Πως οι ευτραφείς παίρνουν τα φάρμακα από τους διαβητικούς!

Στο απροχώρητο έφθασε πλέον η κατάσταση με ένα από τα αντιδιαβητικό φάρμακα για διαβήτη τύπου ΙΙ (δηλαδή, όχι για τον ινσουλινοεξαρτώμενο), το οποίο όμως παράλληλα βοηθά και στο αδυνάτισμα, όταν συνοδεύεται από κατάλληλη διατροφή και στην σωστή -για το πρόβλημα- δοσολογία. Είναι ενέσιμο και ακριβό (80 ευρώ), εντούτοις τα ράφια μήνες τώρα έχουν αδειάσει, επειδή το αγοράζουν ευτραφείς για να αδυνατίσουν, με αποτέλεσμα να μην το βρίσκουν οι διαβητικοί. Το φάρμακο, όσον αφορά τους παχείς, κόβει κάπως την όρεξη και επιβραδύνει την πέψη στο στομάχι, συμβάλλοντας στη μείωση του σωματικού λίπους.

Το φάρμακο κυκλοφορεί εδώ και περίπου δύο χρόνια στην Ελλάδα. Οι μεγάλες ελλείψεις άρχισαν μετά το περασμένο φθινόπωρο, όταν γύρισαν πολλοί με περιττά κιλά από τις διακοπές και βρήκαν στα κοινωνικά δίκτυα διάφορες αναρτήσεις για το “σωτήριο” φάρμακο που σε αδυνατίζει στο πι και φι -κάτι ανακριβές, διότι “στο πι και φι” κανείς δεν αδυνατίζει χωρίς δίαιτα και άσκηση, όσα φάρμακα κι αν πάρει. Σήμερα πλέον το συγκεκριμένο φάρμακο, το Ozempic, δεν το βρίσκεις πουθενά!

Οι διαβητικοί έχουν βεβαίως άλλες επιλογές από παλαιότερα σκευάσματα για το νόσημά τους, καθώς και από νέα φάρμακα παρεμφερή (με ουσίες συγγενείς της σεμαγλουτίδης), όμως κάθε ασθενής δικαιούται να έχει πρόσβαση στο φάρμακο που είναι πιο αποτελεσματικό ειδικά για εκείνον, και αυτή η δυνατότητα για τους διαβητικούς που ο οργανισμός τους ανταποκρινόταν πολύ θετικά στο Ozempic, πλέον δεν υπάρχει. Πολλοί κατηγορούν τους παχουλούς που το παίρνουν για να αδυνατίσουν από τεμπελιά να κάνουν δίαιτα ενώ είναι φάρμακο για διαβητικούς και ότι για να χάσουν αυτοί εύκολα κιλά, το στερούν από ασθενείς.

Όμως η αλήθεια είναι πάντα κάπου στη μέση, διότι οι παχείς άνθρωποι απειλούνται και από σοβαρά προβλήματα υγείας. Δεν ανήκουν δηλαδή όλοι αυτοί οι “καταναλωτές” στην κατηγορία του ατόμου που από αναισθησία στερεί το φάρμακο από διαβητικούς και που δεν θέλει να κάνει δίαιτα και ψάχνει εύκολες λύσεις. Επίσης το φάρμακο είναι ακριβό (ένα άλλο παρόμοιο μάλιστα κάνει 300 ευρώ!), προϋποθέτει καθημερινές ενέσεις και έχει παρενέργειες. Δεν θα μπορούσε δηλαδή να θεωρηθεί επακριβώς “εύκολη λύση”.

Οι περισσότεροι από αυτούς που το παίρνουν μπορεί μεν να μην είναι διαβητικοί, αλλά έχουν είτε μεγάλο πρόβλημα πάχους ή άλλα νοσήματα που τους θέτουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Παράλληλα, πολλοί από αυτούς που χρειάζονται φαρμακευτική βοήθεια για να αδυνατίσουν, δεν γνώριζαν μέχρι πρότινος ότι υπάρχει έλλειψη και ότι στερούν το σκεύασμα αυτό από ήδη ασθενείς.

Η ευθύνη κάνει κύκλους

Άλλοι κατηγορούν τους γιατρούς που το συνταγογραφούν χωρίς να υπάρχει ένδειξη για διαβήτη, εξυπηρετώντας έτσι τους παχείς ασθενείς. Όμως ούτε σε αυτούς λογικά πρέπει να επιρρίπτεται ευθύνη, με την έννοια ότι πρόκειται για φάρμακο που με άλλη δοσολογία και συσκευασία, όμως με την ίδια ουσία, στις ΗΠΑ αλλά και στην ΕΕ έχει πάρει έγκριση και για παχύσαρκους χωρίς διαβήτη. Το δια ταύτα εν προκειμένω είναι -όπως όλα εδώ και χρόνια- ζήτημα ρύθμισης εισαγωγών και διάθεσης του φαρμάκου από τις φαρμακαποθήκες.

Αν δηλαδή ο ΕΟΦ προνοούσε, δεν θα υπήρχε έλλειψη. Εντούτοις το πρόβλημα της έλλειψης πάρα πολλών και σημαντικών φαρμάκων στην Ελλάδα είναι οξύ τα τελευταία χρόνια, και ο βασικός λόγος είναι ότι δεν ασκείται κεντρικός έλεγχος. Αυτό αφήνει ελεύθερη την αγορά να εισάγει φθηνά πολλά φάρμακα μια που η Ελλάδα έχει χαμηλές τιμές ως “χρεοκοπημένη”, και αμέσως να τα επανεξάγει σε διπλάσια τιμή στη Γερμανία ή σε άλλες χώρες.

Το υπουργείο Υγείας μελετά να λύσει το συγκεκριμένο πρόβλημα επιβάλλοντας το σκεύασμα να χορηγείται μόνον με συνταγή γιατρού. Έτσι δεν θα μπορούν πλέον να το αγοράζουν οι παχύσαρκοι που δεν έχουν διαβήτη. Συζητήσαμε το θέμα με την ενδοκρινολόγο δρ. Αγγελική-Μαρία Γουλή, που μας είπε τι πολιτική ακολουθεί η ίδια: «Το γράφω μόνον στους διαβητικούς που είναι παχύσαρκοι. Στους παχείς που δεν έχουν διαβήτη γράφω δύο άλλα ενέσιμα σκευάσματα που υπάρχουν και τα οποία δυστυχώς, έχουν αρχίσει να παρουσιάζουν έλλειψη και αυτά πλέον».

Εναλλακτικές ανάγκης

Την ρωτήσαμε αν οι διαβητικοί έχουν άλλες εναλλακτικές. «Ναι, υπάρχουν πολλά φάρμακα για το διαβήτη», είπε, «όμως η συγκεκριμένη ουσία αποδείχθηκε πιο αποτελεσματική στην απώλεια βάρους, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για τον διαβητικό ασθενή. Επίσης οι έρευνες έδειξαν ότι παρέχει υπολογίσιμη προστασία και από τα καρδιαγγειακά, που και αυτά απειλούν τους διαβητικούς. Κατά συνέπεια, ναι μεν οι διαβητικοί έχουν και άλλες εναλλακτικές, όμως οι συγκεκριμένες ενέσεις έχουν σημαντικά πλεονεκτήματα. Έχω και συγγενή παχύ διαβητικό που το έχει ανάγκη και επειδή δεν το βρίσκει, του γράφω πλέον άλλο σκεύασμα, επειδή ο ασθενής δεν μπορεί να ακολουθεί μια “άλφα” θεραπεία για 15 μέρες και μετά να μη βρίσκει το φάρμακό του και να μεταπηδά στην “βήτα” θεραπεία».

Χάπια στην Ελλάδα με την ίδια ουσία δεν κυκλοφορούν και όσοι κάνουν αυτού του είδους τις θεραπείες, πρέπει να κάνουν μία ένεση την ημέρα. Υπάρχει και σκεύασμα με εβδομαδιαία ένεση. Όσο για το ίδιο σκεύασμα που έχει πάρει έγκριση στις ΗΠΑ και στην ΕΕ για την παχυσαρκία, η δρ. Γουλή μας είπε ότι πρόκειται μεν για την ίδια δραστική ουσία, αλλά είναι σε δόσεις κατάλληλες για το πρόβλημα της παχυσαρκίας και έχει άλλη εμπορική ονομασία και διαφορετική συσκευασία -δεν λέγεται δηλαδή Ozempic. Όπως τόνισε, ο παχύσαρκος πρέπει να λαμβάνει άλλη δόση και να ακολουθεί διατροφολογικές συστάσεις κατάλληλες για τον ίδιο, όποιο φάρμακο κι αν παίρνει.

Όσον αφορά την σεμαγλουτίδη ως δραστική ουσία, αυξάνει την έκκριση ινσουλίνης και, κατά συνέπεια, τον μεταβολισμό του σακχάρου. Οι παρενέργειες περιλαμβάνουν ναυτία, διάρροια, κοιλιακό άλγος και δυσκοιλιότητα. Δεν χορηγείται σε ασθενείς που έχουν συγκεκριμένες μορφές κακοήθειας. Αν και προστατεύει από καρδιαγγειακά, ως παρενέργεια σε σπάνιες περιπτώσεις έχει αναφερθεί σ καρδιοπαθείς που το λαμβάνουν, η αμφιβληστροειδοπάθεια. Λιγότερο συχνές ανεπιθύμητες παρενέργειες περιλαμβάνουν προβλήματα στα νεφρά, αλλεργικές αντιδράσεις, χαμηλό σάκχαρο στο αίμα και παγκρεατίτιδα.

Ως ενέσιμη ουσία πρωτοπήρε άδεια στην Ιαπωνία και στις ΗΠΑ. Τα χάπια με την ίδια ουσία εγκρίθηκαν στις ΗΠΑ το 2019 και στην Ευρώπη το 2020.  Δεν γνωρίζουμε συγκριτικές μελέτες ως προς τα πλεονεκτήματα μεταξύ της ενέσιμης μορφής και του χαπιού. Στην Ελλάδα πάντως τα χάπια δεν πωλούνται. Το 2021 οι ΗΠΑ έδωσαν άδεια στην ίδια ενέσιμη ουσία για μακροχρόνια διαχείριση του βάρους σε ενήλικες (με την ονομασία Wegovy).Το σκεύασμα πήρε από πέρσι άδεια και στην ΕΕ, αλλά στην Ελλάδα δεν κυκλοφορεί.

Αυτό το φάρμακο εγκρίθηκε για μακροχρόνια διαχείριση βάρους σε ενήλικες, σε συνδυασμό με διαιτολογικές παρεμβάσεις και άσκηση. Στις ΗΠΑ ενδείκνυται σε ενήλικες με παχυσαρκία (δείκτης μάζας σώματος ≥ 30 κιλά/m2) ή υπέρβαρους ενήλικες (αρχικός ΔΜΣ ≥ 27 kg/μ²) με τουλάχιστον μία συννοσηρότητα που σχετίζεται με το βάρος. Οι πρώτες κλινικές έρευνες που είχαν γίνει αρχικά, έδειξαν ότι με μία ένεση την εβδομάδα και διαιτολογικές παρεμβάσεις, το βάρος μειωνόταν κατά 15% μέσα σε ενάμισι χρόνο, ενώ οι ενέσεις με εικονικό φάρμακο (δηλαδή χωρίς καμία δραστική ουσία) μείωναν το βάρος μόνον κατά 2,4% στο ίδιο διάστημα. Οι καθημερινές ενέσεις που μελετήθηκαν εν συνεχεία έδειξαν ακόμα πιο μεγάλη αποτελεσματικότητα στην απώλεια βάρους.