Η σύνοδος των Βρυξελλών και τα ανοιχτά μέτωπα στην Συρία

Εκπρόσωποι 85 οργανισμών και χωρών, ανάμεσά τους η Ρωσία, οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία, θα μετέχουν στην 3^η διεθνή διάσκεψη για την Συρία και την Μέση Ανατολή, από τις 12 έως τις 14 Μαρτίου στις Βρυξέλλες. Η διάσκεψη, η οποία συνδιοργανώνεται από την ΕΕ και τις ΗΠΑ θεωρείται ως η κυρίαρχη διοργάνωση που γίνεται για την Συρία, κυρίως εξαιτίας του εύρους των συμμετεχόντων.

Σε αυτήν την τρίτη διάσκεψη που φέρει τον τίτλο «Υποστηρίζοντας το Μέλλον της Συρίας και της Περιοχής» αναμένεται να συζητηθούν σημαντικές πτυχές της συριακής κρίσης, υπό το πρίσμα πλέον της μερικής αποχώρησης των Αμερικανών από την περιοχή. Η αναζήτηση πολιτικής λύσης, η βελτίωση της ανθρωπιστικής κατάστασης, περιλαμβανομένης της επιστροφής προσφύγων και της προστασίας των αμάχων, αλλά και η προώθηση της ανάπτυξης σε όλη την περιφέρεια της Μέσης Ανατολής θα απασχολήσουν επίσης τις εργασίες της διάσκεψης.

Οι Ευρωπαίοι, όπως διαφαίνεται και από την ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναμένουν ότι η διάσκεψη των Βρυξελλών, η οποία ξεκινά την Τρίτη, θα ενεργοποιήσει τις διαδικασίες για την χορήγηση παγκόσμιας βοήθειας προς τον συριακό λαό. Αναμένουν επίσης ότι θα επιβεβαιώσει και την συνέχιση της πολιτικής και οικονομικής υποστήριξη προς γειτονικές χώρες και συγκεκριμένα τον Λίβανο, την Ιορδανία και την Τουρκία, οι οποίες δέχονται μεγάλη πίεση από τα εκατομμύρια των προσφύγων. Ποια είναι όμως αυτήν την στιγμή η κατάσταση επί του πεδίου στην Συρία;

Τα ανοιχτά μέτωπα

Οι Αμερικανοί μετά τις πιέσεις των Κούρδων συμμάχων τους και του Ισραήλ αποφάσισαν να μην αποχωρήσουν πλήρως από την περιοχή. Η εξέλιξη αυτή περιορίζει, αν δεν παγώνει, τις διεργασίας προσέγγισης Κούρδων και Άσαντ, τις οποίες στηρίζει η Μόσχα, ενώ λειτουργεί ανασχετικά και στα σχέδια του Ερντογάν για «ζώνη ασφαλείας» στον βορρά, τουλάχιστον σε ό, τι αφορά το ποιος θα την ελέγχει. Έτσι, δεν διαταράσσεται για την ώρα η κατάσταση στην βόρεια επαρχία της Μανμπίτζ, υπάρχουν ωστόσο και άλλα ανοιχτά ζητήματα σε άλλες περιοχές της συριακής επικράτειας.

Στην ανατολή, οι Κούρδοι μαχητές του αραβοκουρδικού συνασπισμού εξακολουθούν να δίνουν την τελική μάχη με το Ισλαμικό Κράτους στον θύλακα του Μπαγούζ, όπου οι τζιχαντιστές, αν και παραδίδονται κατά εκατοντάδες, εξακολουθούν να κρύβονται μεταξύ των αμάχων. Κούρδοι της YPG πολιορκούν τον θύλακα, διευκολύνοντας την έξοδο των αμάχων, κυρίως προς τον καταυλισμό  προσφύγων αλ Χολ, όπου έχουν συγκεντρωθεί περισσότεροι από 62.000 άνθρωποι. Μάλιστα περισσότεροι από 5.000 έφτασαν στον καταυλισμό το διήμερο 5 με 7Μαρτίου, ενώ σύμφωνα με τον ΟΗΕ αναμένονται αρκετές χιλιάδες ακόμη. Οι τζιχαντιστές χρησιμοποιούν τους αμάχους ως ανθρώπινη ασπίδα και με τον τρόπο αυτόν καθυστερούν μια γενική επιχείρηση εναντίον τους, παρότι ο Τραμπ έχει ανακοινώσει ήδη την ολοκληρωτική νίκη επί του Ισλαμικού Κράτους.

Στην Ιντλίμπ, την βορειοδυτική επαρχία στην οποία έχουν συγκεντρωθεί μετά από συμφωνίες και στρατιωτικές επιχειρήσεις οι περισσότεροι αντικαθεστωτικοί, Ρώσοι και Τούρκοι προσπαθούν μήνες τώρα να δημιουργήσουν μια ουδέτερη ζώνη, έκτασης 15 έως 20 χλμ, που θα διαχωρίζει τους αντάρτες από τις δυνάμεις του Άσαντ. Η Μόσχα είχε αναθέσει στην Άγκυρα και τον διαχωρισμό των τζιχαντιστών που έχουν παρεισφρήσει στις ανταρτικές περιοχές, κάτι στο οποίο υπήρξαν καθυστερήσεις από την πλευρά της Τουρκίας.

Την περασμένη εβδομάδα πάντως οι δύο πλευρές αποφάσισαν να ξεκινήσουν κοινές περιπολίες  με στόχο τον καθαρισμό της ουδέτερης ζώνης από βαρέα όπλα και την απόσυρση των τζιχαντιστών. Σε μια εφαρμογή της συμφωνίας Πούτιν-Ερντογάν, οι τουρκικές δυνάμεις θα κάνουν περιπολίες από τα φυλάκια παρατήρησης στις ζώνες του Χαλεπίου, της Ιντλίμπ, της Χάμα και από τις πλαγιές των  βουνών της Λαττάκειας και οι ρωσικές εξωτερικά της επαρχίας της Ιντλίμπ. Παρά την ανακοίνωση των κοινών περιπολιών πάντως, οι δύο πλευρές καταγράφουν καθημερινά αρκετές μικροπαραβιάσεις της εκεχειρίας, οι οποίες παρουσιάζουν μία σχετική έξαρση τα τελευταία εικοσιτετράωρα.

Πρόσφυγες και τζιχαντιστές αιχμάλωτοι

Ανοιχτό παραμένει όμως και το θέμα της επιστροφής των προσφύγων, όπως και ο επαναπατρισμός των τζιχαντιστών που δεν είναι υπήκοοι Συρίας και έχουν αιχμαλωτιστεί από τους Κούρδους. Σε ό, τι αφορά τους πρόσφυγες παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες μία συνεχής ροή επιστροφής, κυρίως από τον Λίβανο και την Ιορδανία.

Το Κέντρο Συμφιλίωσης των Αντιμαχόμενων Πλευρών και Παρακολούθησης της Μετανάστευσης των Προσφύγων καταγράφει καθημερινά τα τελευταία εικοσιτετράωρα περίπου χίλιες επιστροφές προσφύγων στις εστίες. Ο αριθμός ωστόσο εξακολουθεί να παραμένει μικρός σε σχέση με τα εκατομμύρια των εκτοπισμένων στις τρεις, γειτονικές με την Συρία, χώρες και κυρίως στην Τουρκία.

Σε ό,τι αφορά την διαχείριση των τζιχαντιστών, υπηκόων τρίτων χωρών, που έχουν συλληφθεί από τον αραβοκουρδικό συνασπισμό, οι ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να αρνούνται τον επαναπατρισμό τους, παρά τις επανειλημμένες προτροπές του Αμερικανού προέδρου. Από την πλευρά της, η κουρδική αυτόνομη διοίκηση της βόρειας Συρίας απελευθέρωσε την περασμένη εβδομάδα μερικές εκατοντάδες Σύρους, που είχαν σχέση με το Ισλαμικό Κράτος, αλλά “δεν έβαψαν τα χέρια τους στο αίμα” όπως ανέφερε η σχετική ανακοίνωση.

Με όλα αυτά τα ανοιχτά ζητήματα, αλλά και με το θέμα της εξεύρεσης λύσης για μια πολιτική μετάβαση της συριακής κρίσης, η οποία έχει παγώσει επίσης εξαιτίας των διαφωνιών σχετικά με την εκπροσώπηση στην Επιτροπή για το νέο Σύνταγμα, θα ασχοληθεί η διάσκεψη των Βρυξελλών την ερχόμενη Τρίτη.

Πρόκειται αναμφίβολα για μια σημαντική διάσκεψη, η πρακτική ωστόσο έχει δείξει ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται αλλού, αφού μια εξαγγελία του Τραμπ είναι ικανή να ξαναμοιράζει την τράπουλα στους παίκτες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Και οι παίκτες αυτοί είναι πολλοί, καθώς εκτός από τους δύο βασικούς, ΗΠΑ και Ρωσία, έντονη είναι η δραστηριοποίηση και των περιφερειακών, όπως η Τουρκία, το Ιράν και το Ισραήλ, που κάνουν το δικό τους παιχνίδι. Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που ο νέος απεσταλμένος του ΟΗΕ για την Συρία, ο Νορβηγός Γκάιρ Πέντερσεν, μιλώντας στα τέλη του περασμένου μήνα στο Συμβούλιο Ασφαλείας, εκτίμησε ότι, μετά από οκτώ χρόνια εχθροπραξιών, «η σύρραξη απέχει πολύ από το να τελειώσει».