Εγκεφαλικό: Βάσιμες ελπίδες για νέο φάρμακο που θεραπεύει

Αισιοδοξία κυριαρχεί μεταξύ των ειδικών που ασχολούνται με το εγκεφαλικό επεισόδιο, ένα πρόβλημα μέχρι στιγμής δύσκολα αντιμετωπίσιμο φαρμακευτικά. Τώρα, όμως, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Λουντ στη Σουηδία δοκίμασαν σε πειραματόζωα που είχαν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο έναν αναστολέα, και κατάφεραν να επαναφέρουν την επικοινωνία των νευρικών κυττάρων και τη λειτουργικότητά τους. Ελπίζουν ότι σύντομα ο αναστολέας θα δοκιμαστεί σε ανθρώπους.

Οι επικεφαλής της έρευνας Ταντέους Βίλοκ, καθηγητής Νευροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο Λουντ είπε σχετικά: «Μπορέσαμε να δείξουμε ότι εν μέρει μπορεί να αποκατασταθεί η επικοινωνία μεταξύ των νευρικών κυττάρων σε μεγάλες περιοχές του εγκεφάλου, καθώς αυτή αλλάζει δραματικά μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Τα πειραματόζωα ανέκτησαν σε σημαντικό βαθμό τις σωματο-αισθητηριακές λειτουργίες που είχαν απωλέσει και τις οποίες χάνει περίπου το 60% των ανθρώπων που παθαίνουν εγκεφαλικό. Είναι δε πολύ σημαντικό ότι η θεραπεία απέδωσε παρότι χορηγήθηκε από δύο έως δέκα μέρες μετά το εγκεφαλικό».

Στο ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο η έλλειψη της απρόσκοπτης ροής του αίματος στον εγκέφαλο προκαλεί βλάβες οι οποίες με τη σειρά τους οδηγούν σε ταχεία απώλεια νευρικών κυττάρων. Αυτή η απώλεια μειώνει τη λειτουργικότητα και οι ασθενείς παρουσιάζουν  παράλυση, αισθητικοκινητική δυσχέρεια ή δυσκολίες στην όραση και στην ομιλία.

Το μόνο που μπορεί να γίνει μέχρι στιγμής φαρμακευτικά για τους ασθενείς με ισχαιμικό εγκεφαλικό, είναι να τους χορηγηθεί αμέσως θρομβολυτικό σκεύασμα, κάτι που βοηθά σε κάποιο βαθμό μερικούς  αν δοθεί μέσα στο πρώτο πεντάωρο, όχι όμως όλους και όχι σε μεγάλο βαθμό. Το σκεύασμα που δοκιμάστηκε σε πειραματόζωα στη Σουηδία, σε συνεργασία και με ιταλική κλινική, στοχεύει στον υποδοχέα mGluR5 (metabotropic glutamate receptor), ο οποίος ρυθμίζει την επικοινωνία του δικτύου των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου.

Η χορήγηση της θεραπείας ξεκίνησε δύο ημέρες μετά το εγκεφαλικό, όταν πλέον οι βλάβες είχαν εδραιωθεί στον εγκέφαλο και είχαν παρουσιαστεί προβλήματα λειτουργικότητας. «Παρουσιάστηκε μια παροδική θετική επίδραση της θεραπείας μέσα σε μόλις μισή ώρα από τη χορήγηση, αλλά διαπιστώσαμε ότι απαιτείται θεραπεία επί αρκετές εβδομάδες προκειμένου να επιτευχθεί μόνιμη θεραπεία. Σε άλλη ομάδα δώσαμε τον αναστολέα 10 ημέρες μετά το επεισόδιο και πάλι παρατηρήθηκε βελτίωση της λειτουργικότητας», είπε ο επικεφαλής της μελέτης.

Παραμένει όμως ένα πρόβλημα, ακόμα κι αν το φάρμακο αποδίδει στους ανθρώπους. Ενώ αποκαθιστά τις αισθητικοκινητικές λειτουργίες, δεν μπορεί να μειώσει τις βλάβες που ο εγκέφαλος έχει ήδη υποστεί, επειδή είναι εξαιρετικά πολύπλοκο το δίκτυο των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου. «Ο υποδοχέας mGluR5 αποτελεί προφανώς σημαντικό παράγοντα της μειωμένης δραστηριότητας, η οποία προλαμβάνεται χάρη στον αναστολέα που τελικώς αποκαθιστά τη χαμένη εγκεφαλική λειτουργία, αλλά δεν μπορουν να αποκατασταθούν όλες οι βλάβες». Οι ερευνητές ελπίζουν το σκεύασμα να δοκιμαστεί σύντομα σε ανθρώπους, διότι «οι αναστολείς του υποδοχέα mGluR5 έχουν μελετηθεί σε ανθρώπους για τη θεραπεία άλλων νευρολογικών διαταραχών  και έχει φανεί ότι είναι καλά ανεκτοί».