Αναλώσιμοι φοιτητές και μία παραπλανητική ιστορία…

Νοιάζεστε για την Ελλάδα; Μια χώρα που δεν εκπαιδεύει τους πολίτες της κατάλληλα διατρέχει τον κίνδυνο να πάψει να είναι συμπαγής και να τύχει εκμετάλλευσης απ’ όλων των ειδών τα ξένα συμφέροντα. Οι Έλληνες απόφοιτοι των λυκείων που αδυνατούν να εισαχθούν στα δημόσια πανεπιστημιακά ιδρύματα παίρνουν το δρόμο για το εξωτερικό, ή στρέφονται στα ελληνικά ιδιωτικά κολλέγια που προσφέρουν ξένα πτυχία εν είδει franchise, των οποίων την αναγνώριση επιχειρούν μετά να επιτύχουν από το Αυτοτελές Τμήμα Εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας (Α.Τ.Ε.Ε.Ν.).

Ο ελληνικός φορέας αναγνώρισης, ο Διεπιστημονικός Οργανισμός Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (ΔΟΑΤΑΠ) είναι υπεύθυνος μόνο για τα πτυχία που αποκτώνται μετά από σπουδές στο εξωτερικό. Τα παραπάνω μπορεί να ακούγονται μπερδεμένα. Εάν, παρόλα αυτά, νοιάζεστε πραγματικά, συνεχίστε να διαβάζετε και θα προσπαθήσω να σας δείξω τόσο το δέντρο, όσο και το δάσος.

Δυστυχώς, στην ιδιωτική ανώτατη εκπαίδευση, υπάρχουν κάποιοι επιχειρηματίες των οποίων η μόνη έγνοια είναι το κέρδος, που προέρχεται από τoυς αναλώσιμους φοιτητές. Το παρόν άρθρο γράφτηκε με γνώμονα το καλό των γονέων και των φοιτητών. Όποιος με θεωρήσει υπερβολικά αυστηρό, ας θυμάται ότι ο μόνος τρόπος να βελτιωθεί κανείς είναι να αναγνωρίσει τις αποτυχίες του, κατόπιν κριτικής, προκειμένου να απαλλαγεί από αυτές. Καμιά φορά, λοιπόν, είναι απαραίτητο να ταρακουνήσει κανείς τα λιμνάζοντα νερά της απάθειας.

Παρόλη την προσωρινή του έκλειψη, το αμερικανικό “πανεπιστήμιο” της Αθήνας μοιάζει να έχει επιστρέψει, ή επαναλειτουργήσει. Σύμφωνα με ένα νομικό έγγραφο, το υπουργείο Παιδείας απέσυρε την αναγνώριση του πρώτου και του επέβαλε πρόστιμο για παραπλανητική χρήση του ονόματος του. Οι φοιτητές εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους. Είχαν πληρώσει χιλιάδες ευρώ, με μερικούς να σπουδάζουν αρχιτεκτονική για τέσσερα χρόνια, όλα για το τίποτα. Αυτό το “πανεπιστήμιο”, εν τούτοις, μοιάζει τώρα να έχει επιστρέψει και να επιχειρεί να προσελκύσει φοιτητές και επομένως και τα λεφτά τους, ή των γονιών τους.

Η αμερικανική σύνδεση

Άλλα αμερικανικά “πανεπιστήμια” κατέρρευσαν στην Ελλάδα: μία περίπτωση αποτέλεσε το Πανεπιστήμιο της Ιντιανάπολις. Πέρα από την ‘πανεπιστημιούπολη’ στην Αθήνα, διατηρούσε άλλη μία στην Τρίπολη, που ήταν στην πραγματικότητα η οικία του Πρύτανη. Οι άρρενες φοιτητές είχαν τη δυνατότητα να αναβάλουν τη στρατιωτική τους θητεία υποβάλλοντας στο υπουργείο Άμυνας μια επίσημη μετάφραση που υπονοούσε ότι φοιτούσαν στην Αμερική. Ακόμα και η σύζυγος του τότε Πρέσβη των ΗΠΑ, Μίλλερ, δίδαξε εκεί.

Επί του θέματος, το Αμερικανικό Κολλέγιο της Ελλάδας (Deree) δεν είναι υπεράνω υποψίας: τα περισσότερα από τα πτυχία του προέρχονται από το Βρετανικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, αν και για καλή του τύχη τα πτυχία αυτά αναγνωρίζονται στην Ελλάδα από το Α.Τ.Ε.Ε.Ν Εν τούτοις το Deree είναι γνωστό για την πρακτική του να στριμώχνει μαθήματα πλήρους εξαμήνου σε ένα μήνα, πράγμα που καθιστά αδύνατη τη δημιουργική σκέψη εκ μέρους των φοιτητών. Παρόλο που έχει ανάγκη το Βρετανικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, το καταστατικό του λέει: «ευρισκόμενο στην Αθήνα, το Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος αποτελεί ανεξάρτητο, μη-κερδοσκοπικό, αδογμάτιστο, μικτό ίδρυμα το οποίο προσφέρει τις καλύτερες πτυχές της αμερικανικής εκπαιδευτικής εμπειρίας στην κοιτίδα του δυτικού πολιτισμού».

Μια άλλη, ιδιαίτερα σοκαριστική, περίπτωση αμερικανικού κολλεγίου είναι αυτή του Πανεπιστημίου La Verne, το οποίο διέκοψε τη λειτουργία του ξαφνικά το 2004, χωρίς προηγουμένως να ενημερώσει το προσωπικό και τους φοιτητές. Ένας από τους καθηγητές, κατεστραμμένος οικονομικά, πέθανε από καρδιακή προσβολή…

Ιταλική και βρετανική σύνδεση

Υπάρχει ένα άλλο πανεπιστήμιο, αν και εξ’ αποστάσεως φοίτηση, αναγνωρισμένο από το ιταλικό Υπουργείο Παιδείας. Το εν λόγω πανεπιστήμιο ισχυρίζεται ότι διέκοψε τη λειτουργία του στην Αθήνα πρόσφατα, αναφέροντας προβλήματα με το ΔΟΑΤΑΠ και εγκαταλείποντας πολλούς από τους φοιτητές του. Ένα ηλεκτρονικό μήνυμα του εν λόγω πανεπιστημίου με ημερομηνία 7 Δεκεμβρίου 2021 αναφέρει:

«Το Διοικητικό Συμβούλιο του αποφάσισε να τερματίσει την παρουσία του Πανεπιστημίου στην Ελλάδα. Βάσει του παραπάνω, το συμβόλαιο ενοικίασης για το γραφείο μας στην Αθήνα έχει τερματιστεί. Οι λόγοι πίσω από αυτήν την απόφαση είναι πολλοί και περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, προβλήματα που συνεχίζουν να προκύπτουν με τον ΔΟΑΤΑΠ κατά τη διαδικασία αναγνώρισης των προγραμμάτων μας».

Απ’ ό,τι φαίνεται οι τωρινοί και μελλοντικοί φοιτητές του πανεπιστημίου θα δίνουν τις εξετάσεις τους στο διαδίκτυο, παρόλο που έχει εξεταστεί και η εναλλακτική του ξενοδοχείου, με όλες τις παρεπόμενες δυσκολίες για την αποφυγή περιπτώσεων αντιγραφής. Εν τούτοις, σύμφωνα με το παράρτημα του πανεπιστημίου στην Ελλάδα, νέοι φοιτητές συνεχίζουν να γίνονται δεκτοί.

Ποιο είναι, λοιπόν, το πρόβλημα; Το πρόβλημα είναι ότι στο φυλλάδιο σπουδών του, το πανεπιστήμιο ισχυρίζεται ότι ‘τα ακαδημαϊκά του προγράμματα αναγνωρίζονται σε όλη την Ευρώπη μέσω των γραφείων του ERIC-NARIC [sic, θα έπρεπε να γράφει ‘ΕNIC’], σύμφωνα με το πλαίσιο τριών κύκλων. Αυτή η γλώσσα μπορεί να θεωρηθεί απατηλή. Σύμφωνα με τον ΔΟΑΤΑΠ, δεν είναι όλα τα πτυχία του πανεπιστημίου που αναγνωρίζονται στην Ελλάδα.

Μία πρώην εργαζόμενη του έγραψε πρόσφατα, σε ηλεκτρονικό μήνυμα της 10ης Δεκεμβρίου του 2021: «Υπάρχουν πολλά σημαντικά πράγματα που πρέπει να αναφερθούν, όπως το γεγονός ότι τελούν εξετάσεις χωρίς εξουσιοδοτημένους καθηγητές από το ίδιο το πανεπιστήμιο, προσφέρουν προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα και λένε στους φοιτητές ότι έχουν την αναγνώριση από τον ΔΟΑΤΑΠ, ενώ δεν την έχουν και διεξάγουν τις εξετάσεις με πλημμελή τρόπο, πράγμα που διευκολύνει την αντιγραφή […] η ανάρμοστη συμπεριφορά τους στην Ελλάδα και το γεγονός ότι λειτουργούν χωρίς να σέβονται τον κανονισμό λειτουργίας του Ιταλικού Υπουργείου Παιδείας για τις εξετάσεις κλπ».

Το Α.Τ.Ε.Ε.Ν και το ΔΟΑΤΑΠ

Ο ΔΟΑΤΑΠ δεν αποτελεί τον αρμόδιο φορέα αναγνώρισης των πτυχίων που έχουν απονεμηθεί στους φοιτητές του Αμερικανικού Πανεπιστημίου της Αθήνας ή οποιουδήποτε άλλου ιδιωτικού ιδρύματος στην Ελλάδα. Η αναγνώριση εμπίπτει στη δικαιοδοσία του Α.Τ.Ε.Ε.Ν. Στο πλαίσιο πρόσφατων αλλαγών, υπήρξαν εικασίες στα μέσα ενημέρωσης ότι το Α.Τ.Ε.Ε.Ν. θα συγχωνευόταν με το ΔΟΑΤΑΠ. Αλλά σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, οι φορείς παραμένουν ανεξάρτητοι.

Αφού το Α.Τ.Ε.Ε.Ν. είναι υπεύθυνο για την επαγγελματική αναγνώριση, κάποιοι από τους φοιτητές του Unimarconi παρακάμπτουν το ΔΟΑΤΑΠ κάνοντας αίτηση αναγνώρισης των τίτλων τους στο Α.Τ.Ε.Ε.Ν. Εν τούτοις δεν είναι πάντα εύκολο να γίνει η διάκριση μεταξύ του αυστηρά ακαδημαϊκού και του αμιγώς επαγγελματικού. Παρόλη τη φαινομενική διακοπή των δραστηριοτήτων του, το πανεπιστήμιο έχει προσλάβει δικηγόρους για να αντιμετωπίσει το ΔΟΑΤΑΠ, ο οποίος έχει εμφανή προβλήματα με την αναγνώριση κάποιων από τα προσφερόμενα πτυχία. Οι φοιτητές θα πρέπει μάλλον να νιώθουν σύγχυση.

Για να κάνει τα πράγματα χειρότερα, ένας ελληνικός νόμος της 21ης Ιουλίου του 2022 ορίζει ότι η διαδικασία αναγνώρισης των πτυχίων θα πρέπει να απλοποιηθεί, με βάση μία λίστα αναγνωρισμένων πανεπιστημίων του εξωτερικού. Παρόλο που η πρόθεση του εν λόγω νόμου ήταν να κάνει τα πράγματα απλότερα, αυτό δεν είναι τόσο εύκολο. Πώς, για παράδειγμα, μπορεί ένα βρετανικό πτυχίο πολιτικού μηχανικού να αναγνωριστεί, εάν αυτό δεν περιλαμβάνει κατάρτιση στη σεισμολογία, όπως και θα έπρεπε στην Ελλάδα; Και πώς μπορούν οι Έλληνες φοιτητές που φοιτούν διαδικτυακά να εξεταστούν στην Ελλάδα;

Θα πρέπει ένας ιταλικός μεταπτυχιακός τίτλος (διάρκειας δύο ετών) να αντιστοιχεί με ένα μονοετές μεταπτυχιακό πρόγραμμα που προσφέρεται στην Ελλάδα; Πώς θα μπορούσε να γίνει το παραπάνω, αν το ίδιο το ιταλικό Υπουργείο Παιδείας επιμένει στα δύο χρόνια; Ο ΔΟΑΤΑΠ θα μπορούσε, παρόλα αυτά, να αναγνωρίσει ένα μονοετές μεταπτυχιακό πρόγραμμα, με την προϋπόθεση ότι αυτό θα αναγνωριζόταν ως μεταπτυχιακός τίτλος στη χώρα προέλευσης.

Το ελληνικό παράρτημα του πανεπιστημίου απέστειλε πρόσφατα, στις 29 Ιανουαρίου του 2023, το ακόλουθο ηλεκτρονικό μήνυμα: «Στα μάτια μου, ο μόνος τρόπος να προστατευθούν οι φοιτητές είναι να βρεθούν τρόποι να επιλυθούν τα οποιαδήποτε προβλήματα προκύπτουν με το ΔΟΑΤΑΠ. Όλες οι πληροφορίες μέχρι τώρα δείχνουν ξεκάθαρα ότι σε όλες τις περιπτώσεις ο ΔΟΑΤΑΠ έδρασε κακή τη πίστει και καταχράστηκε την εξουσία του». Μπορούμε, λοιπόν, να συμπεράνουμε ότι δεν υπάρχει μεγάλη συμπάθεια μεταξύ του ιταλικού πανεπιστημίου και ΔΟΑΤΑΠ.

O αποκλειστικός αντιπρόσωπος του πανεπιστημίου στην Ελλάδα γράφει στην ιστοσελίδα του ότι στις 5 Μαϊου 2010, ο ΔΟΑΤΑΠ προέβη στην αναγνώριση του πανεπιστημίου στην Ιταλία. Αυτό αληθεύει. Αυτό που δεν αληθεύει είναι η πιθανή συνεπαγωγή ότι όλα τα πτυχία του πανεπιστημίου αναγνωρίζονται αυτόματα. Ο ΔΟΑΤΑΠ έχει τους δικούς του τρόπους διερεύνησης, για παράδειγμα εξετάζοντας εξονυχιστικά όλα τα διαπιστευτήρια των ιδρυμάτων και των παρεχόμενων πτυχίων τους.

Πως εξοικονομείται χρόνος

Το πανεπιστήμιο έχει έναν περίεργο τρόπο να προσλαμβάνει μέρος του καθηγητικού προσωπικού του, με ετήσια συμβόλαια, πράγμα που προκαλεί σύγχυση, παρεμπιπτόντως. Για παράδειγμα, ένας καθηγητής υπέγραψε συμβόλαιο με το Ίδρυμα TERTIUM κατόπιν με το FORCOM και, τέλος, με μια συμβουλευτική εταιρεία, τη Francesco Fellace. Ο ίδιος καθηγητής στην Ελλάδα ανέφερε σοβαρές περιπτώσεις αντιγραφής κατά τη διάρκεια των γραπτών εξετάσεων, αλλά το πανεπιστήμιο δεν επιβεβαίωσε ποτέ την αποτυχία των εξετάσεων, ούτε απάντησε στις υποδείξεις του για βελτίωση της ποιότητας των ερωτήσεων.

Προτάσεις για τη βελτίωση του κανονισμού των εξετάσεων επίσης δεν έτυχαν απάντησης. Μπορεί να φαίνεται σε κάποιους ότι τα κριτήρια που τηρούνται στην Ιταλία δεν είναι τα ίδια με της Ελλάδας. Το πανεπιστήμιο έφτασε, μάλιστα, στο σημείο να αποστείλει σε έναν Έλληνα καθηγητή επτά ογκώδη βιβλία ψυχολογίας, διορίζοντάς τον επιβλέποντα διπλωματικών εργασιών.

Εν τούτοις, ο εν λόγω καθηγητής δεν ήταν καταρτισμένος στην ψυχολογία. Το παραπάνω φαινόμενο είναι γνωστό ως εξοικονόμηση, στην καλύτερη περίπτωση. Ακόμα πιο περίεργα, το παρακάτω μήνυμα εμφανίστηκε πρόσφατα στο φόρουμ του ιδρύματος στο Facebook: «Δεν έχετε χρόνο και χρειάζεστε βοήθεια με τη διπλωματική σας εργασία; Ήρθατε στο σωστό μέρος…μπορούμε επίσης να τυπώσουμε την εργασία σας και να τη στείλουμε κατευθείαν σπίτι σας…πληροφορίες στην εφαρμογή whatsapp 33******78». Από τότε που ξεκίνησα τη συγγραφή του παρόντος άρθρου, η καταχώριση έχει διαγραφεί. Εν τούτοις, υπάρχουν πολλές ακόμα που προσφέρουν βοήθεια με, για παράδειγμα, τις εργασίες στα νομικά.

Εάν κάποιοι μεταξύ των αναγνωστών του παρόντος άρθρου και ειδικά όσοι είναι φοιτητές είναι πλέον μπερδεμένοι, έχετε την κατανόησή μου. Για να καταλάβουμε καλύτερα το υπόβαθρο όλων αυτών, χρειαζόμαστε λίγη ιστορία. Προσεχώς, στο επόμενο άρθρο.