Η πραγματικότητα που δεν βλέπουμε…

Με την ολοκλήρωση της διδακτορικής διατριβής μου στο πανεπιστήμιο του Durham στην Μεγάλη Βρετανία κάποια ανύποπτη στιγμή που προτάθηκε να παρουσιάσω ένα θέμα σε μία κοινότητα που παραβρίσκονταν σε χώρο αναψυχής. Δεν γνώριζα τον αριθμό των παρευρισκόμενων και τι ακριβώς αυτοί – από επαγγελματικής άποψης – αντιπροσώπευαν αυτοί. Η πρόσκληση έγινε από γνωστό μέλος που συμμετείχε στο κολλέγιο Van Mildert όπου και στεγαζόμουν ως μεταπτυχιακός. Το πανεπιστήμιο χρησιμοποιεί τα κολλέγια κατ’ αυτόν τον τρόπο ώστε όλοι οι μαθητές να ανήκουν σε ένα από αυτά ως μέλη και να παρευρίσκονται κυρίως στις γνωστικές δραστηριότητες των.

Είχα ετοιμάσει ένα θέμα σχετικό με την ακαδημαϊκή μελέτη το οποίο εστιάζονταν στο σκοπό των συμβουλευτικών επιχειρήσεων. Όμως, την στιγμή που σηκώθηκα σε ένα εύκαιρο άμβωνα, γρήγορα ανακάλυψα πως δεν ήταν το κατάλληλο για τα ενδιαφέροντα των παρευρισκόμενων.
Καθώς είχα ήδη, ξεκινήσει να την παρουσίαση πήρα την απόφαση και το άλλαξα αναφερόμενος στην οικογενειακή επιχείρηση μας στην Κατερίνη και στις αντιξοότητες που παρουσιάζονται σε ένα οικογενειακό πλαίσιο συνεργασίας, καθώς και στην προσπάθεια του πατέρα μου Δανιήλ Αβακιάν ως προς την υλοποίηση του οράματος τους για την εξειδίκευση μεταποιητικής μονάδας στους ξηρούς καρπούς. Το θέμα συνέχισε να είναι σχετικό με την οικονομία και τις οργανωτικές δυσκολίες όπως αυτές παρουσιάζονται στις μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις.

Η μετατροπή του θέματος της της ομιλίας μου αποδείχθηκε επιτυχημένη και συνειδητοποίησα πως αν δεν είχα αλλάξει το θέμα το συνολικό αποτέλεσμα θα ήταν μάλλον αρκετά αρνητικό, κρίνοντας βέβαια από τα ενδιαφέροντα των παραβρισκόμενων. Φαίνεται τελικά, πως η εξιστόρηση της “αληθινής” ιστορίας είχε πράγματι, περισσότερο ενδιαφέρον και υπήρχε σαφώς μεγαλύτερη ανάγκη για την περιγραφή συγκεκριμένων προβλημάτων των ημέρων μας και πραγματικών καταστάσεων.

Μετά το πέρας της παρουσίασης μου και σκεπτόμενος κατόπιν όλα αυτά που είχαν συμβεί, είναι αλήθεια ό,τι χρειάστηκα μερικές ημέρες για να συνειδητοποιήσω καλύτερα τι είχε γίνε και ποια ήταν η ευρύτερη σημασία του. Το κοινό που άκουγε την ομιλία μου συγκροτούνταν από διάφορους επαγγελματίες. Η ταυτότητα των παρευρισκόμενών δεν μου είχε γνωστοποιηθεί. Όμως, μέσα από τις συζητήσεις όπου ήταν φυσικό να ακολουθήσουν μετά την ομιλία μου ήταν ξεκάθαρο πως οι περισσότεροι από αυτούς ήταν επαγγελματίες, δικηγόροι, γιατροί, έμποροι, κλπ. Τα άτομα αυτά είχαν καθιερώσει τις εβδομαδιαίες συναντήσεις, με σκοπό να αναπτύξουν τους δεσμούς συνεργασίας, αλλά και την έννοια της “αλληλοϋποστήριξης”.

Η ανάπτυξη της εμπιστοσύνης

Αν τα κίνητρα για μια τέτοιου είδους κοινωνική συναναστροφή φαίνεται να περιέχουν όλα εκείνα τα θετικά στοιχεία και τις ποιότητες για την προώθηση συνεργασιών και αλληλοβοήθειας, την ίδια στιγμή κατάλαβα πως η αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταβιβαζόταν αναμφίβολα και σε μία “άλλη” διάσταση. Αυτή η διάσταση περιεχόταν σε μία βαθύτερη σχέση αλληλοϋποστήριξης και εμπιστοσύνης που δεν μπορούσε να παραμείνει απαρατήρητη.

Για μένα το σημαντικό χαρακτηριστικό ήταν και είναι η συνολική σημειολογία αυτών των δραστηριοτήτων. Δηλαδή η συνειδητοποίηση του ότι τα άτομα που παραβρίσκονταν στον ίδιο χώρο είχαν την συγκεκριμένη επιθυμία να αναπτύξουν κοινούς στόχους συνεργασίας και ενδιαφέροντα που δεν θα μπορούσαν να περιορισθούν μόνο στον επαγγελματικό τομέα.
Έτσι συνειδητοποίησα ό,τι καθώς τα άτομα έρχονταν σε καθημερινή επαφή με θέματα που αφορούσαν επαγγελματικές υποθέσεις η συνεργασία τους θα επηρεαζόταν ποιοτικά από την ήδη υπάρχουσα γνωριμία, εμπιστοσύνη και φιλία.

Με αυτό τον τρόπο ήταν βέβαιο ό,τι αυτές οι συναντήσεις διαδραμάτιζαν έναν “οργανωτικό” ρόλο ο οποίο περιείχε την ανάπτυξη εμπιστοσύνης και την δημιουργία αμοιβαίων πλεονεκτημάτων για συνεργασία. Αυτό πρακτικά μπορούσε να σημαίνει πως κάποιο σημαντικό γνώρισμα για κάποια αξιόλογη εξέλιξη θα μπορούσε να μεταφερθεί σχετικά εύκολα στο πλαίσιο της αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Η αλληλο-εμπιστοσύνη αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα για το πως τα διάφορα άτομα θα διαχειριστούν συγκεκριμένες υποθέσεις που έπεφταν στην υπόληψη τους και θα μπορούσαν να αφορούν σχέσεις ή και γνωστούς.

Αυτό το φαινόμενο, με έντονο το στοιχείο της ανάπτυξης της εμπιστοσύνης ήταν πρωτόγνωρο για μένα, αλλά οφείλω να ομολογήσω ό,τι στάθηκε και σημαδιακό στο να μπορέσω να κατανοήσω τη σημασία τέτοιων “κοινοτήτων” τώρα που ανοιχτά εμφανίζονται ως μασονικές. Η πρόσκληση για συμμετοχή σε τέτοιες κοινότητες δεν αποτελεί πλέον μυστικό. Αντίθετα, είναι ένα γεγονός που δημοσιεύεται ανοιχτά μέσω των ιστοσελίδων τους. Για παράδειγμα η πληροφορία πως ο γιος της πρώην βασίλισσας Ελισάβετ o Δούκας του Κεντ είναι ο Γκραντ Μάστερ (Grant Master) στην στοά του Λονδίνου για περισσότερο από 50 χρόνια.

Η σημασία της οργανωτικής συγκρότησης περιεχόταν σε μία αλληλοϋποστήριξη και συνεργασία η οποία φαίνεται να προάγει το κοινό καλό, και αυτός ο ισχυρισμός δεν είναι μια συνομωσία, ούτε μία υπόθεση εργασίας. Είναι μία πραγματικότητα με συγκεκριμένα στοιχεία που ο καθένας μπορεί να επιβεβαιώσει για τον εαυτό του.

Προάγοντας τα κοινά συμφέροντα

Οι ερμηνείες που μπορεί κάποιος να δημιουργήσει με έναυσμα τις παραπάνω πληροφορίες είναι το πιο σημαντικό δεδομένο. Έτσι, η κοινή δράση τέτοιων κοινοτήτων σε κοινά ενδιαφέροντα επιτυγχάνει την συνεχή ενδυνάμωση σχέσεων. Όσο σίγουρο είναι πως η γη κινείται γύρω από τον ήλιο, το ίδιο βέβαιο είναι πως κοινότητες που προάγουν τα “κοινά συμφέροντα” δεν μπορούν ταυτόχρονα να παραμένουν ουδέτερες σε συμβάντα που αφορούν “κάποιες” προσωπικές και επαγγελματικές αποφάσεις μελών.

Ο ισχυρισμός μου δεν πως αυτές οι κοινότητες αυτόματα δημιουργούν η θα δημιουργούσαν τις συνθήκες με σκοπό την κακία, παρανομία, φθόνο, κλπ. Όμως, είναι αναμφίβολο, πως αυτή η κοινή συμμετοχή σε γεύματα και συζητήσεις δημιουργεί την προοπτική της αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Μια κοινωνία αυτού του είδους, δεν θα μπορούσε να μείνει αμέτοχη όταν κάποιος από τους παραβρισκόμενους θα ήθελε να στηρίξει έναν φίλο ή συνεργάτη.
Με αυτόν τον τρόπο, η προώθηση συγκεκριμένων απόψεων ή προτάσεων, θα μπορούσε να γίνει περισσότερο εφικτή, γιατί τα συγκεκριμένα άτομα θα είχαν ήδη προάγει και καλλιεργήσει αυτή την ιδιαίτερη σχέση εμπιστοσύνης, η οποία θα τους επέτρεπε να χτίσουν επάνω σε αμοιβαία συμφέροντα.

Μελετώντας την ιστορία των μασονικών κοινοτήτων διαπιστώνει κανείς πως ο “τύπος” και το “σχήμα” αυτών των συγκεντρώσεων παραμένει καταλυτικά ως προς εκείνα τα επαγγελματικά στρώματα όπου άτομα με ανώτερα αξιώματα συμμετέχουν σε παρόμοιες συμπεριφορές.
Με βάση τη σημασία των οργανωτικών δεσμών που χτίζονται σε τέτοιες κοινότητες είναι βέβαιο πως μια τέτοια δραστηριότητα δημιουργεί μία ξεχωριστή “ταυτότητα”, όπου τα ενδιαφέροντα και τα συμφέροντα των συμμετεχόντων αποκτούν ισχύ.

Επίσης, η αφοσίωση στο έργο της υποστήριξης των συμμετεχόντων δημιουργεί ένα ιδιαίτερο πλαίσιο συνεργασίας όπου τα άτομα εργάζονται στον καθημερινό τους χώρο, αλλά σημειολογικά μπορούν να ανήκουν και “αλλού”. Η απόφαση υποστήριξης των μελών μπορεί να έρθει σε ευθεία σύγκρουση με κοινότητες και εργασιακούς χώρους δημιουργώντας διαφορετικές “πραγματικότητες” για τους παρευρισκόμενους.

Δεν μπορούμε να διαχωρίσουμε το είδος της αφοσίωσης που δείχνουν σε μία κοινότητα (όπως αυτή στην οποία εγώ παραβρέθηκα έστω και για πολύ λίγο χρονικό διάστημα) σε σχέση με καθημερινά θέματα που αφορούν δραστηριότητες στον ίδιο επαγγελματικό τομέα.
Από την στιγμή που κάποιος διαθέτει τον εαυτό του στην αλληλοϋποστήριξη σε θέματα που απαιτούν άμεση αντικειμενικότητα είναι σίγουρο πως όταν αυτά τα θέματα δημιουργήσουν ένταση και θα πρέπει να παρθούν κάποιες αποφάσεις τότε η κατεύθυνση πλεύσης θα κινηθεί προς τα εκεί που υπάρχει περισσότερη ομοφωνία.

Η σημασία των μυστικών εταιρειών

Οι επιρροές που ασκούνται σε ένα τέτοιο πλαίσιο συνεργασίας είναι σημαντικές γιατί η επιλογή στήριξης ή απόρριψης – των μελών μιας κοινότητας – καθώς και των προτάσεων τους συνδέονται. Έτσι απόψεις περιέχουν – με απλά λόγια τις αξίες της αλληλοϋποστήριξης καθώς και του μηνύματος του καθήκοντος. Μπορούμε να πούμε πως ο Πρόεδρος της Αμερικής Κένεντι είχε κατανοήσει την σημασία του ρόλου των μυστικών εταιρειών που αναπτύσσονταν στην εποχή του και άρχισαν να αποτελούν σημαντική επιρροή σε κυβερνητικές αποφάσεις.

Η αναφορά του Προέδρου Κένεντι ως προς το πως τέτοιες δραστηριότητες θα πρέπει να σταματήσουν επιτακτικά, φαίνεται πως περιείχε μία σημαντική δόση γνώσης, για τον σκοπό, την ταυτότητα, και την αποκωδικοποίηση της έννοιας της αφοσίωσης που – στην συγκεκριμένη περίπτωση – όπως οι περισσότεροι γνωρίζουμε, δεν αποτελούσε ένα “σώμα” για το καλό της κοινωνίας. Φαίνεται πως η πεποίθηση του για την ύπαρξη μυστικών κοινοτήτων/κοινωνιών δημιούργησε τέτοιες αντιδραστικές δυνάμει σε σημείο που τον έφεραν ακόμα και σε έναν παραδειγματικό, φρικαλέο θάνατο. Άσχετα από τα διαδραματιζόμενα επί της περιόδου του Κένεντι εκτιμώ πως θα πρέπει όλοι μας να προβληματιστούμε για τις επιλογές μας απέναντι σε σημαντικές αποφάσεις.

Οι εξηγήσεις που δίδονται σε μία τέτοια πρωτόγνωρη περίπτωση δολοφονίας και ως προς τους πραγματικούς λόγους δεν θα είναι αντιπροσωπευτικοί του γεγονότος και της αλήθειας. Όσο και αν θέλουμε να μάθουμε την “αλήθεια” που κρύβεται πίσω από τα γεγονότα το σίγουρο είναι πως η αλήθεια πάντα θα μας ξεπερνάει. Εκτός αν η φύση των σχέσεων σε οποιοδήποτε βάθος και πλάτος στο τομέα της ζωής μας αλλάξει ριζικά μόνο τότε μπορούμε να ελπίζουμε στην ευημερία της κοινωνίας.

Αν και η συμμετοχή μου σε μια τέτοια δραστηριότητα, έτυχε να είναι πολύ περιορισμένη, παρόλα με βοήθησε να κατανοήσω τη σημασία όλων εκείνων που θα μελετούσα αργότερα για τον λόγο ύπαρξης των “στοών” και των στόχων των.

Η πραγματικότητα έχει πολλά “πρόσωπα”

Αυτή η διττή πραγματικότητα συνεχίζει να παραμένει σημαντική σήμερα. Τέτοιες κοινότητες έχουν τη δική τους δομή και αξίες με συγκεκριμένους κανόνες για την “είσοδο” και “έξοδο” από αυτές. Το οργανωτικό αποτελεί πολύ σημαντική σιδηροτροχιά για την λειτουργία τους. Αποφασίζουν καταλυτικά για τα μεγάλα ζητήματα καθώς και το πώς θα τα διαχειριστούν με γνώμονα τη διαπροσωπική εμπιστοσύνη και όχι με βάση την αλήθεια ή τι είναι το πραγματικό, και τι το “καλό” σε μία κατάσταση.

Όσο περισσότερο αυξάνει η ανάγκη της αφοσίωσης και υποστήριξης μίας τέτοιας κοινότητας τόσο περισσότερο αυξάνει και η παράλληλη διαχρονική σχέση που θα υπερτερεί έναντι άλλων συνεργασιών. Επομένως, αξίζει να δώσουμε την προσοχή μας ως καθημερινοί πολίτες στην σύσταση ιδρυματικών οργανισμών. Ιδιαίτερα, στην δημιουργία μικρών μυστικών κοινοτήτων όπου η ανάπτυξη της διαπροσωπικής σχέσης γίνεται καταλυτικός παράγοντας για τις αποφάσεις που λαμβάνουν άτομα. Άτομα, σε θέσεις που επι-φορτίζονται με την αναγκαιότητά της αυξημένης υπευθυνότητας.

Η πραγματικότητα έχει πολλά “πρόσωπα”. Αυτό που εμείς πολλές φορές νομίζουμε πως είναι η “πραγματικότητα” ίσως δεν είναι παρά μόνο μία κουκίδα τοποθετημένη “εκεί” με το πινέλο ενός αόρατου ζωγράφου. Κανένας που ξέρει δεν θέλει να την αποκαλύψει για το που βρίσκεται στο ευρύτερο πλαίσιο γιατί δεν θέλει να χάσει τα προνόμια που έχει.