Γιαβόλ! Αίμα, Λήθη και Υποτέλεια – Η άγνωστη ελληνογερμανική ιστορία
28/09/2023
Όταν πήρα στα χέρια μου το βιβλίο του εξ Ελλάδος συναδέλφου, Γιώργου Χαρβαλιά, αρχικά αιφνιδιάστηκα. Αρχικά από τον τίτλο και το εξώφυλλο. «Γιαβόλ! Αίμα, Λήθη κι Υποτέλεια, η άγνωστη ελληνογερμανική ιστορία», ο τίτλος. Το εξώφυλλο παρέπεμπε στη χιτλερική Γερμανία, τον Χίτλερ, τον αγκυλωτό σταυρό, αλλά και στην μεταπολεμική περίοδο. Ο επεκτατισμός του Χίτλερ, ο επεκτατισμός, με άλλα μέσα, οικονομικά της μεταπολεμικής Γερμανίας, είναι παντού στο βιβλίο. Υπάρχει εκκρεμότητα στις σχέσεις των δυο χωρών, που είναι το κατοχικό δάνειο κι αυτή είναι μια διάσταση που αναδεικνύεται. Η Ελλάδα δεν το διεκδικεί, η Γερμανία το αφήνει να… ξεχαστεί. Το γνωστό πολιτικό παιχνίδι, το οποίο έχει και γεωπολιτικό χαρακτήρα. Ο ισχυρός με “κοντή μνήμη” και ο πιο αδύνατος, που δεν έχει ανάστημα να διεκδικήσει.
Όπως εξηγεί ο Γιώργος Χαρβαλιάς, στο εμπεριστατωμένο του βιβλίο, από τη στιγμή που δεν έχει ρυθμιστεί η μεγαλύτερη συμβατική υποχρέωση της Γερμανίας, δηλαδή το Αναγκαστικό Δάνειο, δεν μπορούμε να μιλάμε για “περασμένα-ξεχασμένα”. Το ιστορικό φορτίο εξακολουθεί να είναι πολύ βαρύ για λογαριασμό της Γερμανίας κάνοντας το ισοζύγιο ηθικής στις δύο χώρες να γέρνει επικίνδυνα…
- Το βιβλίο, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πεδίο, είναι μια επιμελημένη και προσεγμένη έκδοση, με πλούσιο περιεχόμενο και προπαντός βαρύ σε στοιχεία. Είναι μια ερευνητική δουλειά, που έλειπε. Το βιβλίο βρίσκεται στην τρίτη έκδοση μέσα σε διάστημα μηνών και τούτο επιβεβαιώνει πολλά.
Δημοσιογράφος ο Γιώργος Χαρβαλιάς, διετέλεσε διευθυντής σε εφημερίδες όπως ο «Ελεύθερος Τύπος» και το «Έθνος». Παραμένει μάχιμος αρθρογράφος, καυστικός και επίμονος. Αυτό τον οδήγησε και σε αυτή την έρευνα. Με πρόλογο του πρώην πρωθυπουργού, Κώστα Καραμανλή, σε ένα βιβλίο 350 και πλέον σελίδων, με πλούσια φωτογραφικά παραρτήματα, ο συγγραφέας ρίχνει φως σε άγνωστες πτυχές των ελληνογερμανικών σχέσεων. Ρίχνει φως σε διάφορες αθέατες μέχρι σήμερα φάσεις αυτών των σχέσεων καθώς και το όργιο παρασκηνιακών πιέσεων προκειμένου διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις να οδηγηθούν σε παραίτηση από τις νόμιμες ελληνικές αξιώσεις για τις πολεμικές αποζημιώσεις. Είναι προφανές εκ του αποτελέσματος ότι καμία ελληνική κυβέρνηση απαίτησε μέχρι τέλους την αποπλήρωση του δανείου. Ο Γιώργος Χαρβαλιάς βάζει στην εξίσωση και την απροκάλυπτη ληστεία των κρατικών ταμείων στην διάρκεια της ναζιστικής κατοχής, που οδήγησε στην πλήρη διάλυση της οικονομίας και την μεταπολεμική δανειακή εξάρτηση της Ελλάδας, όπως την ζήσαμε και στις μέρες μας με τα μνημόνια.
Το «Γιαβόλ! Αίμα, Λήθη κι Υποτέλεια», είναι ένα βιβλίο-oρόσημο για τις ελληνο-γερμανικές σχέσεις. Σημειώνεται- κι αυτό εξηγεί πολλά- ότι λίγα χρόνια μετά την λήξη του πολέμου οι Γερμανοί προσέγγισαν την Ελλάδα, χωρίς κανένα σύμπλεγμα ενοχής, σε μια λογική “περασμένα-ξεχασμένα”. Οι Έλληνες πολιτικοί αποκαμωμένοι από έναν εμφύλιο πόλεμο, άμεση απόρροια της ναζιστικής κατοχής, αναζητώντας τρόπους οικονομικής ανάταξης της χώρας, πέρασαν στο “περασμένα- ξεχασμένα”. Κοντολογίς, δοσοληψιών συνέχεια. Προσαρμόστηκαν μια λογική business as usual, υπέρ των Γερμανών. Mόνο που η ιστορία ενίοτε παραχαράσσεται ή λησμονείται, αλλά ποτέ δεν παραγράφεται, αναφέρει ο συγγραφέας.
Ο Γιώργος Χαρβαλιάς καταρρίπτει μέσα από το βιβλίο ένα μύθο που κυνηγά όλη την Ευρώπη. Ότι η Γερμανία, αυτή η ισχυρή οικονομία (!), η δημοκρατική χώρα, είναι συνεπέστατη στις υποχρεώσεις της έναντι τρίτων χωρών. Έναντι εταίρων της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και επιβεβαιώνεται από την έρευνα του Γιώργου Χαρβαλιά. Επιβεβαιώνεται επίσης ότι το Βερολίνο δεν έχει εγκαταλείψει δια παντός τα ηγεμονικά του οράματα.
Ο συγγραφέας εξηγεί ότι η Γερμανία είναι ο μεγαλύτερος μπαταχτσής του πολιτισμένου κόσμου. Απέφυγε με μοναδική μαεστρία να πληρώσει τα χρέη της αν και ηττήθηκε δύο φορές σε παγκόσμιους πολέμους που η ίδια προκάλεσε. Και μπορεί το 1945 τα όνειρα για παγκόσμια στρατιωτική κυριαρχία να ναυάγησαν οριστικά, όμως το όραμα και ανεξίτηλο απωθημένο της γερμανικής ελίτ για ηγεμονία στην Ευρώπη δεν πέθανε ποτέ.
Μέσα απ’ τις σελίδες του «Γιαβόλ», τεκμηριώνεται ότι η σημερινή Γερμανία απλά προσάρμοσε τα μέσα για την επίτευξη του στόχου. Συνειδητοποίησε δηλαδή ότι τα σύγχρονα μέσα επιβολής είναι η ισχυρή οικονομία και οι εξαγωγές. Αλλά και η έφεση στην εκβιαστική εκμετάλλευση των οικονομικά ασθενέστερων. Εκείνο που προδήλως αναδεικνύεται μέσα από τις σελίδες του «Γιαβόλ», με την εμπεριστατωμένη περιγραφή του συγγραφέα είναι το χτίσιμο μιας νέας “Pax Germanica” με τον λογαριασμό να πληρώνουν οι λαοί.
Στο βιβλίο του, ο Γ. Χαρβαλιάς θυμίζει τις λιγότερο γνωστές ή και αποσιωπημένες στιγμές της ιστορίας, «από την περίοδο που ο Ρούζβελτ σκεφτόταν να… στειρώσει τους Γερμανούς για να μην επαναλάβουν τα εγκλήματα τους, το σχέδιο Μόργκενταου που προέβλεπε την μετατροπή της ηττημένης Γερμανίας σε απέραντη φάρμα χωρίς δυνατότητες βιομηχανικής παραγωγής, αλλά και την ξαφνική αντιστροφή της εικόνας, όταν το πάνω χέρι στην Ουάσιγκτον πήρε το φιλογερμανικό λόμπι στην κυβέρνηση Τρούμαν: Τον εξαγνισμό εξπρές δηλαδή της μεταπολεμικής Γερμανίας με την επίκληση της σοβιετικής απειλής και την συνταγή «λήθη χωρίς κάθαρση» που άφησε ανενόχλητους εκατομμύρια εγκληματίες Ναζί ορισμένοι εκ των οποίων στελέχωσαν σε ανώτατες θέσεις την επιτελική διοίκηση της νεοσύστατης ομοσπονδιακής Γερμανίας».
Η μεταπολεμική μεταχείριση της Ελλάδος από την Γερμανία, εξηγεί ο Γιώργος Χαρβαλιάς, συνιστά ένα διαρκές σκάνδαλο. Είναι ίσως η επιτομή της γερμανικής δεσποτείας στην Ευρώπη. Κάποιες μεταπολεμικές πτυχές του είναι λιγότερο γνωστές στους σημερινούς Έλληνες, ενώ άλλες όπως ο οικονομικός στραγγαλισμός και η σύγχρονη αποικιοποίηση μέσω μνημονίων είναι πολύ νωπές ως αναμνήσεις. Όλα αυτά τα συνδέει ο Γιώργος Χαρβαλιάς, προσφέροντας εκτός από διαπιστώσεις και ουσιαστικές εξηγήσεις.
Πρόλογος από Καραμανλή
Ο πρώην πρωθυπουργός, Κώστας Καραμανλής στον πρόλογο του βιβλίου σημειώνει ότι το εγχείρημα εξ ορισµού δύσκολο, φιλόδοξο, ιδιαίτερα απαιτητικό. Και διότι προϋποθέτει πολύ κόπο η έρευνα αυτή καθαυτή, η αναζήτηση πηγών, η διασταύρωση στοιχείων, η αλίευση άγνωστων πληροφοριών, η σύνδεση πτυχών, καταστάσεων και προσώπων αθέατων στο ευρύ τουλάχιστον κοινό. Αλλά και διότι, κατ’ ανάγκην, πραγματεύεται µια ιδιαίτερα δύσκολη θεµατολογία. Τα αίτια και οι συνέπειες του Α’ Παγκοσµίου Πολέµου, η άνοδος του Ναζισµού και το πολιτικοκοινωνικό υπόβαθρο που την ευνόησε, ο Β’ Παγκόσµιος Πόλεµος και η στάση των Συµµάχων έναντι της ηττηθείσας Γερµανίας, η µεταβολή στη διάθεση αντιµετώπισής της ενόψει της επισειόµενης σοβιετικής απειλής, το µεταπολεµικό γερµανικό “οικονοµικό θαύµα” και η επανένωση είναι από µόνα τους ογκωδέστατα κεφάλαια της ιστορικής αναζήτησης.
Σύμφωνα με τον Κώστα Καραμανλή, εξίσου σηµαντική είναι, τουλάχιστον από την οπτική γωνία του Έλληνα παρατηρητή και αναγνώστη, η διαμόρφωση και εξέλιξη του γερµανικού αποτυπώµατος στα ελληνικά πράγµατα κατά τη διάρκεια όλης αυτής της περιόδου. Η ιδιαίτερη σχέση της Γερµανίας µε την οθωµανική Τουρκία, οι επιρροές που συνέβαλαν στον Εθνικό Διχασµό, ο μεσοπόλεμος και η διείσδυση γερµανικών επιχειρηματικών συµφερόντων στην Ελλάδα, η Κατοχή και η απάνθρωπη συµπεριφορά της διοίκησης και των στρατευµάτων κατοχής στη χώρα, η διερεύνηση των µεταπολεµικών ελληνογερµανικών σχέσεων έως τις µέρες µας, και σε διµερές όσο και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι µερικά από τα θεµελιώδη ζητήµατα που προσεγγίζει ο συγγραφέας.
