλάδα κυκλοφορούν παράνομα, διότι οδοί με χαμηλότερη ταχύτητα κυκλοφορίας δεν υπάρχουν σε αστικά κέντρα. Παράλληλα δεν υπάρχει καμία εκπαίδευση στα σήματα, διότι η πολιτεία δεν θέλησε να πιέσει παιδιά και εφήβους να πληρώσουν για να πάρουν δίπλωμα. Εντούτοις με το ποδήλατο ή με το πατίνι είναι πολύ εύκολο να παραβιάσεις ΣΤΟΠ, ειδικά σε σημεία με ανηφόρες και κατηφόρες ή να μπεις ανάποδα σε μονόδρομο. Δηλαδή μια στοιχειώδης γνώση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας είναι στην ουσία απαραίτητη.

Οι ταχύτητες που αναπτύσσουν τα περισσότερα ηλεκτρικά πατίνια κυμαίνονται στα 20-25 χιλιόμετρα την ώρα, αλλά υπάρχουν πλέον και μοντέλα που πιάνουν (έστω και για λίγη ώρα) τα 80 χλμ. Οι υψηλές ταχύτητες είναι πολύ επικίνδυνες σε χώρες όπως η δική μας, όπου η ασφαλτόστρωση είναι συχνότατα προβληματική, με πολλές λακκούβες ή “σαμάρια”, ενώ τα πατίνια δεν διαθέτουν καθόλου αμορτισέρ ή όταν διαθέτουν, δεν επαρκούν για τόσο προβληματικούς δρόμους. Αυτό έχει συνέπεια την απώλεια της ισορροπίας και την πτώση του οδηγού τη στιγμή που το όχημα κινείται με μεγάλη ταχύτητα.

Επικίνδυνο στην πρωτεύουσα

Στην Ελλάδα, αν και υπάρχει πλέον νομοθετικό πλαίσιο για επιχειρήσεις που νοικιάζουν ηλεκτροκίνητα πατίνια ή σκούτερ, φαίνεται πως ο κόσμος δεν τα προτίμησε. Όταν λειτουργούσαν 2-3 επιχειρήσεις ενοικίασης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, πολλοί έκριναν ασύμφορο να έχουμε ίδιες τιμές με το Παρίσι, δηλαδή να πληρώνουμε περίπου 10 ευρώ την ώρα. Τόσο κάνει και το ταξί για το κέντρο ή το πάρκινγκ για το ΙΧ.

Επίσης πρακτικά, ειδικά στην πρωτεύουσα, το πατίνι είναι αρκετά επικίνδυνο και μάλιστα σε μια γαλλική παρουσίαση για “το πατίνι στην Αθήνα“, ακούσαμε την πικρή αλήθεια, ότι οι περισσότεροι προτιμούν το πεζοδρόμιο, ενώ στην πράξη και τα πεζοδρόμια είναι στενά και έχουν πολλά “εμπόδια” -όπως τους πεζούς! Αν και η απόπειρα ενοικιάσεων δεν έπιασε όσο περίμεναν κάποιοι, με την κρίση στα καύσιμα και την γενικότερη οικονομική ανέχεια, πολλοί θεωρούν πιο συμφέρον να δώσουν 400 ή 800 ευρώ για ένα ηλεκτρικό πατίνι έστω και μέτρων επιδόσεων, παρά 1.500 για ένα μηχανάκι μόλις 50 κυβικών. Εξάλλου μέσα στις πόλεις λόγω των πολλών εμποδίων σπάνια πιάνει κανείς ταχύτητα πάνω από 20-25 χλμ. την ώρα.

Το “πενηντάρι” μηχανάκι, πέραν του ότι είναι πολύ ακριβότερο από το πατίνι, καταναλώνει βενζίνη, απαιτεί άδεια οδήγησης (άρα πρέπει κάποιος να επιβαρυνθεί με 800-1.000 ευρώ), άδεια κυκλοφορίας και ασφάλιση. Συνιστά δηλαδή πολύ πιο ακριβή επιλογή. Από την άλλη, το πατίνι είναι πιο επικίνδυνο σε θέματα ισορροπίας, είσαι όρθιος και μπορείς να φέρεις μόνο σακίδιο στην πλάτη και όχι βάρη στο τιμόνι ή στην “σχάρα” που διαθέτει το ποδήλατο ή το κλασικό “πενηντάρι”.

Στο Παρίσι

Στη Γαλλία οι δρόμοι, αλλά και τα πεζοδρόμια έχουν πολύ μεγαλύτερα πλάτη. Εκεί το μέσον αυτό είναι σχετικά πολύ δημοφιλές από το 2019. Όμως οι Παριζιάνοι δεν ομονοούν. Τα ηλεκτροκίνητα πατίνια -στην ουσία σκούτερ για ορθίους- διχάζουν τους δημότες. Οι δρόμοι αλλά συχνά και τα πεζοδρόμια της πόλης, είναι γεμάτα πλέον με αυτά και πολλοί κρίνουν ότι επειδή η οδήγηση του συγκεκριμένου μέσου μετακίνησης δεν απαιτεί δίπλωμα, υπάρχει άγνοια ή πάντως περιφρόνηση των κανόνων οδικής συμπεριφοράς.

Στη Γαλλία για να αντιμετωπίσουν εν μέρει το πρόβλημα, κάνουν μαθήματα οδικής συμπεριφοράς και στο δημοτικό σχολείο, όπου τα παιδιά μάλιστα δίνουν εξετάσεις στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Παράλληλα υποχρεωτικά ασφαλίζονται όλοι οι πολίτες ανεξαρτήτως ηλικίας για αστική ευθύνη, προβλέπεται πρόστιμο 135 ευρώ αν σε πιάσουν με πατίνι επάνω σε πεζοδρόμιο και 35 ευρώ αν το σταθμεύσεις παράνομα.

Εκεί το 30% των πολιτών που νοικιάζει ή αγοράζει πατίνι, λέει ότι το χρησιμοποιεί για να μεταβεί σε στάση κάποιου μέσου μεταφοράς ή κατά την αποβίβασή του από αυτό, για να πάει στον τελικό προορισμό του. Τα πατίνια είναι ελαφριά και πτυσσόμενα και μπορεί κάποιος να τα βάλει στο μετρό ή στο λεωφορείο.

Ατυχήματα

Πολλοί κατηγορούν τους οδηγούς των πατινιών ότι κινούνται επικίνδυνα και δεν σέβονται ούτε τους πεζούς ούτε τα άλλα τροχοφόρα. Οι περισσότερες αντιδράσεις άρχισαν μετά τον θάνατο πεζής που χτυπήθηκε από ηλεκτροκίνητο πατίνι. «Είμαι υπέρ του, γιατί είναι πιο πρακτικό, είναι λιγότερο ρυπογόνο», λέει μια νεαρή γυναίκα στο franceinfο, «αλλά πρέπει να οδηγείται με πολύ υπεύθυνο τρόπο». Όσοι έχουν πατίνια ή όσοι τα κατασκευάζουν, χρησιμοποιούν επί πληρωμή του λεγόμενους “επηρεαστές” ή influencers. Για να επηρεάσουν τους ψηφοφόρους διαθέτουν τα ηλεκτροκίνητα πατίνια τους δωρεάν σήμερα στους εκλογείς για να πάνε στις κάλπες.

Ο δήμαρχος του Παρισιού δυσανασχέτησε με την τελευταία “προεκλογική καμπάνια” ως αθέμιτη, αλλά η influencers και όσοι διαφημίζουν το “δωρεάν πατίνι για μια μέρα” υποστηρίζουν ότι δεν κάνουν τίποτα παράνομο. Πολλοί θεωρούν πάντως ότι τα μισά από τα πατίνια που “δανείζονται” δωρεάν για μια μέρα, δεν θα επιστραφούν ποτέ. Στο Παρίσι μέσα στο 2022 σημειώθηκαν τρεις θάνατοι και 459 τραυματισμοί σε συνολικά 408 ατυχήματα με διάφορους τύπους αυτού του μέσου (ηλεκτροκίνητου, ποδοκίνητου, με ένα τροχό ή δύο). Το 2021 είχαν σημειωθεί 318 ατυχήματα με 353 τραυματίες και το 2020 σε 294 ατυχήματα τραυματίσθηκαν 323 άτομα. Το 2020 είχε σκοτωθεί ένα άτομα, αλλά το 2021 τρία.

Άλλοι λένε ότι «καλώς κυκλοφορούν, αλλά να τους απαγορευτούν τα πεζοδρόμια, να φορούν κράνη και να θεσπιστούν αυστηρά πρόστιμα για τους παραβάτες». Πεζός προσθέτει ότι ενώ έχουν σημειωθεί τρία θανατηφόρα τροχαία με οδηγούς πατινιών, έχουν σημειωθεί εκατοντάδες με τα ΙΧ ή τις μοτοσικλέτες. Κάποιοι θυμώνουν με τους ΙΧήδες ή τους ταξιτζήδες: «Όσοι έχουν 4 τροχούς δεν θέλουν να μοιραστούν τους δρόμους μας», αναφέρει ένας υπέρμαχος των πατινιών, και προσθέτει «οι ΙΧήδες καβαλάνε πεζοδρόμια, μιλάνε στο κινητό την ώρα που οδηγούν και κάνουν ό,τι θέλουν, αλλά τους πειράζουν τα πατίνια».

Τι υποστηρίζουν οι υπέρμαχοι

Οι υπέρμαχοι λένε επίσης ότι αν απαγορευτούν τα πατίνια θα χάσουν τη δουλειά τους τα 800 άτομα που εργάζονται στις τρεις εταιρείες ενοικίασης πατινιών. Οι εναντιωνόμενοι στην ενοικίαση, τους απαντούν ότι είναι καλύτερα να ψάξουν αυτοί οι 800 για άλλη δουλειά παρά να τραυματίζονται άνθρωποι από την αλόγιστη χρήση. Πιο πολύς εκνευρισμός καταγράφεται για τους πεζούς στα πεζοδρόμια. «Οι πεζοί πλέον δεν αισθανόμαστε ασφαλείς πουθενά!» λένε πολλοί ψηφοφόροι.

Όσοι είναι υπέρ των πατινιών, αλλά αντιτίθενται στην ενοικίαση, υποστηρίζουν ότι όποιος αγοράζει το μέσον φέρεται πιο υπεύθυνα και αποκτά πείρα, ενώ όποιος το χρησιμοποιεί τυχαία μια φορά το μήνα οδηγεί πιο επικίνδυνα. Είναι δηλαδή πολλοί εκείνοι που τάσσονται υπέρ της χρήσης του ηλεκτροκίνητου πατινιού, όχι όμως του ενοικιαζόμενου, καθώς θεωρούν τους περιστασιακούς οδηγούς ανεύθυνους και οδικά απαίδευτους. Για την ενοικίαση κάποιος σκανάρει κωδικό στο κινητό του και πληρώνει 10-15 ευρώ την ώρα, κάτι που για την Γαλλία είναι σχετικά χαμηλή τιμή, αφού ο μέσος μισθός είναι 2.500 ευρώ, δηλαδή τριπλάσιος του αντίστοιχου της Ελλάδας.