“Δεν είναι εξέγερση μεγαλειότατε, είναι επανάσταση” – Η Βαστίλη πέφτει

Οι ρίζες της εξέγερσης που σαρώνει την Γαλλία (όπου διαδηλωτές εισέβαλαν ακόμα και στα γραφεία του γνωστού πολυτελούς οίκου μόδας Louis Vuitton) εντοπίζονται και στην ιστορία της χώρας, συγκεκριμένα σε μία ημερομηνία-ορόσημο που αποτελεί πλέον την εθνική εορτή της Γαλλίας: 14 Ιουλίου του 1789, όπου έπεσε η Βαστίλη, το φρούριο σύμβολο της εξουσίας του Λουδοβίκου. 

Η Βαστίλη ήταν ένα ισχυρό φρούριο με οκτώ πύργους που κτίστηκε τον 14ο αιώνα για να προστατεύσει το Παρίσι από τις επιθέσεις των Άγγλων κατά τη διάρκεια του Εκατονταετούς πολέμου. Σταδιακά μετατράπηκε σε φυλακή, στην οποία κρατήθηκε και ο διαβόητος μαρκήσιος ντε Σαντ.

Στις 14 Ιουλίου 1789 οι πολίτες του Παρισιού ξεσηκώθηκαν και κατέλαβαν το μέγαρο των απομάχων, κυριεύοντας και περίπου 30.000 μουσκέτα, αλλά όχι και πυρίτιδα η οποία είχε αποθηκευτεί στη Βαστίλη. Στη Βαστίλη, εκείνη την περίοδο κρατούνταν μόλις τρεις κρατούμενοι, ένας παράφρων, ένας που είχε επιχειρήσει να δολοφονήσει τον Λουδοβίκο ΙΕ 30 χρόνια πριν και έναν ευγενή, με εντολή του πατέρα του.

Η φρουρά της Βαστίλης αποτελείτο από μόλις 82 απόμαχους στρατιώτες μεγάλης ηλικίας και από 32 Ελβετούς μισθοφόρους γρεναδιέρους. Στο φρούριο υπήρχαν 40 πυροβόλα, μόνο που η φρουρά δεν επαρκούσε για την χρησιμοποίησή τους. Φρούραρχος ήταν ο Μπερνάρ Ρενέ ντε Λοναί.

Η έναρξη των διαπραγματεύσεων

Το ένοπλο πλήθος των εξεγερμένων συγκεντρώθηκε έξω από τη Βαστίλη κατά το μεσημέρι της 14ης Ιουλίου, ζητώντας την παράδοση της πυρίτιδας και των πυροβόλων. Ο φρούραρχος ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με εκπροσώπους των επαναστατών. Γύρω στις 13.30 μερικοί από το πλήθος σκαρφάλωσαν σε παρακείμενο οίκημα και πέρασαν στο εξωτερικό περίβολο του φρουρίου που δεν είχε φρουρά. Κατόπιν έσπασαν την αλυσίδα που κρατούσε στη θέση της την κινητή γέφυρα του φρουρίου, με αποτέλεσμα ένας από το πλήθος να συντριβεί από τη γέφυρα.

Οι στρατιώτες εντός φώναζαν στο πλήθος να απομακρυνθεί και κατόπιν άνοιξαν πυρ, με τους εξεγερμένους να εφορμούν κατά του φρουρίου ενισχυμένοι από τμήματα της Γαλλικής Φρουράς και δύο πυροβόλα. Στρατιωτικά τμήματα που βρίσκονταν κοντά δεν επενέβησαν υπέρ των πολιορκημένων.

Στις 17.00 ο φρούραρχος διέταξε κατάπαυση του πυρός και με επιστολή του έθεσε τους όρους του προκειμένου να παραδώσει το φρούριο. Οι όροι δεν έγιναν δεκτοί, αλλά παρόλα αυτά ο φρούραρχος αποφάσισε να παραδοθεί αν και οι επιτιθέμενοι δεν είχαν επιτύχει το παραμικρό, μέχρι εκείνη την στιγμή.

Ο μύθος της Βαστίλης

Στις 17.30 άνοιξε την εσωτερική πύλη και τα πλήθος ξεχύθηκε εντός. Μέχρι τότε είχαν σκοτωθεί 98 επιτιθέμενοι και ένας εκ των αμυνομένων. Ο φρούραρχος συνελήφθη και οδηγήθηκε σε παρακείμενο οίκημα βίαια. Εκεί βασανίστηκε τόσο άγρια που έφτασε να φωνάζει: «Αρκετά, αφήστε με να πεθάνω». Τότε δέχτηκε συνεχείς μαχαιριές και πέθανε σφαγιασμένος.

Μετά του έκοψαν το κεφάλι και το περιέφεραν καρφωμένο σε μια λόγχη. Άλλοι τρεις αξιωματικοί της φρουράς σφαγιάστηκαν αγρίως. Δύο απόμαχοι στρατιώτες επίσης λιντσαρίστηκαν. Σκοτώθηκαν επίσης και δύο Ελβετοί γρεναδιέροι. Επίσης δολοφονήθηκε ο δήμαρχος.

Ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΣΤ’ πληροφορήθηκε την άλωση της Βαστίλης την επομένη και αμέσως ρώτησε έναν ευγενή; «Πρόκειται για εξέγερση;». «Όχι μεγαλειότατε», του απάντησε αυτός. «Δεν είναι εξέγερση, είναι επανάσταση»…

Σύντομα τα νέα της άλωσης της Βαστίλης εξαπλώθηκαν σε όλη τη Γαλλία και μαζί τους η επανάσταση. Στην πραγματικότητα η Βαστίλη μπορούσε να αντέξει πολύ περισσότερο. Ήταν περισσότερο ο ήπιος χαρακτήρας του φρούραρχου της που έκρινε το αποτέλεσμα, παρά η ορμή του εξεγερμένου λαού. Η πτώση του φρουρίου όμως δημιούργησε τον μύθο περί κατάληψής του. Η Βαστίλη όμως δεν κατελήφθη, απλώς παραδόθηκε.