Αυτή είναι η δύναμη αντίστασης της Χαμάς;

Την 31η Οκτωβρίου στη Γάζα, ένας αντιαρματικός πύραυλος που εκτοξεύθηκε από τη Χαμάς έπληξε ισραηλινό τεθωρακισμένο όχημα μεταφοράς προσωπικού, σκοτώνοντας  τουλάχιστον εννέα Ισραηλινούς στρατιώτες. Στην επίθεση επλήγησαν και άλλα τεθωρακισμένα οχήματα. Ταυτόχρονα, ο σχετικά πολύ μικρός αριθμός ισραηλινών απωλειών (46 έως τις 13/11 σύμφωνα με το Ισραήλ) δείχνει ότι για κάποιο λόγο, η μαχητική ισχύς της Χαμάς δεν έχει αποδειχθεί επί του πεδίου.

Η επίθεση διεξήχθη στην αμμώδη βόρεια Γάζα και ήταν το μεγαλύτερο σύνολο ισραηλινών απωλειών μέχρι τώρα. Αλλά παρά τις προειδοποιήσεις διαφόρων ειδικών για την αυξημένη αντιαρματική ικανότητα της Χαμάς, το περιστατικό παραμένει μεμονωμένο κι αυτό προκαλεί προβληματισμό. Η εισβολή των ισραηλινών δυνάμεων υποστηρίζεται από πλήθος οχημάτων – άρματα μάχης, τεθωρακισμένα οχήματα μάχης και μεταφοράς πεζικού, πληθώρα τεθωρακισμένων επανδρωμένων και μη οχημάτων μηχανικού. Οι Ισραηλινοί περίμεναν πολύ πιο σθεναρή αντίσταση από τις πέτρες και τις βόμβες μολότοφ που είχαν αντιμετωπίσει σε προηγούμενες εισβολές στην Γάζα, αλλά το πλήθος των τεθωρακισμένων οχημάτων παραμένει σχετικά αλώβητο, ενώ και οι απώλειες των Ισραηλινών παραμένουν σχετικά πολύ χαμηλές.

Τα αντιαρματικά της Χαμάς

Σύμφωνα με εκτιμήσεις πριν τον πόλεμο, οι Ταξιαρχίες Αλ Άκσα διέθεταν ποικιλία κατευθυνόμενων αντιαρματικών πυραύλων, συμπεριλαμβανομένων των Kornet-E, Konkurs-M, Bulsae-2 (βορειοκορεάτικη έκδοση του 9K111), 9K11 Malyutka. Από κάποια πηγή, μάλιστα, είχαν προμηθευτεί και MILAN, καθώς και φορητούς αντιαεροπορικούς πυραύλους (MANPADS), όπως οι πύραυλοι SA-7B, SA-18 Igla, και πιστεύεται και SA-24 Igla-S από τη Λιβύη. Πολλά από τα όπλα έχουν εισαχθεί λαθραία στη Λωρίδα της Γάζας μέσω τούνελ από την Αίγυπτο, ή από την θάλασσα κατά την τελευταία δεκαετία, από τη διάχυση των πολέμων στο Ιράκ, τη Λιβύη, τη Συρία και το Σουδάν. Άλλα είναι κατασκευής Ιράν και Βόρειας Κορέας.

Παραλλαγές αυτών των όπλων με αυξανόμενη πολυπλοκότητα έχουν επίσης κατασκευαστεί εντός της Γάζας σε υπόγεια εργοστάσια. Εκτός, όμως, από το επιτυχές πλήγμα στις 31 Οκτωβρίου και κάποια αμφιλεγόμενα βίντεο, τα οποία δεν διευκρινίζουν τα αποτελέσματα, τα ισραηλινά οχήματα δεν φαίνεται να απειλούνται ιδιαίτερα. Βέβαια τα παρεχόμενα από το Ισραήλ βίντεο από τις επιχειρήσεις δείχνουν το ισραηλινό πεζικό, σε αγαστή συνεργασία με τα τεθωρακισμένα, να κινείται εκτός οχημάτων επί του πεδίου, διασφαλίζοντας ότι δεν θα υπάρξουν εκπλήξεις από αναδυόμενες απειλές.

Το πυκνό αστικό περιβάλλον θα ήταν ιδιαίτερα φονικό για τα άρματα. Πέραν της υποδειγματικής χρήσης του πεζικού, φαίνεται πως και άλλα μέτρα που έχουν λάβει οι Ισραηλινοί έχουν παίξει ρόλο στο να μην βλέπουμε καμένα ισραηλινά άρματα επί του πεδίου. Τα άρματα είναι ευάλωτα όταν βάλλονται από ψηλά, πρώτον επειδή είναι το πιο αδύναμο σημείο της θωράκισης και δεύτερον επειδή δυσκολεύονται να ανταποδώσουν τα πυρά, λόγω των περιορισμών ανύψωσης των πυροβόλων. Η καταστροφή (με μαζικούς βομβαρδισμούς) των περισσοτέρων υψηλών κτηρίων στη Γάζα μείωσε κατά πολύ τα πιθανά σημεία, που θα μπορούσαν να γίνουν φωλιές αντιαρματικών όπλων.

Ταυτόχρονα, η ικανότητα των Ισραηλινών να μάχονται δικτυοκεντρικά σημαίνει ότι οι πληροφορίες για τις θέσεις και τις κινήσεις του εχθρού ανιχνεύονται από drones, αεροσκάφη, ραντάρ πυροβολικού, κλπ, τα οποία μεταδίδουν την πληροφορία άμεσα και με τους κατάλληλους αλγόριθμους υπολογίζεται η ανταπόκριση (επιθετικά ελικόπτερα, αεροσκάφη, πυρά πυροβολικού, ή χερσαία επέμβαση) και πλήττεται ο στόχος.

Ανέπαφα ισραηλινά οχήματα

Από την αρχή της εισβολής στη Γάζα, είδαμε πολλά ισραηλινά άρματα να φέρουν “cope cages”, τα αυτοσχέδια πλαίσια με μεταλλικά ελάσματα που υποτίθεται ότι μπορούν να προκαλέσουν έκρηξη βλήματος με κοίλη γόμωση σε αρκετή απόσταση από την οροφή του τεθωρακισμένου. Αν και τέτοιες κατασκευές δεν αποδείχτηκαν ιδιαίτερα χρήσιμες για τους Ρώσους στην Ουκρανία παρέχουν κάποια προστασία. Τα περισσότερα άρματα μάχης Merkava, πάντως, επιχειρούν χωρίς αυτά. Σε κάποια είναι εμφανές το σύστημα αυτοπροστασίας Trophy, το οποίο σκοπό έχει την ανίχνευση εισερχομένων πυραύλων και την καταστροφή του με αντιπυραυλικά πυρομαχικά που πλήττουν τους αντιαρματικούς πυραύλους. Κάποιοι αποδίδουν εκρήξεις που φαίνονται σε βίντεο, όπου ισραηλινά οχήματα δέχονται πυρά, στην χρήση του Trophy κατά των ρουκετών που εξαπολύονται εναντίον του άρματος.

Ο αριθμός των μαχητών της Χαμάς είναι γνωστός μόνο στην ηγεσία της. Το 2011, το Ισραήλ υπολόγισε ότι οι Ταξιαρχίες έχουν πολλές εκατοντάδες στελέχη που λαμβάνουν εκπαίδευση στρατιωτικού τύπου, συμπεριλαμβανομένης κάποιων που εκπαιδεύονται, μάλλον ως αξιωματικοί, στο Ιράν και τη Συρία. Έκτοτε σίγουρα πολλαπλασιάστηκαν. Λόγω του αποκλεισμού της Γάζας, ο αριθμός αυτών που μπόρεσαν να ταξιδέψουν για να εκπαιδευτούν και επανήλθαν πρέπει να είναι πολύ περιορισμένος.

Επιπλέον, οι Ταξιαρχίες Αλ Άκσα έχουν περίπου 30.000 (κατ’ άλλους έως και 50.000, το Reuters τον Οκτώβριο έδινε 40.000) στελέχη διαφόρου βαθμού ικανότητας και επαγγελματισμού που είναι μέλη των δυνάμεων εσωτερικής ασφάλειας. Αυτά τα στελέχη ενισχύουν τις Ταξιαρχίες σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, όπως η παρούσα. Σήμερα, πάντως, αυτή η δύναμη δεν είναι ορατή. Όλα δείχνουν ότι τουλάχιστον μέχρι τώρα οι Ισραηλινοί διεξάγουν μια επιχείρηση σύμφωνα με το σχέδιό τους, χωρίς να συναντάνε σοβαρές αντιστάσεις.

Πού είναι η Χαμάς;

Τί έγιναν οι εκατοντάδες εκπαιδευμένοι μαχητές και οι χιλιάδες πολιτοφύλακες της Χαμάς; Αν δεχτούμε, ότι στην επίθεση της 7ης Οκτωβρίου έλαβαν μέρος έως και 3.000 μαχητές, όπως αναφέρουν οι περισσότερες πηγές, και ότι ένας μεγάλος αριθμός αυτών εξουδετερώθηκε ή συνελήφθη από τις ισραηλινές δυνάμεις, τότε ένα μέρος των εκπαιδευμένων φαίνεται να έχει εξουδετερωθεί σε εκείνη την επιχείρηση. Αλλά θα πρέπει να θεωρούμε ότι εκτός από μερικές επίλεκτες μονάδες (αεροπτεριστές, υποβρύχιοι εισβολείς, αντιαρματικές ομάδες που έπληξαν τα φυλάκια και ήραν τον φράκτη, συντονιστές και απαγωγείς) οι υπόλοιποι ήταν απλά ένοπλοι πολιτοφύλακες. Αυτό φάνηκε από το γεγονός ότι τις λίγες φορές που συνάντησαν αντίσταση υπέστησαν απώλειες. Μετά την εισβολή, αρκετοί εξουδετερώθηκαν στις μάχες με τις ισραηλινές δυνάμεις.

Μία εύλογη υπόθεση είναι ότι εκτός από κάποιες ομάδες σκληροπυρηνικών μελών των Ταξιαρχιών Αλ Άκσα, πολλοί πολιτοφύλακες ίσως να έχουν ήδη αναμειχθεί με τους πρόσφυγες που εγκατέλειψαν ή εγκαταλείπουν την πόλη της Γάζας, προκειμένου να αποφύγουν την φυσική εξόντωση τους. Η περιορισμένη χρήση αντιαρματικών πιθανόν να υποδηλώνει πολύ μικρότερο απόθεμα απ’ ότι υπολόγιζαν αναλυτές. Είναι σίγουρο, επίσης, ότι οι μαχητές των Ταξιαρχιών Αλ Άκσα δεν μπορούσαν να εκπαιδευτούν ανοικτά στην χρήση αντιαρματικών όπλων, καθώς θα γίνονταν αντιληπτοί από το Ισραήλ. Και βεβαίως δεν διέθεταν εξομοιωτές.

Παρακολουθώντας τις δύο πρώτες εβδομάδες της χερσαίας εισβολής, ο Μάικλ Μιλστάιν (πρώην επικεφαλής του κλάδου του ισραηλινού στρατού που ασχολείται με τους Παλαιστίνιους και σήμερα ανώτερος αναλυτής στο κέντρο Dayan στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ) είπε στην Ουάσιγκτον Ποστ: «Δεν υπάρχει στην πραγματικότητα τίποτα νέο ή εκπληκτικό στα ίδια τα όπλα. Η κύρια έκπληξη είναι η ποσότητα, η Χαμάς μοιάζει με κρατικό στρατό», προσθέτοντας ότι το Ισραήλ αντιμετωπίζει «μια πολύ πιο ισχυρή Χαμάς».

Η ρήση του, ωστόσο, δεν επιβεβαιώνεται. Οι ισραηλινές δυνάμεις βρίσκονται τώρα μέσα στην πόλη της Γάζας, πολεμώντας τη Χαμάς πάνω και κάτω από το έδαφος, μεταξύ αμάχων, γύρω από νοσοκομεία, σχολεία και τζαμιά, σε περιοχές –όπως λέει ο ισραηλινός στρατός– που είναι γεμάτες με τούνελ. Το αν η Χαμάς απλώς διατηρεί τις δυνάμεις της με την ελπίδα να κάνει άλλη μια θεαματική επίθεση θα φανεί εκ των πραγμάτων. Αν όχι, θα πρέπει να υποτεθεί ότι τα μέλη της κρύβονται ανάμεσα στους αμάχους με την ελπίδα ότι θα γλιτώσουν μια πιθανή αναγνώριση από τους Ισραηλινούς ή από την καταγγελία από κάποιον καταδότη, ο αριθμός των οποίων πληθαίνει με την πάροδο του χρόνου.