Τί μπορεί να προσφέρει από αύριο ο Μητσοτάκης στον Ανδρουλάκη

Σε λίγες ώρες ανοίγουν οι κάλπες και όπως συνηθίζουν να λένε «σταματούν να μιλάνε οι πολιτικοί για να μιλήσει ο λαός». Η αλήθεια είναι ότι οι πολιτικοί, όπως και οι δημοσιογράφοι δεν σταματούν ποτέ να μιλάνε! Ας έλθουμε, όμως, στο κρίσιμο ζήτημα. Δεν πρόκειται αυτή τη στιγμή να προβώ σε προβλέψεις. Απλώς, θα περιοριστώ να διαπιστώσω πως κανένα από τα δύο μεγάλα κόμμαυα δεν έχει ορατό ρεύμα. Το 2015 ήταν εξόφθαλμο πως νικητής θα ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ, ενώ το 2019 πως νικητής θα ήταν η ΝΔ. Σήμερα, είναι εμφανής η φθορά της ΝΔ, αλλά εξίσου εμφανής και η ανικανότητα του ΣΥΡΙΖΑ να την εισπράξει πολιτικά-εκλογικά.

Σ’ αυτή την προεκλογική περίοδο ο ΣΥΡΙΖΑ έβαλε αλλεπάλληλα αυτογκόλ, σε βαθμό που θα ήταν άδικο ο Μητσοτάκης να μην τον ανακηρύξει μέγα πολιτικό χορηγό! Τελευταίο κρούσμα το αυτογκόλ του Κατρούγκαλου, αλλά και το αυτογκόλ της Κουμουνδούρου με τον τρόπο που χειρίστηκε τις δηλώσεις του. Και ο πρώην υπουργός και η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ απέδειξαν στην πράξη ότι στον πολιτικό χειρισμό παίρνουν κάτω από τη βάση για να μην πω κάτι χειρότερο. Επιβεβαιώθηκε, λοιπόν, για μία ακόμα φορά αυτό που έχουμε γράψει και σε τίτλο στο SLpress.gr ότι “όλοι δουλεύουν για τον Μητσοτάκη”!

Ας πάμε, λοιπόν, στο αύριο. Με βάση τις δημοσκοπήσεις πρώτο κόμμα θα είναι η ΝΔ. Γι’ αυτό και θα διερευνήσουμε πρώτο αυτό το σενάριο. Ο Μητσοτάκης είχε ξεκαθαρίσει από καιρό πως δεν θα χρησιμοποιήσει την διερευνητική εντολή που θα λάβει μετά τις εκλογές, αναμένοντας τις δεύτερες εκλογές, όπου έχει ως στόχο την αυτοδυναμία. Είναι αξιοσημείωτο, όμως, ότι πριν λίγο καιρό άλλαξε στάση. Αυτή η αλλαγή ενδέχεται να οφείλεται στην εκτίμηση πως η μη χρήση της διερευνητικής εντολής ίσως δημιουργούσε αρνητικές εντυπώσεις και του κόστιζε στις δεύτερες εκλογές.

Υπάρχει, ωστόσο, και ένα δεύτερο ενδεχόμενο. Όπως είναι γνωστό, δεδηλωμένος στόχος του Μητσοτάκη είναι η αυτοδυναμία. Ωστόσο –κατά την εκτίμησή μου κι όχι μόνο– η αυτοδυναμία είναι απροσπέλαστη και στις δεύτερες εκλογές με ενισχυμένη αναλογική. Αυτό σημαίνει ότι η ΝΔ θα χρειαστεί σύμμαχο για να κυβερνήσει. Και –για πολλούς λόγους που δεν είναι του παρόντος– μοναδικός υποψήφιος για κυβερνητικός εταίρος είναι το ΠΑΣΟΚ. Μόνο που αυτή η συνεργασία προσκρούει στον όρο του Ανδρουλάκη να είναι τρίτο πρόσωπο πρωθυπουργός.

Η προσφορά Μητσοτάκη

Υπάρχει, λοιπόν, και το εξής σενάριο. Για να παρακάμψει τον όρο του Ανδρουλάκη, ο Μητσοτάκης να του προσφέρει ανταλλάγματα στη σύνθεση του Υπουργικού Συμβουλίου, αλλά και το πλεονέκτημα ότι θα σχηματίσουν κυβέρνηση με βάση τη σύνθεση της αυριανής Βουλής κι όχι της Βουλής που θα προέκυπτε από τις εκλογές του Ιουλίου. Είναι πράγματι πλεονέκτημα για το ΠΑΣΟΚ, επειδή σ’ αυτές τις εκλογές λογικά θα λάβει αισθητά υψηλότερο ποσοστό σε σύγκριση με τις δεύτερες εκλογές, όπου θα συμπιεστεί από την πόλωση. Αυτό που πρακτικά σημαίνει αρκετούς περισσότερους βουλευτές, επιπροσθέτως και λόγω απλής αναλογικής. Αντί για γύρω στους 25 βουλευτές που εκτιμάται πως θα έχει στη Βουλή του Ιουλίου θα διατηρήσει τους 36-40 που εκτιμάται πως θα έχει στη Βουλή της 21^ης Μαΐου με αντίστοιχους υπουργούς στην κυβέρνηση συνεργασίας.

Πάντα στην περίπτωση που πρώτο κόμμα είναι η ΝΔ το δίλημμα του Ανδρουλάκη από αύριο θα είναι εάν θα επιμείνει στον όρο του, οπότε θα πάμε σε δεύτερες εκλογές, ή θα αποδεχθεί μία πρόταση όπως η παραπάνω, διεκδικώντας ενδεχομένως και κάποια πρόσθετα ανταλλάγματα στο επίπεδο της κατανομής των χαρτοφυλακίων, στο επίπεδο του κυβερνητικού προγράμματος και στο επίπεδο λειτουργίας του κυβερνητικού σχήματος.

Αν προκύψει αδιέξοδο, που μάλλον είναι πιθανότερο, το κλίμα στις δεύτερες εκλογές θα είναι διαφοροποιημένο από το σημερινό κλίμα. Το εκλογικό αποτέλεσμα θα δημιουργήσει το δικό του πολιτικό τετελεσμένο και κατ’ επέκταση το δικό του κλίμα. Η ΝΔ δικαιολογημένα προσδοκά ότι την μάλλον χαλαρή ψήφο αυτών των εκλογών, θα διαδεχθεί μία πιο πολωμένη ψήφος στις δεύτερες εκλογές. Κι αυτό αναμένεται να ευνοήσει ως ένα βαθμό τα δύο μεγάλα κόμματα σε βάρος των μικρότερων.

Χαλαρή ψήφος

Δεδομένου ότι όλοι σχεδόν βλέπουν δεύτερες εκλογές, οι πρώτες θα είναι μία ευκαιρία για δυσαρεστημένους ψηφοφόρους της ΝΔ να εκτονώσουν στην πρώτη κάλπη τη δυσαρέσκειά τους, επανερχόμενοι στη δεύτερη, αφού θεωρούν ότι τότε θα κριθεί το ζήτημα της εξουσίας. Δεν αποκλείεται, λοιπόν, την κάποια –λόγω δυσαρέσκειας– αποσυσπείρωση στις 21 Μαΐου να ακολουθήσει μία κάποια επανασυσπείρωση στις αρχές Ιουλίου. Με άλλα λόγια, στις δεύτερες εκλογές το δίλημμα “ΝΔ ή ΣΥΡΙΖΑ” θα είναι πιο ισχυρό από όσο στις πρώτες, εάν βεβαίως η διαφορά στις πρώτες δεν είναι μεγάλη.

Ο Μητσοτάκης έχει θέσει ως στόχο την αυτοδυναμία. Σύμφωνα με υπάρχουσες ενδείξεις –ο στόχος αυτός δεν είναι ρεαλιστικός. Δεν ήταν ούτε πριν τα Τέμπη, πολύ περισσότερο μετά, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες της Κουμουνδούρου με τα αυτογκόλ να διευκολύνει εξ αντιδιαστολής τον αντίπαλό της. Ούτε φαίνεται πως θα είναι αρκετό και ένα πρόσθετο πλεονέκτημα της ΝΔ στις αρχές Ιουλίου.

Ποιο είναι αυτό; Ένας πολύ μεγάλος αριθμός νέων 17-35 ετών θα είναι διακοπές (μαθητές που τελείωσαν τις πανελλαδικές και φοιτητές που τελείωσαν τις δικές τους εξετάσεις) ή σε τουριστικούς προορισμούς για εποχική εργασία. Δεδομένου ότι η ΝΔ είναι μεσαίο κόμμα σ’ αυτές τις ηλικίες, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μεγάλο προβάδισμα, η κατά κανόνα μη συμμετοχή αυτών των νέων στις εκλογές ευνοεί τους “γαλάζιους”.

Το παζάρι και το πάρτυ των πιέσεων

Την επομένη ημέρα και των δεύτερων εκλογών είναι δεδομένο πως ο Μητσοτάκης θα απευθύνει πρόσκληση στο ΠΑΣΟΚ να συγκυβερνήσουν, παρά την αντίθετη τώρα ρητορική του. Το εμπόδιο πάλι θα είναι ο όρος του Ανδρουλάκη. Προφανώς, ο Μητσοτάκης δεν είναι διατεθειμένος να παραιτηθεί από την πρωθυπουργία. Εάν η ΝΔ τον Ιούλιο συγκεντρώσει πάνω από 145 έδρες, αλλά όχι 151, είναι δεδομένο πως ο Μητσοτάκης, με την σύμπραξη εξωθεσμικών κέντρων που τον υποστηρίζουν, θα βγει προς άγραν βουλευτών για να συμπληρώσει. Το εάν θα τα καταφέρει το δείξουν τα γεγονότα, εάν, βεβαίως, φθάσουμε σε εκείνο το σημείο. Η προ καιρού καταγγελία Βελόπουλου δεν είναι άσχετη με τέτοιο σχεδιασμό.

Έτσι φθάσαμε ανώτατα στελέχη της ΝΔ να απειλούν με τρίτες εκλογές. Παρά το σενάριο ότι μπορεί οι τρίτες εκλογές να μετατεθούν για τον Σεπτέμβριο, το Σύνταγμα είναι σαφές. Οι τρίτες εκλογές εάν πάμε εκεί, θα γίνουν προς τα μέσα Αυγούστου, στην καρδιά της τουριστικής περιόδου. Στις τρίτες εκλογές αναπόφευκτα θα συμπιεζόταν πολύ το ΠΑΣΟΚ, λόγω της ανάγκης να βρεθεί κυβερνητική λύση. Από την άλλη πλευρά, όμως, εάν ο Μητσοτάκης εξωθήσει τα πράγματα μπορεί να του γυρίσει μπούμεραγκ. Προφανώς, η οικονομία και η κοινωνία δεν αντέχει τρεις διαδοχικές εκλογές μόνο και μόνο για να κερδίσει αυτοδυναμία, ή έστω να παραμείνει πρωθυπουργός.

Κατά πάσα πιθανότητα, λοιπόν, θα δρομολογηθούν διεργασίες για να βρεθεί λύση. Προφανώς, ο Ανδρουλάκης θα πιεστεί πολύ να κάνει πίσω και να αποδεχθεί τον Μητσοτάκη για πρωθυπουργό με ανταλλάγματα. Αν, όμως, έχει αποφασίσει να κάνει πίσω από τον όρο του γιατί να το κάνει τον Ιούλιο και να μην το κάνει τις επόμενες ημέρες από καλύτερη θέση; Έτσι κι αλλιώς πρωθυπουργό από το χώρο της ΝΔ προτείνει.

Εάν ο Ανδρουλάκης δεν υποκύψει, οι πιέσεις θα στραφούν προς τον αρχηγό της ΝΔ. Και οι πιέσεις θα προέλθουν και από το εσωτερικό του κόμματός του και από εγχώρια εξωθεσμικά κέντρα και από τον ξένο παράγοντες. Εάν τα πράγματα εξελιχθούν κατ’ αυτόν τον τρόπο θα λάβει χώρα το “πάρτι του παρασκηνίου”. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια την έκβασή του. Τίποτα δεν μπορεί να αποκλεισθεί. Ούτε να υποχωρήσει ο Ανδρουλάκης, ούτε να υποχωρήσει ο Μητσοτάκης, ούτε ακόμα και να πειθαναγκασθούν τα τρία μεγάλα κόμματα να συγκυβερνήσουν για ένα σχετικά μικρό χρονικό διάστημα με πρωθυπουργό τρίτο πρόσωπο και με σκοπό την υπέρβαση του αδιεξόδου.

Από 85% έπεσε στο 65%

Έτσι όπως έχουν έλθει τα πράγματα, τείνει διαμορφωθεί μία ισορροπία στον εκλογικό συσχετισμό, η οποία δεν επιτρέπει τον σχηματισμό μονοκομματικών κυβερνήσεων, έτσι όπως τις γνωρίσαμε στον μισό αιώνα της μεταπολιτευτικής περιόδου. Τότε, όμως, τα δύο μεγάλα κόμματα αθροίζανε πάνω από 85% του εκλογικού σώματος, ενώ τώρα 65%. Με άλλα λόγια είναι οι τάσεις στο εκλογικό σώμα ωθούν προς την κατεύθυνση κυβερνήσεων συνεργασίας.

Από την άλλη πλευρά, όμως, δεν υπάρχει ακόμα αντίστοιχη κουλτούρα στο πολιτικό σύστημα. Το ΚΚΕ, η “Ελληνική Λύση” και το ΜΕΡΑ25 είναι εκτός των σχετικών διεργασιών. Ως εκ τούτου, το μπαλάκι βρίσκεται στο γήπεδο του ΠΑΣΟΚ. Εάν σήμερα υπάρχει μία σταθερά αυτή είναι ότι χωρίς ΠΑΣΟΚ θα είναι πολύ δύσκολο να σχηματισθεί κυβέρνηση. Εκτός κι αν διαρραγεί η ενότητά του…

Υπάρχει, βεβαίως, και το μειονοτικό ενδεχόμενο να έλθει σ’ αυτές τις εκλογές πρώτος ο ΣΥΡΙΖΑ. Προφανώς, ο Τσίπρας, όπως έχει δηλώσει, θα ζητήσει συγκυβέρνηση με το ΠΑΣΟΚ. Όπως και στην περίπτωση της ΝΔ, πρέπει να βγαίνουν τα κουκιά. Σ’ αυτό το σημείο μπαίνει το σενάριο κυβέρνησης με ανοχή από το ΜΕΡΑ25. Θα συμπράξει ο Ανδρουλάκης, όμως, σε ένα τέτοιο πείραμα; Σίγουρα θα οχυρωθεί πίσω από τον όρο που έχει θέσει να είναι τρίτο πρόσωπο πρωθυπουργός. Θα το αποδεχθεί ο Τσίπρας; Σήμερα το αρνείται, αλλά η κοινή σκοπιμότητα να βγάλουν εκτός γηπέδου τον Μητσοτάκη ενδεχομένως να οδηγήσει –πάντα σε περίπτωση που είναι πρώτος ο ΣΥΡΙΖΑ– σε κάποιο συμβιβασμό.