Για ποια πάθηση η ζέστη είναι ευεργετική και τι γίνεται με τη διατροφή

Η ζέστη κατά κανόνα φέρνει μια ανακούφιση σε όσους έχουν καλοήθη υπερπλασία προστάτη, όχι όμως και οι μεγάλες εναλλαγές θερμοκρασίας που μπορεί να είναι αποτέλεσμα είτε φυσικό (διαφορά μέρας και νύχτας) είτε τεχνητό (όταν κάποιος εκτίθεται στη ζέστη όλη μέρα και μετά πάει για ύπνο σε ισχυρά κλιματιζόμενο χώρο). Σημαντικό ρόλο στην διαχείριση αυτού του προβλήματος παίζει και η διατροφή. Να υπενθυμίσουμε ότι κάποιοι ειδικοί συνιστούν περιορισμό της πρόσληψης υγρών στα δύο λίτρα την ημέρα, όμως αυτό δεν ισχύει για ηλικιωμένους που κινδυνεύουν από αφυδάτωση ούτε όμως και για πολύ νεότερους υπό συνθήκες καύσωνα ή και απλής ζέστης. Η ενυδάτωση είναι πολύ σημαντική το καλοκαίρι, ακόμα κι αν υπάρχει υπερπλασία.

Η υπερπλασία προστάτη απασχολεί περίπου το 50% των μεσηλίκων, ενώ το ποσοστό αυξάνει ανά δεκαετία και τελικά φθάνει το 90% για όσους είναι άνω των 80 ετών. Όσον αφορά στη διαφορά στην όξυνση των προβλημάτων λόγω θερμοκρασιών, η σχετική μελέτη έγινε στην Ιαπωνία. Αυτή έδειξε ότι όταν ο άνδρας εκτίθεται σε θερμοκρασίες που διαφέρουν πάνω από 14 ° C στη διάρκεια της ημέρας, τα συμπτώματα επιδεινώνονται.

Το συμπέρασμα των Ιαπώνων ουρολόγων ήταν πως το φαινόμενο δεν ερμηνεύεται πλήρως, όμως εικάζουν πως το ψυχρό στρες αυξάνει τη δραστηριότητα του συμπαθητικού και αυτό με τη σειρά του αυξάνει τη συστολή των λείων μυών του προστάτη. Η συστολή μπορεί να οδηγήσει σε κατακράτηση ούρων. Η επιδείνωση ήταν σχεδόν ανύπαρκτη όταν οι διαφορές θερμοκρασίας στις οποίες εκτίθεντο οι άνδρες στη διάρκεια του 24ωρου ήταν μικρότερες από 4 ° C.

Να σημειώσουμε πάντως ότι η έρευνα διήρκησε μεν 10 χρόνια και μελετήθηκαν χιλιάδες περιστατικά, αλλά η διαφορά της θερμοκρασίας μετρήθηκε με βάση το κλίμα και όχι τη μετάβαση από θερμό εξωτερικό περιβάλλον σε ψυχρό εσωτερικό χώρο λόγω air condition. Μεταφέρουμε όμως την ιαπωνική εμπειρία, διότι μπορεί πολλοί στην Ελλάδα το καλοκαίρι να δημιουργούν με τον κλιματισμό ένα ψυχρό περιβάλλον που επηρεάζει το ουροποιητικό τους λόγω της έκθεσης σε μεγάλες διαφορές θερμοκρασίας.

Τα αίτια της υπερπλασίας

Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ) είναι μια κατάσταση κατά την οποία ο προστάτης έχει μεγαλύτερο μέγεθος από το φυσιολογικό, χωρίς αυτή η αλλαγή μεγέθους να έχει χαρακτηριστικά καρκίνου. Τα συμπτώματα συνήθως είναι η συχνή και επείγουσα ανάγκη για ούρηση, ειδικά τη νύχτα, η αδύναμη ή διακοπτόμενη ροή ούρων, η διαφυγή σταγόνων μετά το τέλος της ούρησης και η ατελής ούρηση. Η κύρια αιτία δεν είναι η ίδια για όλους ουτε έχει αποσαφηνιστεί πλήρως.

Οι ειδικοί τεκμαίρουν ότι σημαντικό ρόλο παίζουν τα ανδρογόνα, καθώς το μέγεθος του προστάτη ρυθμίζεται από τις ορμόνες της τεστοστερόνης και της “μετατροπής” της σε DHT (διυδροτεστοστερόνη). Άλλο αίτια ειναι πιθανόν η παχυσαρκία (κυρίως αυτή που εντοπίζεται στην κοιλιακή χώρα), το μεταβολικό σύνδρομο, οι φλεγμονές, αλλά και το οξειδωτικό στρες. Σπουδαίο ρόλο στην βελτίωση ή στην επιδείνωση των συμπτωμάτων της υπερπλασίας μπορεί να παίξει και η διατροφή.

Όπως μας είπε ο διαιτολόγος – διατροφολόγος BSc, MSc Έκτωρ Καππάτος- Κουτρούμπας, ο ρόλος της διατροφής σε σχέση με την καλοήθη υπερπλασία ερευνάται εδώ και τουλάχιστον 30 χρόνια και «υπάρχουν αρκετές ενδιαφέρουσες ενδείξεις που μας υποδεικνύουν πως με την τροποποίηση της διατροφής και ίσως με την χορήγηση κάποιον συμπληρωμάτων μπορεί να υπάρξουν θετικές επιδράσεις στο μέγεθος και τα συμπτώματα της υπερπλασίας, πιθανόν και της πρόληψης».

Τι βλάπτει και τι ωφελεί

Οι τροφές που φαίνεται να βλάπτουν όσους ήδη έχουν υπερπλασία είναι το κόκκινο κρέας, τα βούτυρα, τα επεξεργασμένα κρέατα, το πολύ αλάτι, τα πολλά γαλακτοκομικά, τα αυγά, ο καφές και το αλκοόλ. Τα δύο τελευταία “ενοχοποιούνται” επειδή είναι διουρητικά. Όσον αφορά στο κόκκινο κρέας ο έρευνες δείχνουν ότι όσοι άνδρες το καταναλώνουν καθημερινά (όπως π.χ. στις ΗΠΑ) τριπλασιάζουν τις πιθανότητες να παρουσιάσουν υπερπλασία σχετικά νέοι ή και κακοήθεια προστάτη.

«Η διατροφή που βασίζεται σε ανεπεξέργαστες τροφές, κυρίως φυτικής προέλευσης, όπως η μεσογειακή διατροφή, βοηθά στην πρόληψη αλλά και “κατόπιν εορτής” στην μείωση των συμπτωμάτων», είπε ο κ. Έκτορας Καππάτος – Κουτρούμπας, συμπληρώνοντας: «Το σύνολο των τροφίμων έχουν ισχυρότερη δράση στο σώμα μας από ό,τι ένα μεμονωμένο τρόφιμο ή ένα συμπλήρωμα διατροφής. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε σε ειδική επιθεώρηση φαίνεται ότι βοηθά η διατροφή που δίνει βάρος σε φυτικές τροφές, όπως οι ξηροί καρποί, τα όσπρια και τα προϊόντα σόγιας, σε συνδυασμό παράλληλα με τον περιορισμό των ζωικών τροφίμων και όσων βλάπτουν».

Όπως είπε ο ίδιος, «οι ξηροί καρποί, ειδικά το έλαιο σουσαμιού, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε ψευδάργυρο, έχουν συνδεθεί με προστατευτική δράση για την υγεία του προστάτη.  Το ίδιο και τα φρούτα και τα λαχανικά, λόγω των βιοενεργών ουσιών  τους, όπως πχ. των πολυφαινολών τους. Από την κατηγορία αυτών των τροφίμων ξεχωρίζει η τομάτα, λόγω του πανίσχυρου λυκοπενίου που περιέχει, καθώς και το μπρόκολο και όλα τα φυλλώδη λαχανικά». Το λυκοπένιο ειδικά στην τομάτα, είναι πιο απορροφήσιμο από τον ανθρώπινο οργανισμό παραδόξως όταν αυτή έχει μαγειρευτεί.

Θετική επίδραση σε πολλούς έχουν και τα ωμέγα-3 λιπαρά του σολομού και της σαρδέλας ή και άλλων ψαριών, γιατί αυτά τα λιπαρά έχουν αντιφλεγμονώδη δράση.  Θετικά αποτιμώνται, αν και χρειάζονται περισσότερες έρευνες, όλα τα φυτά που έχουν καρπό σαν της φράουλας και εν γένει τα μούρα (berrys). Η χρησιμότητά τους αποδίδεται στα αντιοξειδωτικά τους, όπως εξάλλου και των πορτοκαλιών και των λεμονιών.  Πολλοί πιστεύουν ότι βοηθά και η κατανάλωση κρεμμυδιού και σκόρδου, όμως αυτό τεκμαίρεται έμμεσα, δηλαδή οι άνδρες που παρουσιάζουν υπερπλασία έτρωγαν πιο σπάνια κρεμμύδια και σκόρδα σε σύγκριση με όσους δεν την παρουσίασαν στη διάρκεια σχετικών ερευνών.

Συμπληρώματα

Ο κ. Καππάτος- Κουτρούμπας είπε στο SLpress ότι βοηθούν και κάποια συμπληρώματα διατροφής και βιταμίνες. Η βιταμίνη D τεκμαίρεται ότι βοηθά επειδή η ανεπάρκειά της συνδέεται με αυξημένες πιθανότητες να εκδηλωθεί υπερπλασία. Για τα συμπληρώματα λυκοπενίου περιορισμένος αριθμός μελετών έχει δείξει πως η χορήγησή τους επίσης μειώνει την υπερτροφία του προστάτη και τα συμπτώματα της.

Προσέθεσε ότι «μετά την διάγνωση του προβλήματος ο ουρολόγος θα σας προτείνει τρόπους αντιμετώπισης και πιθανά θα σας υποδείξει τροποποίηση της διατροφής. Ο διαιτολόγος είναι ο ειδικός που, αφού μελετήσει το ιατρικό και διατροφικό ιστορικό του άνδρα, θα κάνει τις αναγκαίες μετρήσεις και θα προτείνει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής, που θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων σε συνεργασία με τον ουρολόγο»

Τόνισε επίσης ότι έχει μεγάλη σημασία να ελέγχει ο άνδρας τα επίπεδα του στρες στην καθημερινότητά του και να προσπαθεί να ασκείται πάνω από δύο-τρεις ώρες την εβδομάδα. Τώρα δυστυχώς με την ζέστη, η μόνη άσκηση που απομένει σε εξωτερικό χώρο είναι το κολύμπι στη θάλασσα ή σε πισίνα, ή εν γένει η άσκηση σε κλιματιζόμενο χώρο. Αυτή πάντως πρέπει να αποφεύγεται τις ημέρες που η περιοχή σκεπάζεται από αφρικανική σκόνη ειδικά από όσους έχουν, παράλληλα, τυχόν πνευμονολογικά, κυκλοφορικά ή καρδιολογικά προβλήματα.