Πέθανε o εισαγγελέας της δίκης της Νυρεμβέργης Μπεν Φέρεντς

Ο τελευταίος από τους εισαγγελείς της δίκης της Νυρεμβέργης, ο Αμερικανός δικηγόρος Μπένζαμιν (Μπεν) Φέρεντς, πέθανε σε ηλικία 103 ετών. Στη δίκη που διήρκεσε από τον Νοέμβριο του 1945 έως τον Οκτώβριο του 1946, ο Φέρεντς ήταν ένας από τους τέσσερις γενικούς εισαγγελείς. Συνέβαλε στην καταδίκη 22 διοικητών ναζιστικών ταγμάτων εφόδου και στρατοπέδων.

Ο Ferencz ήταν 27 ετών τότε και αργότερα διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο στην εξασφάλιση αποζημίωσης για τους επιζώντες του Ολοκαυτώματος και στη δημιουργία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης. Ακούραστος υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έγραψε επίσης εννέα βιβλία και δεκάδες άρθρα, έδωσε αμέτρητες διαλέξεις και ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο μέχρι τη δεκαετία του ’90 διαδίδοντας το σύνθημά του «νόμος όχι πόλεμος».

«Ήμουν πολύ τυχερός που έζησα τόσο πολύ», δήλωσε ο Ferencz στο NBC News τον περασμένο Νοέμβριο στην τελευταία του συνέντευξη στα μέσα ενημέρωσης. «Ελπίζω να έχω κάνει κάτι καλό κατά τη διάρκεια αυτής της ζωής», είχε πει χαρακτηριστικά.  Ο Ferencz έκλεισε τα 103 στις 11 Μαρτίου. Μια φωτογραφία που δημοσιεύτηκε στην επίσημη σελίδα του στο Twitter τον έδειχνε σε αναπηρικό καροτσάκι να κρατά ένα μικρό κομμάτι χαρτί που έγραφε «κάνε κάτι που αγαπάς».

Benjamin Ferencz was born on this day in 1920. Here he is in March 2023 reminding us to "Do something you love." Let's wish Ben a happy birthday!

As a present, please share some of Ben's stories with someone in your life: https://t.co/RbhAMS5f1k#LawNotWar

– @danielrskinner pic.twitter.com/pD8OjIx0e6

— Benjamin Ferencz (legacy) (@BenFerencz) March 11, 2023

Ο Ferencz, γεννημένος το 1920 από Ούγγρους Εβραίους, ήταν 10 μηνών όταν η οικογένειά του μετανάστευσε στις ΗΠΑ και εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη. Ο πατέρας του εργαζόταν ως επιστάτης και στη συνέχεια έγινε ζωγράφος. Ο Μπεν φοίτησε στο City College της Νέας Υόρκης και κέρδισε υποτροφία στη Νομική Σχολή του Χάρβαρντ. Κατατάχθηκε στο στρατό μετά την αποφοίτησή του, καθώς οι ΗΠΑ μπήκαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Συμμετείχε στην απόβαση της Νορμανδίας και πολέμησε στη μάχη των Αρδενών.

Αργότερα μεταφέρθηκε σε μια μονάδα υπεύθυνη για τη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων για εγκλήματα πολέμου, καθώς οι συμμαχικές δυνάμεις πλησίαζαν στο Βερολίνο. Ο Ferencz ταξίδεψε σε πολλά στρατόπεδα συγκέντρωσης – Buchenwald, Mauthausen, Flossenburg, Ebensee – λίγες ημέρες μετά την απελευθέρωσή τους. Ήταν «ζοφερά σαν κόλαση» είχε πει και περιέγραψε την προσπάθεια που έκανε να μην τον κατακλύσουν τα συναισθήματά του. Η δουλειά του ήταν να εξασφαλίσει τα αρχεία των ναζί πριν καταστραφούν.

«Ο στόχος μου ήταν σαφής: Αρπάξτε τα έγγραφα», είπε. Κατευθύνθηκα κατευθείαν στο κεντρικό γραφείο και το έκλεισα. «Κανείς δεν μπαίνει ή βγαίνει χωρίς την άδειά μου. Κανένας Γερμανός, κανένας Αμερικανός – κανείς. Θέλω τον πλήρη έλεγχο των αρχείων», και τον πήρε είχε πει στη συνέντευξή του στο NBC. Ο Ferencz και η ομάδα του πήραν χιλιάδες έγγραφα από τα στρατόπεδα και τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων λεπτομερών αναφορών για τα Einsatzgruppen, ειδικές μονάδες των SS που περιφέρονταν στην κατεχόμενη από Ευρώπη σε αναζήτηση Εβραίων και σκότωσαν περισσότερους από 1.000.000 ανθρώπους.

Αυτά τα έγγραφα χρησιμοποιήθηκαν στη δίκη και καταδίκη των διοικητών των ναζιστικών ταγμάτων θανάτου. Δεκατέσσερις από τους 22 διοικητές που καταδικάστηκαν, καταδικάστηκαν σε ποινή θανάτου, αλλά μόνο τέσσερις εκτελέστηκαν.

Η διαδικασία των αποζημιώσεων

Μετά τη δίκη, ο Ferencz ανέλαβε να ηγηθεί μιας προσπάθειας επιστροφής της περιουσίας που κατασχέθηκε από τους Ναζί στους ιδιοκτήτες της ή στους κληρονόμους τους και κλήθηκε να βοηθήσει στη διαπραγμάτευση μιας συμφωνίας αποζημιώσεων με την κυβέρνηση της Δυτικής Γερμανίας. Ήταν ένα δύσκολο εγχείρημα, αλλά η γερμανική κυβέρνηση συμφώνησε τελικά να αποζημιώσει τα θύματα του Ολοκαυτώματος σε όλο τον κόσμο. Από την σύναψη της συμφωνίας, περίπου 90 δισεκατομμύρια δολάρια δόθηκαν στους επιζώντες του Ολοκαυτώματος, σύμφωνα με το Claims Conference.

Ο Ferencz συμμετείχε επίσης στην διαπραγμάτευση με τους Γερμανούς και στη συμφωνία να διατηρήσουν τα νεκροταφεία όπου θάβονταν τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Πέρασε 10 χρόνια στη Γερμανία και στη συνέχεια επέστρεψε με την οικογένειά του στις ΗΠΑ. Η σύζυγός του πέθανε το 2019, αναφέρει ο ιστότοπός του. Είχαν τέσσερα παιδιά.