Σε τουλάχιστον 13 ελληνικά νοσοκομεία βρέθηκε πολύ ανθεκτικό μικρόβιο

Για την επικινδυνότητα της εξάπλωσης μιας πολυανθεκτικής παραλλαγής του μικροβίου Κλεμπσιέλλα Πνευμονίας (Klebsiella pneumoniae) στα ελληνικά νοσοκομεία προειδοποιεί νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC). Αναφέρεται μάλιστα σε ελληνική έρευνα που αφορά μέχρι και το 2022 και δεν γνωρίζουμε πόσο επιδεινώθηκε η κατάσταση έκτοτε. Το Κέντρο Ελέγχου αναφέρει  ότι «ο υψηλός αριθμός περιστατικών ενδονοσοκομειακής μετάδοσης της Ελλάδας θα πρέπει να αντιμετωπιστεί επειγόντως, καθώς αποτελεί ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα ασφάλειας των Ελλήνων ασθενών».

Αν και το πρόβλημα των ενδονοσοκομειακών πολυανθεκτικών λοιμώξεων είναι υπαρκτό σχεδόν σε όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα, έγινε ενδελεχής έρευνα για  διάφορες παραλλαγές του συγκεκριμένου μικροβίου σε 15, εκ των οποίων τα έξι στην Αττική. Στη έρευνα συμμετείχαν πάνω από 45 γιατροί στα 15 νοσοκομεία που ερευνήθηκαν. Tα δύο ανθεκτικά και εν δυνάμει απειλητικά για τη ζωή στελέχη εντοπίστηκαν στα 13 από τα 15. Η πιο απειλητική παραλλαγή εντοπίστηκε σε αθηναϊκά, κρητικά και πελοποννησιακά νοσοκομεία, όχι στης βόρειας και κεντρικής Ελλάδας. Αναλύθηκαν 216 στελέχη σε ισάριθμους ασθενείς, από τους οποίους το 76,3% κόλλησε μέσα στο νοσοκομείο και το 23,6% είχε προσβληθεί στο σπίτι ή στην εργασία του, πάντως προτού εισαχθεί.

Μετάδοση

Στα νοσοκομεία συνήθως μεταδίδεται σε άτομα που χρειάζονται καθετήρα ή έχουν ανοιχτές πληγές και λιγότερο σε ασθενείς που δεν έχουν τέτοια έκθεση. Μπορεί να μεταδοθεί από μολυσμένα τρόφιμα, χέρια ή και αερογενώς από κλιματιστικά που χρησιμοποιούν υγραντικά μηχανήματα με μολυσμένο νερό. Η μόνη πρόληψη είναι το σωστό πλύσιμο των χεριών, ιδίως του ιατρονοση­λευτικού προσωπικού και η απολύμανση των επιφανειών.

Στο εξωτερικό περιβάλλον επιβιώνει για πολλές ημέρες. Κατα­στρέφεται σε υψηλή θερμοκρασία (100 βαθμοί Κελσίου για 10 λεπτά) καθώς και από τα συνήθη απολυμαντικά (υδατικό διάλυμα οικιακής χλωρίνης 10%) και αντισηπτικά (οινόπνευμα 70%). Όμως, το κλασικό αρχικό στέλεχος υπάρχει και στη φυσική χλωρίδα του 10% των ανθρώπων, στο έντερο κατά κανόνα και στο ανώτερο αναπνευστικό, χωρίς συνήθως να προκαλεί προβλήματα υγείας σε γερούς οργανισμούς. Όμως η μεταμόρφωση του βακτηριδίου αυτού σε ανθεκτική παραλλαγή, προβληματίζει όλη την Ευρώπη πλέον.

Ο κ. Ζαούτης

Ενεργός στο ελληνικό σκέλος της έρευνας στην οποία στηρίζονται οι σημερινές συστάσεις του Ευρωπαϊκού Κέντρου ήταν ο πρώην πρόεδρος του ΕΟΔΥ, κ. Θεοκλής Ζαούτης, που απομακρύνθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο μετά από παρέμβαση της αναπληρώτριας υπουργού Υγείας Ειρήνης Αγαπηδάκη, με την αιτιολογία ότι «ήταν πολυάσχολος και έλειπε συχνά από την υπηρεσία». Ο κ. Ζαούτης, όταν ήρθε στην Ελλάδα για να αναλάβει τον ΕΟΔΥ, ήταν μεταξύ των φιναλίστ για να αναλάβει την διεύθυνση του ECDC. Εκτός από καθηγητής Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι και καθηγητής Επιδηµιολογίας στο Πανεπιστήµιο της Pennsylvania και στο Children’s Hospital of Philadelphia (CHOP), όπου διετέλεσε επικεφαλής του Τμήματος Λοιμώξεων από το 2014 έως το 2018.

Όπως αναφέρει η έκθεση, το μικρόβιο βρέθηκε σχεδόν σε όλα τα νοσοκομεία που εξετάστηκαν, όμως η απειλητική παραλλαγή του βρέθηκε στα 13 από τα 15.  Οι επιστήμονες του Ευρωπαϊκού Κέντρου προειδοποιούν ότι «το στέλεχος K. pneumoniae ST39 παρουσιάζει πολύ υψηλή μικροβιακή αντοχή και συνιστά μια αναδυόμενη απειλή που έχει εγκατασταθεί στο νοσοκομειακό σύστημα στην Ελλάδα. Η κατάσταση αυτή προκαλεί περαιτέρω ανησυχία», καθώς σύμφωνα με τους επιστήμονες του ECDC, ενδέχεται να προκληθεί «ταχεία εξάπλωση και σε άλλα ανθεκτικά παθογόνα, που μεταδίδονται με παρόμοιο τρόπο». Υπενθυμίζεται ότι τα πολυανθεκτικά παθογόνα δεν καταπολεμούνται με τα ευρείας χρήσης αντιβιοτικά, αλλά αντιστέκονται δυστυχώς και σε νέες αντιβιώσεις, καθώς και σε κολτέιλ αντιβιοτικών.

Η Κλεμπσιέλα

Η Κλεμπσιέλλα της Πνευμονίας είναι βακτήριο που ανήκει στην οικογένεια των εντεροβακτηρίων με μέγεθος περίπου 2 μm Χ 0,5 μm. Βρίσκεται σε αρκετούς ανθρώπους στο γαστρεντερικό σωλήνα ως μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας (εντερικό μικροβίωμα) και στη ρινική κοιλότητα ή στο λαιμό. Τα άτομα με μειωμένη άμυνα στο αναπνευστικό σύστημα είναι ευαίσθητα σε λοίμωξη των πνευμόνων από Κλεμπσιέλλα της πνευμονίας, ενώ οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι δεν απειλούνται.

Οι ευάλωτοι και όσοι είναι σε ανοσοκαταστολή μπορεί να παρουσιάσουν εξαιτίας του βακτηρίου φλεγμονή, νέκρωση και αιμορραγία του ιστού των πνευμόνων. Η Κλεμπσιέλλα μπορεί να προκαλέσει, εκτός από πνευμονία, και σηψαιμία και μηνιγγίτιδα, λοιμώξεις του ουροποιητικού, διάρροια και λοιμώξεις των μαλακών ιστών. Ορισμένα είδη Κλεμπσιέλλα έχουν επίσης ενοχοποιηθεί για την παθογένεση της αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας και άλλων σπονδυλοαρθροπαθειών. Οι λοιμώξεις με Κλεμπσιέλλα είναι πιο κοινές σε άτομα άνω των 60 ετών και σε ασθενείς με άλλες υποκείμενες νόσους, όπως με κακοήθεια.