Ρομπότ και drones στην υπηρεσία της πυρόσβεσης

Πριν ακόμα ο άνθρωπος σταθεί στα δυο του πόδια βρέθηκε αντιμέτωπος με τη φύση σε όλες τις προκλήσεις και εκφάνσεις της. Μέσα από την ταραχώδη εξελικτική διαδρομή του, απέκτησε τα εφόδια που του επέτρεψαν μια πιο αρμονική συνύπαρξη μαζί της. Σταδιακά, όμως, έχασε το μέτρο και εντέλει έφτασε στο σημείο να υιοθετεί ληστρικές συμπεριφορές. Έτσι, το τέλος αυτού του κύκλου βρίσκει για ακόμα μία φορά τον άνθρωπο απέναντι στη φύση, η οποία όλο και πιο συχνά και όλο και πιο μανιασμένα στρέφεται εναντίον του.

Τίποτα δεν περισσεύει στον αγώνα αυτόν, πόσο μάλλον η τεχνολογία αιχμής. Η φωτιά, χάρη στην οποία κατέστη εφικτή η εκκίνηση του ανθρώπου προς τον πολιτισμό, κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, έχει μετατραπεί σε μεγάλο εχθρό. Πλέον, πολλές χώρες έχουν επενδύσει στην τεχνολογία για να μπορούν να επιτηρούν τα δάση και να παρεμβαίνουν άμεσα για την κατάσβεση των πυρκαγιών όταν εκδηλώνονται. Τα πυροσβεστικά τους συστήματά έχουν αναβαθμιστεί με αισθητήρες, δορυφόρους, drones, σύγχρονα οχήματα, ψηφιακά μέσα άμεσης μεταβίβασης της πληροφορίας και κυρίως πυροσβεστικά αεροσκάφη.

Η Καλιφόρνια είναι η Πολιτεία, η οποία τα τελευταία χρόνια πλήττεται από ολοένα και πιο εκτεταμένες και καταστροφικές πυρκαγιές. Η πλέον τραγική είναι η αποκαλούμενη “Mendocino Complex Fire”, η οποία ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2018 και στα μέσα Σεπτεμβρίου δεν είχε ακόμα κατασβεστεί. Η παρατεταμένη ξηρασία, που επιστήμονες θεωρούν πως συνδέεται με την κλιματική αλλαγή, έχει κάνει ειδικά το δυτικό τμήμα των ΗΠΑ εξαιρετικά ευάλωτο.

Η πρωτοπορία του Λος Άντζελες

Για τον λόγο αυτό, η Πυροσβεστική Υπηρεσία του Λος Άντζελες προέβη το 2021 σε μία επένδυση. Είχε αποκαλύψει στο ευρύ κοινό τα νέα της τότε πυροσβεστικά οχήματα, με την ονομασία Robotics Systems 3 (RS3). Μοιάζουν με αυτοκίνητα Smart ή με ένα υπερμεγέθες παιδικό παιχνίδι! Το φωτεινό κίτρινο RS3, όμως, μόνο παιχνίδι δεν είναι. Είναι τηλεχειριζόμενο, εξοπλισμένο με σωλήνα και δεξαμενή. Κάθε τέτοιο όχημα μπορεί να αντλήσει μεγάλη ποσότητα νερού και να μπει στον αγώνα κατάσβεσης πυρκαγιών, ακόμα και μέσα στις φλόγες μιας και δεν έχει οδηγό, ενώ δεν είναι εύφλεκτο.

Σε συνέντευξή του, ο επικεφαλής του πυροσβεστικού τμήματος της Καλιφόρνια είχε εξηγήσει τη χρησιμότητά τους: «Μπορώ να αντέξω να χάσω ένα από αυτά τα υπέροχα μηχανήματα. Δεν έχω την πολυτέλεια να χάσω έναν πυροσβέστη». Το RS3 απέδειξε την αξία του κατά τη διάρκεια μίας πυρκαγιάς σε εργοστάσιο υφασμάτων στο Λος Άντζελες. Μαζί με 130 πυροσβέστες, ήταν εκείνα που μπήκαν μπροστά όταν τα πυροσβεστικά συνεργεία είχαν αποσυρθεί για λόγους ασφαλείας. Τα ιδιαίτερα αυτά οχήματα έχουν κάνει πλέον την εμφάνισή τους σε όλες σχεδόν τις Πολιτείες των ΗΠΑ, συμβάλλοντας στην κατάσβεση των πυρκαγιών.

Drones και εικονική πραγματικότητα

Οι εκτεταμένες πυρκαγιές που είχαν πλήξει την Αυστραλία τον Ιανουάριο του 2020 κατέδειξαν τη σημασία της πρόληψης. Στο πλαίσιο αυτής είναι και η εκπαίδευση των πυροσβεστών σε επικίνδυνες καταστάσεις. Η αυστραλιανή εταιρεία FLAIM έχει σχεδιάσει ένα σύστημα εικονικής πραγματικότητας πυρκαγιάς. Οι πυροσβέστες κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής εξοπλίζονται με ειδικά εργαλεία που θερμαίνονται ανάλογα με την υποτιθέμενη εγγύτητά τους στη φωτιά. Έχουν ακουστικά και εύκαμπτους σωλήνες που αντιγράφουν την πραγματική πίεση του νερού.

Έτσι, οι πυροσβέστες εκτίθενται και εκπαιδεύονται σε μία σειρά πιθανών σεναρίων που περιλαμβάνουν φωτιά σε αεροδρόμια, πολυώροφα κτίρια, αεροπορικές βάσεις, αυτοκινητοδρόμους, πάρκα, δάση, χωριά, κατοικημένες περιοχές και ούτω καθεξής. Το όλο νόημα αυτού του εκπαιδευτικού συστήματος είναι ότι βάζει τους πυροσβέστες σε μια επικίνδυνη κατάσταση, τους αφήνει να πάρουν άμεσα αποφάσεις, να κάνουν λάθη και να μάθουν από αυτά, ώστε να είναι έτοιμοι όταν έρθει η στιγμή.

Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη αποτελούν μία ακόμα καινοτομία στην κατάσβεση πυρκαγιών. Από το 2013 το Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας έχει δημιουργήσει το σύστημα Fire Urgent Estimator in Geosynchronous Orbit (FUEGO). Αυτό το σύστημα χρησιμοποιεί τόσο δορυφορικές εικόνες όσο και λήψεις από drones για την παρακολούθηση των πυρκαγιών, πριν αυτές βγουν εκτός ελέγχου.

Στον Καναδά, τα drones χρησιμοποιούνται εκτεταμένα τόσο για την πρόληψη, όσο και την κατάσβεση πυρκαγιών, από το 2017. Τα πλεονεκτήματά τους είναι αδιαμφισβήτητα. Από τη μία είναι σε θέση να εντοπίσουν εστίες σχετικά νωρίς. Επιπλέον, δεν αντιμετωπίζουν τους περιορισμούς και τις αντιξοότητες των παραδοσιακών εναέριων μέσων. Μεταξύ αυτών είναι ο ισχυρός άνεμος, ο οποίος δημιουργεί κυματισμό και απαγορεύει στα υδροπλάνα να πάρουν νερό.

Νέες προσεγγίσεις στην πυρόσβεση

Οι μεγάλες αποστάσεις είναι είναι απαγορευτικές για τα ελικόπτερα, ο καπνός και η νύχτα επίσης εμποδίζουν τη λειτουργία τους. Αντιθέτως, τα drones ακόμα και μέσα στη νύχτα σηκώνονται. Εκτός των άλλων, δημιουργούν χάρτες, επιτρέποντας στους πυροσβέστες να έχουν ξεκάθαρη εικόνα της πυρκαγιάς, της πορείας της και των εστιών της. Ένα άλλο συγκριτικό πλεονέκτημα είναι ότι τα μη επανδρωμένα εναέρια μέσα έχουν τη δυνατότητα να πλησιάσουν τη φωτιά, παρά την υψηλή θερμοκρασία, ή να πλησιάσουν χαράδρες και φαράγγια, δίχως να θέσουν σε κίνδυνο ανθρώπινη ζωή.

Κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών της Καλιφόρνια ήταν η πρώτη φορά που επιστρατεύτηκαν τα στρατιωτικά drones MQ-9 Reaper. Αποδείχθηκαν πολύτιμα, μιας και πετούσαν 24 ώρες, δίχως να απαιτείται ανεφοδιασμός. Είναι εξοπλισμένα με ειδικές θερμικές και υπέρυθρες κάμερες. Εκτός όλων των άλλων, μεταδίδουν ζωντανά από το μέτωπο των πυρκαγιών στο συντονιστικό κέντρο. Αυτό συμβάλει ιδιαίτερα.

Οι ΗΠΑ καινοτομούν για ακόμα μία φορά, εντάσσοντας μία νέα τεχνολογία στη μάχη κατά της πύρινης λαίλαπας. Πρόκειται για τα ρομπότ. Ενδεικτικό παράδειγμα τα Thermite της εταιρείας Howe & Howe Technologies. Τα ρομπότ υποκαθιστούν τους πυροσβέστες σε ιδιαίτερα επικίνδυνες για τη ζωή τους συνθήκες. Διαθέτουν μάνικα νερού, αισθητήρες GPS και λέιζερ, η οποία τους επιτρέπει να προσεγγίσουν μία προκαθορισμένη τοποθεσία κοντά στη φωτιά.

Κορυφαία πανεπιστήμια του εξωτερικού, τα τελευταία χρόνια, έχουν πραγματοποιήσει έρευνες για τη δημιουργία πυροσβεστικών ρομπότ για το σπίτι. Τα ρομπότ λειτουργούν αρχικά ως ανιχνευτές της φωτιάς και στη συνέχεια την σβήνουν. Πρόκειται για μία τεχνολογία που βρίσκεται ακόμα σε εμβρυακό στάδιο. Από τη μία απαιτεί πολύ περισσότερη δουλειά, ώστε τα ρομπότ να μπορούν να αντιμετωπίζουν πιο αποτελεσματικά τα εμπόδια που συναντούν, όπως είναι τα έπιπλα, τα χαλιά και οι σκάλες. Από την άλλη, είναι ακόμα απαγορευτικά ακριβά για τη μαζική διάθεσή τους σε σπίτια. Την επόμενη δεκαετία, όμως, προβλέπεται ότι θα είναι προσιτά όσο σχεδόν και οι οικιακές σκούπες.

Τι έκανε η Κίνα

Η Κίνα μετατρέπεται σε παγκόσμιο ηγέτη στην τεχνολογία. Πλέον, χρησιμοποιεί ψηφιακά δεδομένα, ώστε να βοηθήσει τους πυροσβέστες να προβλέψουν τον κίνδυνο πυρκαγιάς και έτσι να τον αποτρέψουν. Για παράδειγμα, η πυροσβεστική υπηρεσία της Guiyang κάνει χρήση και ανάλυση των ψηφιακών δεδομένων για να παρακολουθεί από απόσταση τις πιθανές εστίες πυρκαγιάς, με τη βοήθεια τσιπ επικοινωνίας από το πεδίο, τα οποία ονομάζονται NFC.

Αυτά βρίσκονται εγκατεστημένα σε εκατοντάδες εγκαταστάσεις, όπως δημόσια νοσοκομεία, συνεδριακά κέντρα, κατοικημένες περιοχές και δάση. Τα NFC βοηθούν στην παρακολούθηση της θερμοκρασίας, της ηλεκτρικής ενέργειας και της ξηρασίας σε πραγματικό χρόνο. Όταν προκληθεί μία πυρκαγιά ειδοποιούν άμεσα το κέντρο ελέγχου, με αποτέλεσμα αυτό να δράσει εγκαίρως και να αποφευχθούν τα χειρότερα.

Στη Σανγκάη και άλλες πόλεις της Κίνας χρησιμοποιούνται εκατοντάδες συνδεδεμένα συστήματα κάμερας που μπορούν να εντοπίσουν φωτιές σε ακτίνα πέντε χιλιομέτρων. Το 2017, η Πυροσβεστική Υπηρεσία του Λος Άντζελες είχε χρησιμοποιήσει για πρώτη φορά δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από δορυφορικές κάμερες σε πραγματικό χρόνο και αισθητήρες. Αυτά στη συνέχεια έγιναν αντικείμενο επεξεργασίας για την παρακολούθηση και την πρόβλεψη της πορείας μιας πυρκαγιάς. Δήλωσαν ότι το εργαλείο αυτό αποδείχθηκε ιδιαίτερα βοηθητικό στην κατανόηση της πορείας της πυρκαγιάς και άρα και στην αντιμετώπισή της.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι όποια τεχνολογία και αν αξιοποιηθεί, οι πυροσβέστες θα αποτελούν το πλέον πολύτιμο εργαλείο απέναντι στο θεριό της φωτιάς. Κανένα ρομπότ, καμία έξυπνη τεχνολογική συσκευή, κανένα όχημα και κανένα πυροσβεστικό αεροσκάφος δεν πρόκειται ποτέ να τους αντικαταστήσει.