Ήττα της ΝΔ αλλά όχι επιβράβευση της αντιπολίτευσης

Οι εκλογές στους Δήμους και τις Περιφέρειες ολοκληρώθηκαν. Και η δική μου – πρέπει να το πω – ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση της Β΄ Κυριακής, πρέπει να δώσει τη θέση της σε νηφάλιες και αντικειμενικές αξιολογήσεις με το βλέμμα στραμμένο στο άμεσο και μεσοπρόθεσμο μέλλον. Να διαπιστωθεί και να αναλυθεί το νέο σκηνικό (αν υπάρχει; ή σε ποιο βαθμό και που υπάρχει;) να εντοπισθούν οι νέες ευκαιρίες που αναδείχθηκαν και να συσχετισθούν με τις υφιστάμενες πολιτικές δυνατότητες ή τις αντίστοιχες αναγκαίες για αξιοποίηση των ευκαιριών και σχεδιασμένη κίνηση προς τα μπρος. Ποιες αλλαγές, λοιπόν, υπήρξαν στο σκηνικό, ποια μαθήματα υπάρχουν και ποιες ευκαιρίες.

Η Αθήνα έχει πάντα κεντρική σημασία και ισχυρό συμβολισμό (και Ελλαδικά και Ευρωπαϊκά). Υπάρχει ένα δραστικό μήνυμα από την ήττα του Μπακογιάννη. Η ‘’δυναστεία’’ (ο μύθος και το νεπωτικό σύστημα δύναμης Μητσοτάκη) στο κέντρο πολιτικής ισχύος της – στην Αθήνα – δέχθηκε ένα σοβαρό χτύπημα και μάλιστα από έναν ‘’Δαβίδ’’ που δείχνει έτοιμος για μια συνέχεια εκπλήξεων… Το χτύπημα αυτό, μολονότι δεν αποτέλεσε μέρος ενός συγκροτημένου, συνολικότερου σχεδίου για τις εκλογές της Αυτοδιοίκησης 2023, θα επενεργήσει πολλαπλά σε βάρος της ΝΔ’και του αδιαφιλονίκητου πρεστίζ της ‘’οικογένειας’’.

Οι ανεπάρκειες και τα λάθη της θητείας Μπακογιάννη – και οι αδυναμίες του ίδιου του Μπακογιάννη, μαζί με την παραπαίουσα εκλογική του στρατηγική – και το τελικό άνοιγμα της πόρτας για την εξουδετέρωσή του (από ένα ευγενικό, αλλά ευφυή παίκτη) με την… προσφορά του debate, υπήρξαν σημαντικά στοιχεία για την ανατροπή του. Όμως αυτή τελικά συντελέστηκε από μια ‘’κοινωνία-τιμωρό’’, όχι μόνο απέναντι στον Μπακογιάννη, αλλά απέναντι στο μονοπολικό σύστημα Μητσοτάκη.

Το διακύβευμα με τις Περιφέρειες

Ο πρωθυπουργός είχε θέσει ένα ‘’ολοκληρωτικό διακύβευμα’’ – 13 στις 13, και, μάλιστα, μέσα σε συνθήκες ακραίων συμβάντων με ακραίες συνέπειες! Επιπλέον, επιζητούσε και στις 13 (για την ακρίβεια στις 12 – εξαιρουμένης της περίπτωσης της Κρήτης) υπέρβαση του 43% (το ποσοστό εκλογής από την Α΄ Κυριακή) όταν ο ίδιος και το κόμμα του (ΝΔ) – σε πολύ καλύτερες συνθήκες – είχε επιτύχει 41%!

Η στρατηγική αυτή εκμεταλλεύονταν την κατάσταση της αντιπολίτευσης που βρισκόταν σε κατάσταση αμηχανίας, χωρίς στρατηγική και σαφή στόχευση (με το ΣΥΡΙΖΑ μετά από βαριά ήττα και το ΠΑΣΟΚ σε οριακή στασιμότητα) και επιζητούσε υπεροπτικά μια ολοκληρωτική νίκη. Ως σύλληψη και ως γραμμή ήταν αδύνατο να επιτύχει. Το σημαντικότερο που δεν είχε – και μάλλον δεν έχει αντιληφθεί ο πρωθυπουργός – είναι το γεγονός ότι η ΝΔ δεν διαθέτει βάθος συμμαχιών, δεν διαθέτει άλλες πρόσθετες δυνάμεις πέρα από τη δική της εκλογική δεξαμενή, που θα της επέτρεπε (13 στα 13) να επικρατήσει σαρωτικά. Κόλλησε, λοιπόν, την Α΄ Κυριακή και η Β΄ Κυριακή ήταν τιμωρητική (ακόμα και με την Πελοπόννησο σε οριακή επιτυχία)…

Το πρόβλημα αυτό – της ανυπαρξίας βάθους κοινωνικών συμμαχιών – λύθηκε σε τέσσερις περιπτώσεις Περιφερειών με τους λεγόμενους ‘’αντάρτες’’. Οι ‘’αντάρτες’’ της ΝΔ ενσωμάτωσαν σοβαρό μέρος των τοπικών κοινωνικών αντιδράσεων και διαμαρτυριών απέναντι στην κυβέρνηση (της τρέχουσα περιόδου ή/και προηγούμενων), ανέκοψαν την κίνηση της διαμαρτυρίας προς τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης και διαμόρφωσαν την εναλλακτική διέξοδο για τη ΝΔ, η οποία – παρά τις αναγκαστικές διαγραφές τους (αφού είχε δώσει χρίσματα) – θεωρεί τις δυνάμεις αυτές (τους ‘’αντάρτες’’ της) φίλιες δυνάμεις και σταδιακά θα τους επανενσωματώσει – πλην Μουτζούρη, θα τολμούσα να πω, λόγω δημόσιας χυδαιότητας απέναντι στον ίδιο τον πρωθυπουργό.

Οφείλουμε να υπογραμμίσουμε εδώ ότι σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις των ‘’ανταρτών’’ στις περιφέρειες υπήρξαν εκλογικές δοσοληψίες και παρασκηνιακές συναλλαγές μεταξύ δημοτικών και περιφερειακών ψηφοδελτίων. Εξάλλου, αυτές οι πρακτικές, στο βαθμό που έχουν σχεδόν ακυρωθεί οι ενότητες στόχων και η διαπάλη προγραμμάτων, αποτελούν πλέον το κύριος χαρακτηριστικό ενός πολιτικού “ζελέ” στην κοινωνική βάση.

Στον αντίποδα αυτών, υπογραμμίζουμε ότι μαζί με την περίπτωση Δούκα πρέπει να αναφέρουμε και την περίπτωση Κουρέτα, ο οποίος αποτελεί και σαν προσωπικότητα και σαν κεντρικός συνεκτικός κρίκος μιας σοβαρής πολιτικής και κοινωνικής συμμαχίας, μια ποιοτική παρουσία επικεφαλής συνδυασμού σε μια περιοχή, όπως η Θεσσαλία, όπου έχει να επιλύσει τα πλέον σύνθετα και ζωτικά προβλήματα.

ΠΑΣΟΚ-ΣΥΡΙΖΑ, συμμαχίες και πάθη

Καθώς ο Μητσοτάκης όρισε για τον ίδιο και τη ΝΔ το διακύβευμα των εκλογών του Οκτωβρίου και τράβηξε τη γραμμή του, ανάγκασε την αντιπολίτευση να ενεργήσει ανακλαστικά. Ακριβώς, αυτό ήταν το πρόβλημα: η αντιπολίτευση ενήργησε ανακλαστικά. Κάθε κόμμα (ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ) κινήθηκε εκ των ενόντων, με πρόκριμα να βρεθεί στο τέλος των εκλογών σε συγκριτικά καλύτερη θέση από το άλλο. Πράγμα, που δεν είναι δικαιολογημένο για το ΠΑΣΟΚ, όταν είναι γνωστό ότι στην Αυτοδιοίκηση ήδη ήταν – και είναι – σε πολύ καλύτερη θέση από το ΣΥΡΙΖΑ. Επομένως, αυτός ο στόχος ήταν υπερκαλυμμένος και έπρεπε να σχεδιασθεί και να υλοποιηθεί μια ευρύτερη στρατηγική απέναντι στη ΝΔ, αξιοποιώντας την υπεροπλία του στην Αυτοδιοίκηση.

Ο μεν ΣΥΡΙΖΑ, λοιπόν, χωρίς να διαθέτει ούτε ιστορικά, ούτε και κατά την τρέχουσα περίοδο δυνάμεις στην Αυτοδιοίκηση και κάτω από την εσωστρέφεια των προεδρικών εκλογών του (με όλα τα αντιφατικά και παρακμιακά), οδηγήθηκε σε επιλογές προδιαγεγραμμένων απογοητευτικών επιδόσεων. Το δε ΠΑΣΟΚ, διαθέτοντας σημαντικές δυνάμεις στη Αυτοδιοίκηση, ακόμα και στις φάσεις της σκληρής κρίσης, δεν προχώρησε σε μια ολοκληρωμένη στρατηγική για τις εκλογές του Οκτωβρίου.

Η χρονική επικάλυψη με τις βουλευτικές εκλογές, μπορούσε να αντιμετωπισθεί με κατάλληλο προγραμματισμό και κατανομή ευθυνών. Χαρακτηριστικά από τις 4 Αυγούστου 2023 είχα θέσει πολύ καθαρά τα ζητήματα αυτά. Έγραφα: «Οι δυνάμεις του δημοκρατικού φάσματος, κυρίως το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ και πιθανόν και άλλες σχετικά ”μικρότερες”, ποια γραμμή, ποιο σχέδιο, ποιους πολιτικούς ή άλλους στόχους έχουν και προωθούν»;

Υπάρχει ένας υπερπληθωρισμός στην ονοματολογία και μια πασαρέλα προσώπων(!)… Το ξεχείλισμα του παραγοντισμού, οι προσωπικές επιδιώξεις και σκοπιμότητες, οι υποθηκευμένες/εξαρτημένες υποψηφιότητες δεν μπορούν – παρά την υπερπροβολή από τα πάσης φύσεως μέσα – να καλύψουν το κενό. Η εξέλιξη μιας αναμέτρησης, χωρίς κεντρικούς στόχους, χωρίς κοινωνικές συμμαχίες, χωρίς διακύβευμα, είναι προδιαγεγραμμένη στα αποτελέσματά της.