ΗΠΑ-Τουρκία: Το ρήγμα βαθαίνει, αλλά η μπάλα είναι ακόμα στο γήπεδο

Σχέδιο νόμου που επιβάλλει στον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ να καταθέτει στη Βουλή κατάλογο με τον αριθμό των παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου κατατέθηκε τόσο από τον Δημοκρατικό Μπομπ Μενέντεζ όσο και από τον Ρεπουμπλικανό Μάρκο Ρούμπιο. Με την κίνησή τους αυτή ενδέχεται να συντελέσουν στη διαμόρφωση μιας νέας κατάστασης στην περιοχή μας που μικρή θα έχει πλέον σχέση με αυτή που ισχύει μέχρι σήμερα.

Με την πρωτοβουλία τους αυτή, τα δύο μέλη της αμερικανικής Γερουσίας μετακινούν τα σταθμά στην πλάστιγγα. Αφαιρούν σημαντικό βάρος από τη συνεχώς ανήσυχη και νευρική Τουρκία που με την επιθετική κατά της Δύσης στάση της, με τις κλιμακούμενες απειλές της κατά της Ελλάδας και, κυρίως, με τις επιλογές της στο Συριακό και την αταίριαστη συμμαχία της με τη Ρωσία, φαίνεται να αποδυναμώνει την παλιά εικόνα της ως αναντικατάστατου συμμάχου του ΝΑΤΟ.

Κι αυτό, έστω κι αν σε μερικούς τομείς της αμερικανικής διοίκησης υπάρχουν ακόμα υποστηρικτές αυτής της θεωρίας. Υποστηρικτές οι οποίοι προσδοκούν να εναγκαλιστούν ξανά την Άγκυρα όταν εκλείψουν τα σημερινά εμπόδια που την έχουν απομακρύνει από τη Δύση. Γνωρίζοντας η Άγκυρα την, μέχρι πρότινος, κυριαρχούσα αυτή η αντίληψη στις ΗΠΑ, είχε θεωρήσει ότι είχε εκτεταμένο περιθώριο να κινείται ως ανεξάρτητη περιφερειακή δύναμη που μπορεί παράλληλα να συνδιαλέγεται ισότιμα με την Ουάσιγκτον.

Όμως, η άμετρη χρήση των πλεονεκτημάτων που της έδιναν το μέγεθος και η θέση της στον χάρτη, έχει ήδη αρχίσει να ενοχλεί αισθητά τον πολιτικό κόσμο των ΗΠΑ, ο οποίος δείχνει σημεία έντονης δυσαρέσκειας και δεν κρύβει τις προθέσεις του να ανακαλέσει στην τάξη τον αιώνια “επιτήδειο ουδέτερο”. Ένα προανάκρουσμα της δυσαρέσκειας αυτής ήταν ο κλονισμός που προκάλεσε στην τουρκική οικονομία η έντονη αμερικανική δυσαρέσκεια για την αδικαιολόγητη κράτηση του πάστορα Μπράνσον, ο οποίος είχε πέσει θύμα της τουρκικής τακτικής ομηρειών σε ένα πλαίσιο εκβιασμών έναντι ανταλλαγμάτων.

Και μια και η αμερικανική προειδοποιητική αντίδραση δεν φάνηκε να είχε σοβαρά αποτελέσματα στην εν γένει τουρκική στάση και συμπεριφορά, αρχίζει πλέον να κινείται ένας πολιτικός μηχανισμός, ο οποίος απειλεί την Τουρκία με περιθωριοποίηση, θεωρώντας την παράγοντα αβεβαιότητας στην περιοχή. Και αυτό, σε αντίθεση με την επαναλαμβανόμενη αμερικανική εκτίμηση για τον ρόλο της Ελλάδας ως συμμάχου που αποδεικνύει στην πράξη ότι συμβάλλει στην ασφάλεια και τη σταθερότητα. Όχι μόνο στη Ανατολική Μεσόγειο με τις τριγωνικές συνεργασίες που αναπτύσσει εκεί, αλλά και στα Βαλκάνια όπου η Αθήνα επανέρχεται και εκεί ως κύριος παράγων ειρήνης και συνεργασίας.

Θα εκνευριστεί η Άγκυρα

Στο σχέδιο νόμου των δύο Αμερικανών γερουσιαστών προτείνεται και η άρση του εμπάργκο όπλων στην Κύπρο, όπως και η υποχρέωση καταγραφής και υποβολής στην αμερικανική Βουλή των παραβιάσεων της κυπριακής ΑΟΖ. Πρωτοβουλίες που ασφαλώς θα εκνευρίσουν την Τουρκία που, με βεβαιότητα, θα επαναλάβει την μονότονη απαγγελία απειλών περί στροφής της προς τη Μόσχα. Με την ελπίδα, πάντα, να προβληματίσει σοβαρά την Ουάσιγκτον για μία τέτοια αλλαγή πλεύσης.

Έστω και αν υποτεθεί ότι αυτές οι αμερικανικές κινήσεις εντάσσονται σε μια τακτική άσκησης πιέσεων προκειμένου η απολωλυία Τουρκία να συνετισθεί, τίποτα δεν αποκλείει η Ουάσιγκτον να αντιμετωπίζει σοβαρά την αναθεώρηση τής -εδώ και δεκαετίες- πολιτικής της που υπερεκτιμούσε τη συμμαχική αποτελεσματικότητα και προθυμία της Άγκυρας.

Όποια όμως και αν είναι η εξέλιξη του αφηγήματος αυτού, όσο και αν επισημαίνεται από τους διεθνείς αναλυτές ότι για πρώτη φορά στην ιστορία του Κογκρέσου ζητείται κατάλογος παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου, χρειάζεται αυτοσυγκράτηση από την ελληνική πλευρά και όχι πανηγυρισμοί. Λογικό είναι να εικάζεται ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας σοβαρής αμερικανικής μεταστροφής στην περιοχή μας αλλά οι ενθουσιασμοί είναι περιττοί. Η εν λόγω εξέλιξη των πραγμάτων πρέπει να αντιμετωπιστεί από ελληνικής πλευράς συγκρατημένα και με σύνεση.

Η Ελλάδα καλείται να διαπιστώσει αν η εικαζόμενη στροφή, με αιχμή του δόρατος ένα σχέδιο νόμου που ίσως ψηφιστεί, αποτελεί όντως μια νέα πολιτική επιλογή, ή απλώς μια μεθόδευση αφύπνισης της Άγκυρας από την ύπνωση, στην οποία την έχει οδηγήσει ο αφύσικος έρωτάς της με τη Μόσχα και η σύγχυση που την οδηγεί να μετρά το ύψος της με τη σκιά της. Και εδώ το μέτρο είναι απαραίτητο, ώστε να μη βρεθούμε για άλλη μια φορά προ εκπλήξεων και απογοητεύσεων.