Επιχείρηση “Pripiatsümpfe”: Η σφαγή των Εβραίων της ΕΣΣΔ από τα SS

Η Επιχείρηση “Pripiatsümpfe” (Πορεία στα Πριπιάτ) ήταν η πρώτη μεγάλης κλίμακας γερμανική “εκκαθαριστική” επιχείρηση στο σοβιετικό έδαφος, στα έλη Πρίπιατ. Έλαβε χώρα στο διάστημα Ιουλίου-Αυγούστου 1941 και είχε θύματά της υπήρξαν χιλιάδες άμαχοι. Ήταν η πρώτη σχεδιασμένη επιχείρηση εξόντωσης Εβραίων και όχι μόνο στα υπό γερμανική κατοχή σοβιετικά εδάφη, λίγο μετά την έναρξη της “Μπαρμπαρόσα”.

“Εγκέφαλος” της επιχείρησης ήταν ο αρχηγός των SS Χάινριχ Χίμλερ. Σε αυτή έλαβε μέρος η 2η Ταξιαρχία Ιππικού των SS (TI SS), αλλά και τμήματα της 162ης και 252ης Μεραρχιών Πεζικού (ΜΠ) του γερμανικού στρατού (που κατά τα άλλα δεν ήξερε τίποτα για δολοφονίες…). Τη γενική εποπτεία είχε ο στρατηγός των SS Έριχ φον ντεμ Μπαχ Τσελέφσκι, γνωστός εγκληματίας που ποτέ, δυστυχώς, δεν πλήρωσε.

Η επιχείρηση ξεκίνησε στις 28 Ιουλίου, αποδεικνύοντας ότι η γερμανική πολιτική εξόντωσης ήταν προαποφασισμένη και διεξήχθη σε δύο φάσεις. Επικεφαλής της 2ης TI SS ήταν ο ταξίαρχος τότε και κατόπιν σύγαμπρος του Χίτλερ Χέρμαν Φεγκελάιν.

Η Tαξιαρχία Ιππικού των SS με το 1ο και το 2ο Σύνταγμα Ιππικού SS (ΣΙ SS)ξεκίνησαν την επιχείρηση στις 28 Ιουλίου “κτενίζοντας” την περιοχή των ελών του ποταμού Πρίπετ. Παράλληλα την ίδια ημέρα ο Χίμλερ απέστειλε στον Τσελέφσκι την “ειδική διαταγή” που προέβλεπε την εξόντωση, χωρίς προσχήματα και δικαιολογίες, των κατοίκων της περιοχής που δεν ήταν φίλα προσκείμενοι προς τους Γερμανούς και που συλλήβδην χαρακτηρίστηκαν “παρτιζάνοι”.

Σφαγές και λεηλασίες

Οι άνδρες θα εκτελούνταν επιτόπου, γυναίκες και παιδιά θα εκτοπίζονταν, τα σπίτια θα καίγονταν, τα κοπάδια και τα τρόφιμα θα αρπάζονταν. Τη διαταγή του Χίμλερ έλαβε και ο Φεγεκλάιν και την εφάρμοσε κατά γράμμα. Ο Φεγεκλάιν ανέπτυξε το 1ο Σύνταγμα Ιππικού SS βόρεια των ελών και το 2ο νότια. Οι ιππείς των SS θα κινούνταν από ανατολικά προς τα δυτικά, καίγοντας και σκοτώνοντας.

Τα SS κινήθηκαν μέσω των χωρίων της περιοχή “εκκαθαρίζοντάς” τα. Τα δύο συντάγματα σφάζοντας και καίγοντας και λεηλατώντας ενώθηκαν και με το Einsatzgrouppe B, το ειδικό απόσπασμα εκτελεστών των SS στην περιοχή. Η επιχείρηση συνεχίστηκε με αυτόν τον τρόπο με τους Γερμανούς μόνο μια φορά να χρειαστεί να πολεμήσουν με ένα σοβιετικό τάγμα που είχε ξεφύγει από προηγούμενο γερμανικό κλοιό.

Το σοβιετικό τάγμα εξοντώθηκε. Σκοτώθηκαν 700 άνδρες του και μόλις 10 αιχμαλωτίσθηκαν. Οι Γερμανοί είχαν 23 νεκρούς και τραυματίες. Όταν έληξε η επιχείρηση οι Γερμανοί ανέφεραν ότι είχαν σκοτώσει 14.178 Εβραίους, 1.000 “παρτιζάνους” και 700 Σοβιετικούς στρατιώτες. Οι δικές τους απώλειες ήταν 17 νεκροί, 36 τραυματίες και τρεις αγνοούμενοι.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Χίμλερ δεν ήταν ευχαριστημένος με τον αριθμό των νεκρών και την 1η Αυγούστου είχε στείλει διαταγή εξόντωσης (Διαταγή νο 42) όλων των αρρένων Εβραίων από την ηλικία των 14 ετών και άνω. Τα γυναικόπαιδα στάλθηκαν στους βάλτους και πνίγηκαν. Όταν το βάθος δεν ήταν αρκετό και τα γυναικόπαιδα δολοφονούνταν με πυρά. Οι δυνάμεις του γερμανικού στρατού χρησιμοποιήθηκαν για την “σφράγιση” των κλοιών.