Ποιος είναι ο “Μαύρος Κύκνος” της τραπεζικής κρίσης

Στις 13 Μαρτίου 2023 είχα δημοσιεύσει στο SLpress.gr ένα άρθρο για το τι συνέβη με την Silicon Valley Bank και εάν βρισκόμαστε μπροστά σε domino effect. Ενώ λίγο μετά, στις 16 Μαρτίου  εξήγησα γιατί θεωρώ τον διοικητή της αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας (FED) Τζερόμ Πάουελ (εν μέρει και την Κριστίν Λαγκάρντ της Eυρωπαϊκής Kεντρικής Tράπεζας) ότι είναι ο “Μαύρος Κύκνος” της τραπεζικής κρίσης.

Επιστρέφοντας σήμερα στο θέμα, πρέπει να ξεκινήσουμε με μια παραδοχή: Μέχρι χτες, δεν ήταν τρεις οι τράπεζες των ΗΠΑ που κατέρρευσαν αλλά τέσσερις! Ας δούμε λοιπόν με ψυχραιμία τα δεδομένα: Συνήθως οι αναλύσεις ξεχνάνε ότι πριν από όλα κατέρρευσε μια τράπεζα στις ΗΠΑ, για την οποία πολλοί κάνουν προσπάθειες να ξεχαστεί. Ο λόγος για την SilverGate, η οποία έδωσε το στίγμα για το τι έρχεται.

Έτσι στις 8 Μαρτίου 2023 ανακοινώθηκε ότι η SilverGate Bank θα τερματίσει τις δραστηριότητές της και θα προβεί σε διαδικασία εκκαθάρισης μιας και η εμπλοκή της με το ανταλλακτήρια κρυπτονομισμάτων (FTX) δεν έδινε περιθώρια για άλλες λύσεις. Η μικρή αυτή τράπεζα από το Σαν Ντιέγκο ήταν μπλεγμένη άσχημα με το σκάνδαλο των ανταλλακτηρίων κρύπτο και ουσιαστικά “έπεσε” σε χρόνο ρεκόρ, σηματοδοτώντας to πολύ σοβαρό ζήτημα που πραγματευθήκαμε στα δύο προηγούμενα άρθρα μας: Ότι το 2008, δεν λήφθηκαν τελικά όλες οι απαιτούμενες αποφάσεις, έτσι ώστε οι ρυθμιστικές αρχές των ΗΠΑ, να ελέγχουν ουσιαστικά τις τράπεζες και όχι επιδερμικά!

Υπάρχουν πολλοί λόγοι που την εν λόγω τράπεζα, αρκετοί αναλυτές την εξαιρούν από τον κατάλογο των κατεστραμμένων τραπεζών. Κυρίως είναι λόγοι τραπεζικού μάρκετινγκ. Ρωτήστε έναν οικονομικό αναλυτή, γιατί όταν αριθμεί τις αμερικάνικες τράπεζες που κατέρρευσαν τις βγάζει τρεις και όχι τέσσερις, γιατί εξαιρεί την SilverGate. Ουσιαστική απάντηση δεν θα πάρετε! Διότι η κατάρρευση της SilverGate έδωσε ένα σαφέστατο μήνυμα, τo οποίο όλοι γνωρίζαμε αλλά ελάχιστοι το συζητούσαν: Το τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ πάσχει σοβαρά ακόμα και μετά τις διορθώσεις του 2008.

Λάθος η αύξηση των επιτοκίων

Ακολούθησαν οι πασίγνωστες πλέον περιπτώσεις των τραπεζών Silicon Valley Bank (SVB) και Signature Bank, στις οποίες έχουμε αναφερθεί εκτενώς. Μάλιστα στα προηγούμενα άρθρα μας, είχαμε δημοσιεύσει πίνακες με τράπεζες των ΗΠΑ που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα και βρίσκονται στην ζώνη κινδύνου. Έχω διαχωρίσει την κατάρρευση του ελβετικού τραπεζικού κολοσσού, της Credit Suisse, πάλι με άρθρο εδώ. Ξεχώρισα τα προβλήματα των τραπεζών στις ΗΠΑ και τα προβλήματα των ευρωπαϊκών τραπεζών.

Παρά το γεγονός ότι οι κεντρικές τράπεζες έχουν στα χέρια τους εργαλεία ικανά να αντιμετωπίσουν την κρίση εν τη γενέσει της, εν τούτοις για να την αντιμετωπίσουν πρέπει να θέλουν πρωτίστως να εφαρμόσουν τις ενδεδειγμένες στρατηγικές. Πράγμα που δεν έβλεπα να το κάνουν. Είχα υποστηρίξει ότι η στρατηγική αύξησης των επιτοκίων από την FED έσφιγγαν την αγορά, με αποτέλεσμα να “σπάσει”.

Δυστυχώς, η πολιτική αυτή συνεχίστηκε τόσο τον Μάρτιο όσο και τον Απρίλιο. Και φτάσαμε αρχές Μαΐου, να ξυπνάμε το πρωί και να κοιτάμε μήπως “έπεσε” και κάποια άλλη αμερικανική τράπεζα από την λίστα που είχαμε δημοσιεύσει τον Μάρτιο. Από τότε είχα επισημάνει την περίπτωση της First Republic Bank, η οποία κινούνταν στην κόψη του ξυραφιού. Είχα αναλύσει την μέθοδο της διάσωσης που επιχειρήθηκε, αποκαλώντας την “διάσωση τύπου Καλού Σαμαρείτη”.

Και παρά το γεγονός ότι η μέθοδος αυτή ήταν μια καλή λύση για την First Republic Bank, για να αποδώσει έπρεπε η FED να σταματήσει εδώ και τώρα την πολιτική αύξησης των επιτοκίων. Να πάψει, δηλαδή, να σφίγγει την αγορά και να αναστραφεί το κακό κλίμα, έτσι ώστε να διασωθεί τόσο η εν λόγω τράπεζα όσο και οι υπόλοιπες που κινδύνευαν. Δυστυχώς, η FED έκανε μία ακόμη αύξηση επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης τότε και όλα έδειχναν ότι θα κάνει άλλη μία ισόποση αρχές Μαΐου. Το θεωρώ ένα από τα τραγικότερα λάθη που έχουν γίνει στην τραπεζική βιομηχανία μετά το 1929.

Τραπεζικό θρίλερ

Την Πρωτομαγιά φέτος σε συνέντευξή μου στο Πρώτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ εξέφρασα τους φόβους μου ότι άλλες δύο τράπεζες των ΗΠΑ κινδυνεύουν με αφανισμό. Στην προσωπική μου σελίδα δημοσίευσα σχεδιαγράμματα που έδειχναν ότι η PacWest Bancorp και η Western Alliance κινδυνεύουν να έχουν την τύχη των προηγούμενων τεσσάρων τραπεζών. Την επόμενη μέρα ξεκίνησε το θρίλερ.

Οι μετοχές των δύο τραπεζών άρχισαν να καταγράφουν ραγδαία πτώση. Η PacWest με έδρα το Λος Άντζελες υποχώρησε περισσότερο από 27%. Κατατάσσεται στην 53η θέση στις ΗΠΑ με περιουσιακά στοιχεία 41,2 δισ δολαρίων (ισολογισμός 2022). Η Western Alliance με έδρα το Φοίνιξ της Αριζόνα, η Νο. 40 τράπεζα των ΗΠΑ με περιουσιακά στοιχεία 68 δισ βυθίστηκε κατά 15%.

Φτάσαμε λοιπόν την Τετάρτη 3 Μαΐου στις 16:00μμ (ώρα Ανατολικής Ακτής ΗΠΑ), η PacWest  να αποτελεί πλέον επίσημα το επόμενο θύμα, ενώ μια ανακοίνωσή της έκανε τα πράγματα χειρότερα. Και μετά το κλείσιμο της Wall Street, στη λεγόμενη after-hours διαπραγμάτευση, η τιμή της ξεκίνησε με τεράστια πτώση. Το απίστευτο πτωτικό ρεκόρ έφτασε στα -65% σε σχέση με την τιμή που είχε καταγράψει όταν έκλεισε η κανονική διαπραγμάτευση της Wall Street εκείνη την ημέρα.

Ο “Μαύρος Κύκνος” της κρίσης

Πολλοί δεν θέλουν να το παραδεχτούν, αλλά ουσιαστικά η PacWest είναι η πέμπτη τράπεζα των ΗΠΑ που αποτυγχάνει. Και αν πλέον αθροίσουμε την κεφαλαιοποίηση των πέντε τραπεζών που έχουν “πέσει”, τότε το συνολικό άθροισμα βγάζει μια ζημιά που ξεπερνά την κρίση της Lehman Brothers του 2008. Αυτό είναι μια άβολη και πικρή αλήθεια που δικαιώνει πλήρως την άποψη ότι ο Πάουελ είναι ο “Μαύρος Κύκνος” της τραπεζικής κρίσης.

Την Τετάρτη το απόγευμα δήλωσε ότι αυξάνει κατά 25 μονάδες βάσης τα επιτόκια κι ότι «πιστεύει ακράδαντα ότι το τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ είναι δυνατό και συμπαγές». Και δύο ώρες μετά “έλιωσε” η μετοχή της PacWest, ενώ η Western Alliance έδινε μάχες να κρατηθεί στη ζωή. Είναι να απορεί κανείς! Πόσες τράπεζες πρέπει να πέσουν στις ΗΠΑ για να κριθεί ο κεντρικός τραπεζίτης ως αποτυχημένος;

Παραθέτω ένα σχεδιάγραμμα του δείκτη KRX που είναι ο δείκτης των Περιφερειακών Τραπεζών των ΗΠΑ, μέχρι τις 3 Μαρτίου 2023. Ο δείκτης αυτός την ημέρα εκείνη έπεφτε κατά 5,52% καταγράφοντας ουσιαστικά μέσα στο 2023, συνολική πτώση που ξεπέρασε το 27%. Δεν βρέθηκε αλήθεια ένας στην κυβέρνηση Μπάιντεν να τον δείξει στον Πρόεδρο και να του εξηγήσει τι πρόκειται να ακολουθήσει;

Εκείνη την ημέρα, ανεξάρτητες ομάδες οικονομικών αναλυτών κατέστρωναν σχέδια, ξεχωρίζοντας τις τράπεζες που ήταν πράσινες (πάνω από τον δείκτη KRX) από όσες ήταν κόκκινες (κάτω από τον δείκτη). Φαινόταν ξεκάθαρα ότι η PacWest και η Western θα είχαν πολύ άσχημα ξεμπερδέματα! Κάτι που το γνώριζαν σχεδόν όλοι οι παίκτες της αγοράς! Δεν μπορεί να μην το γνώριζε η FED ή ο Λευκός Οίκος!

Από τις 10 Μαρτίου, όποιος ήθελε, μπορούσε να δει την λίστα των τραπεζών, οι μετοχές των οποίων παρουσιάζουν δραματική πτώση και ακολούθως να τις αξιολογήσει. Από τότε είχα κάνει μια αξιολόγηση τραπεζών που μπορούν να συνεχίσουν την πορεία τους, χωρίς να χρειαστεί να προβούν σε πωλήσεις παλιών τους τοποθετήσεων με μικρά επιτόκια που διέθεταν στο χαρτοφυλάκιό τους. Δεν ήθελε και πολλή προσπάθεια.

Προσεχώς Bankmageddon;

Η περίπτωση, λοιπόν, της PacWest ήταν γνωστή σε όλους και η πτώση της αναμενόμενη. Κι επειδή δεν πρέπει να τα “τσουβαλιάζουμε” όλα, κάποιες από αυτές τις τράπεζες που έχουν μεγάλη πτώση μετοχής, δεν σημαίνει αυτομάτως ότι θα καταρρεύσουν. Δεν μπορεί όμως τέτοιες αναλύσεις να μην ήταν εις χείρας Μπάιντεν ή Πάουελ! Να τις είχαμε εμείς και αυτοί να μην είχαν ιδέα! Κι επειδή το καλοκαίρι αναμένεται καυτό λόγω λήξεων των πρώτων κορωνο-oμολόγων, εκτιμώ ότι κάποιοι σε μερικούς μήνες θα κάνουν τους ανήξερους και θα πέφτουν από τα σύννεφα! Όπως ακριβώς θα πέφτουν οι μετοχές πολύ συγκεκριμένων τραπεζών στις ΗΠΑ.

Τέλος, η συμφωνία της JPMorgan Chase για τα περιουσιακά στοιχεία της First Republic Bank δεν φάνηκε ότι «έχει τερματίσει τους κινδύνους μετάδοσης». Επιπρόσθετα, η συμφωνία αυτή κάνει τη μεγαλύτερη τράπεζα των ΗΠΑ ακόμη μεγαλύτερη, αυξάνοντας τον κίνδυνο ενός προβλήματος too big to fail, που οι ρυθμιστικές αρχές προσπαθούν να λύσουν εδώ και χρόνια.

Κι αυτό που συνέβη στην First Republic Bank και αναμένεται να συμβεί και στην PacWest, είναι προφανές ότι από εδώ και στο εξής μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε περιφερειακή τράπεζα των ΗΠΑ. Μόνο που οι μεσαίες αυτές τράπεζες κατέχουν ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της αγοράς, τόσο σε καταθέσεις όσο και σε δάνεια! Αυτό άραγε, έχει αξιολογηθεί από κανέναν στις ΗΠΑ ή δεν τους νοιάζει καν;