Μεταξύ Πεκίνου και Βρυξελλών, μια συμφωνία δρόμος

Μέλος της πρωτοβουλίας συνεργασίας των χωρών της Ανατολικής, Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης με την Κίνα, της γνωστής και ως «Πρωτοβουλίας 16+1» είναι από σήμερα η Ελλάδα. Η ένταξη της Ελλάδας στην ομάδα, που πλέον ονομάζεται «Πρωτοβουλία 17+1» έγινε στην σύνοδο του Ντομπρόβνικ και όπως είπε ο Αλέξης Τσίπρας κατέστη δυνατή μετά την Συμφωνία των Πρεσπών.

Μιλώντας στους μετέχοντες αρχηγούς κυβερνήσεων στην σύνοδο του Ντουμπρόβνικ ο πρωθυπουργός έδωσε άλλωστε ιδιαίτερη έμφαση στην συμφωνία με τα Σκόπια, αλλά και στις ήδη αναπτυγμένες σχέσεις της Αθήνας με το Πεκίνο, ξεχωρίζοντας την κινεζική επένδυση της Cosco στο λιμάνι του Πειραιά. Τόνισε επίσης ότι όλα τα παραπάνω καταδεικνύουν την επιθυμία της Ελλάδας να συνεργαστεί με άλλες χώρες της περιοχής «στο πλαίσιο συγκεκριμένων σχέσεων και ανάπτυξης γεφυρών με παγκόσμιες δυνάμεις όπως η Κίνα».

Η «Πρωτοβουλία 17+1» εντάσσεται άλλωστε και λειτουργεί συμπληρωματικά στον «νέο δρόμο του μεταξιού» που έχει εγκαινιάσει το Πεκίνο. Το κινεζικό οικονομικό πρόγραμμα δηλαδή, με την επωνυμία «Ένας Δρόμος, Μία Ζώνη».

Με Ράμα και Ζάεφ

Πριν την Σύνοδο, ο πρωθυπουργός συναντήθηκε στο Ντουμπρόβνικ με τον Αλβανό ομόλογό του Ράμα, στον οποίο διαμήνυσε για άλλη μία φορά ό,τι ο σεβασμός των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας αποτελεί βασικό κριτήριο για την ενταξιακή πορεία των Τιράνων στην ΕΕ.

Στο πλαίσιο αυτό ο Αλέξης Τσίπρας χαρακτήρισε θετικό βήμα τη νέα υπουργική απόφαση της Αλβανίας για τις περιουσίες των βορειοηπειρωτών, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι το ζήτημα είναι η εφαρμογή της. Πρόκειται για την απόφαση που αναμένεται να δημοσιευθεί τις επόμενες ημέρες στην ΕτΚ της Αλβανίας και αντικαθιστά την αποσυρθείσα, η οποία δήμευε περιουσίες ομογενών στα αλβανικά παράλια. Από την πλευρά του, ο Ράμα, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, δεσμεύθηκε ότι θα κάνει τα πάντα ώστε να τηρηθούν οι κανόνες της ΕΕ.

Η συνάντηση έγινε στον απόηχο του ζητήματος που προέκυψε με τις περιουσίες ομογενών στο παραλιακό μέτωπο της Βόρειας Ηπείρου. Εκτός από το «περιουσιακό» συζητήθηκαν όμως σε αυτήν και τα επόμενα βήματα που πρέπει να κάνουν τα Τίρανα για την άρση των αλυτρωτικών αναφορών στα σχολικά εγχειρίδια.

Ο Αλέξης Τσίπρας συναντήθηκε και με τον Ζάεφ, παρουσία του Κροάτη ομολόγου τους, ο οποίος ήταν  και ο οικοδεσπότης της συνόδου της Πρωτοβουλίας των «16+1».  Μιας Πρωτοβουλίας στην οποία, όπως υπερτονίζει η ελληνική πλευρά, η Αθήνα εντάχθηκε ως τακτικό μέλος μετά τις Πρέσπες. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα μετείχε ως παρατηρητής και όχι ως κύριο μέλος της Πρωτοβουλίας και αυτό γιατί το Πεκίνο αναγνώριζε τα Σκόπια με την προηγούμενη συνταγματική ονομασίας τους, δηλαδή ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας».

Οι χώρες της Πρωτοβουλίας  

Η ένταξη της Ελλάδας στην ομάδα διευρύνει την Πρωτοβουλία συνεργασίας των χωρών της Νότιας, Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης με την Κίνα, αυξάνει όμως παραλλήλως σε δώδεκα τον αριθμό των χωρών μελών της ΕΕ που μετέχουν σε αυτήν.

Το γεγονός αυτό θα είχε μικρή, έως ελάχιστη σημασία, καθώς οι χώρες που μετέχουν στην Πρωτοβουλία και δεν είναι μέλη της ΕΕ (Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βόρεια Μακεδονία, Μαυροβούνιο και Σερβία), οι χώρες δηλαδή των Δυτικών Βαλκανίων, βρίσκονται σε ενταξιακή τροχιά, διαφορετικών βεβαίως ταχυτήτων.

Εκείνο που καθιστά ωστόσο σημαντική την ελληνική ένταξη, από αυτήν την σκοπιά, είναι το γεγονός ότι το Βερολίνο, οι Βρυξέλλες, και κατ’ επέκταση το Παρίσι, έχουν εκφράσει σκεπτικισμό για τον «δρόμο του μεταξιού» και την κινεζική οικονομική διείσδυση στην Ευρώπη, μέρος της οποίας είναι η Πρωτοβουλία των «17+1».

Παραλλήλως, αν κοιτάξει κάποιος τον χάρτη των χωρών μελών της ΕΕ που μετέχουν στην Πρωτοβουλία θα δει ότι πρόκειται για χώρες του πρώην Ανατολικού Μπλοκ, στις οποίες όμως υπάρχει, τις τελευταίες δεκαετίες, έντονη αμερικανική επιρροή. Πολλές μάλιστα από αυτές τις χώρες (Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία κλπ), για διαφορετικά ζητήματα μεταξύ των οποίων και το μεταναστευτικό, έχουν κατά καιρούς συγκρουστεί και εξακολουθούν να βρίσκονται σε διαμάχη με κυρίαρχες πολιτικές της ΕΕ.

Ο ρόλος της Ελλάδας

Από την άλλη, η Ελλάδα είναι η χώρα-μέλος της Πρωτοβουλίας με την μεγαλύτερη εξάρτηση από τις Βρυξέλλες, εξαιτίας της χρεωκοπίας της το 2010 και κυρίως του τρόπου με τον οποίο Αθήνα και ΕΕ διαχειρίστηκαν αυτήν την χρεωκοπία. Ο πρωθυπουργός δεν παρέλειψε άλλωστε, στην ομιλία του προς τους παριστάμενους ηγέτες, να διαβεβαιώσει ότι η Ελλάδα επιζητεί τη συνεργασία με όλα τα κράτη της Πρωτοβουλίας, αλλά σε πλήρη τήρηση των κανονισμών και των διαδικασιών της ΕΕ.

Υπό το πρίσμα αυτό, θα μπορούσε να υποστηρίξει κάποιος, ότι με την ένταξη της Ελλάδας ενισχύεται η παρουσία των Βρυξελλών στην Πρωτοβουλία, από την οποία, έτσι κι αλλιώς, απουσιάζουν οι μεγάλες οικονομίες της Δυτικής Ευρώπης. Εξαίρεση αποτελεί η Ιταλία, η οποία εντάχθηκε, μόλις πριν δύο εβδομάδες, στον  νέο «Δρόμο του Μεταξιού». Μια εξέλιξη που προκάλεσε την ανησυχία των Βρυξελλών, αλλά και της Ουάσινγκτον.

Την ίδια ώρα, διπλωματικές πηγές στην Αθήνα, αλλά και ο ίδιος ο πρωθυπουργός στις δηλώσεις του από το Ντομπρόβνικ, επισημαίνουν ότι η ένταξη της Ελλάδας στην Πρωτοβουλία θα προσδώσει προστιθέμενη αξία στην ελληνική οικονομία. Ο Αλέξης Τσίπρας μίλησε μάλιστα για ανάκτηση του χαμένου εδάφους και για ενίσχυση του ρόλου της Ελλάδας ως περιφερειακού κόμβου, όχι μόνο για τα Βαλκάνια, αλλά και για την ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Ο πρωθυπουργός θα μετέχει άλλωστε στις 27 Απριλίου στην Σύνοδο της κεντρικής κινεζικής πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη, ένας Δρόμος» (Belt and Road Initiative, BRI) που θα γίνει στο Πεκίνο.