Ερντογάν: “Να γυρίσουμε σελίδα με την Ελλάδα” – Άνοιγμα και για ενεργειακή συνεργασία

Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν έκανε λόγο για νέα εποχή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά την επίσκεψή του στην Αθήνα μετά από έξι ολόκληρα χρόνια στο ταξίδι της επιστροφής την Πέμπτη (07.12.23). «Θέλουμε να εστιάσουμε στην φιλία με την Ελλάδα», ήταν η χαρακτηριστική του φράση. Μιλώντας σε Τούρκους δημοσιογράφους στο αεροπλάνο της επιστροφής, ο Ταγίπ Ερντογάν χαρακτήρισε πολύ θετικό το κλίμα της επίσκεψής του στην Αθήνα, τονίζοντας ότι αυτή «θα ανοίξει μία νέα σελίδα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις».

Μάλιστα, ο Τούρκος πρόεδρος ζήτησε τη μη παρέμβαση ξένων χωρών στις διμερείς σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας, υπογραμμίζοντας χαρακτηριστικά πως «οι δύο χώρες έχουν τη γνώση, την εμπειρία και τη βούληση να λύσουν τα προβλήματά τους ειρηνικά χωρίς την παρέμβαση τρίτων». «Προσπαθούμε να αναπτύξουμε τη συνεργασία μας σε όλους τους τομείς. Μπορούμε επίσης να παρέχουμε στην Ελλάδα ενέργεια από τον πυρηνικό μας σταθμό που θα κατασκευαστεί στη Σινώπη», δήλωσε ακόμη ο ίδιος.

«Για να διασφαλιστεί αυτό, πιστεύω ότι η συνέχιση του διαλόγου μας σε υψηλό επίπεδο έχει μεγάλη σημασία», συμπλήρωσε και τονίζοντας ότι κάλεσε τον Έλληνα πρωθυπουργό στην Άγκυρα για την επόμενη συνεδρίαση του συμβουλίου, τον αποκάλεσε «φίλο μου Μητσοτάκη». Σε αυτό το σημείο κι αναφερόμενος στις αερομαχίες μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας στο Αιγαίο, ο ίδιος δήλωσε χαρακτηριστικά: «ας κλείσουμε αυτή τη σελίδα και ας το τελειώσουμε».

«Οι εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο επηρεάζουν ως επί το πλείστον αρνητικά την Τουρκία και την Ελλάδα, τις σημαντικές χώρες της περιοχής. Για αυτόν τον λόγο, πρέπει να εξετάσουμε και να αγωνιστούμε για το ποιες ευκαιρίες μπορούμε να αποκτήσουμε από εδώ, ποιες ευκαιρίες μπορούμε να δημιουργήσουμε προς όφελος των χωρών μας. Μπορώ να πω ότι ο κ. Μητσοτάκης έχει θετική προσέγγιση σε αυτό το θέμα. Η επιθυμία μας είναι ότι ας ασχοληθούμε με το μισογεμάτο ποτήρι, όχι με την άδεια πλευρά», είπε χαρακτηριστικά ο Ταγίπ Ερντογάν.

«Η στάση μας απέναντι στη δίκαιη κατανομή των φυσικών πλούτων της περιοχής μας ήταν η ίδια από την αρχή. Όπως δεν έχουμε μάτια στο νόμο κανενός, έχουμε ισχυρή θέληση να μην επιτρέψουμε σε κανέναν να παραβιάσει τα δικαιώματά μας. Επιπλέον, είναι δυνατή μια δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς κοινή χρήση στην Ανατολική Μεσόγειο. Αρκεί να χτίσουμε τις βάσεις που θα το διασφαλίσουν, να δημιουργήσουμε σωστούς οδικούς χάρτες και να μην επιτρέψουμε προκλήσεις», συμπλήρωσε.

Ως προς το μέτωπο του πολέμου στη Μέση Ανατολή, ο Ερντογάν είπε στους δημοσιογράφους πως ζήτησε από τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να στηρίξει την Παλαιστίνη. «Είπα στον Μητσοτάκη ότι θα θέλαμε να σας δούμε στο πλευρό της Παλαιστίνης, θα ευχόμουν να μην ήσασταν ανάμεσα σε αυτούς που έχουν τραβήξει την άκρη τους. Το καθήκον μας είναι να υπενθυμίζουμε την αλήθεια», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Η Διακήρυξη Φιλίας

Στις 10 και 15 το αεροπλάνο του προέδρου της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν προσγειώθηκε χτες στο αεροδρόμιο της Αθήνας, έξι χρόνια από την προηγούμενη επίσκεψη και μετά από μακρά περίοδο έντασης. Η επίσκεψη Ερντογάν θα κρατήσει περίπου πέντε ώρες σύμφωνα με το πρόγραμμα και εκτιμάται ότι θα είναι ένα βήμα στη “νέα σελίδα” που δηλώνουν ότι επιθυμούν και οι δύο πλευρές στις διμερείς σχέσεις. Toν υποδέχθηκε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης.

Στο πλαίσιο της διμερούς συνάντησής τους, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συζήτησαν για τα επόμενα βήματα στις σχέσεις και τις επαφές των δύο χωρών με βάση τους τρεις άξονες που είχαν συμφωνηθεί κατά τη συνάντησή τους στο Βίλνιους τον περασμένο Ιούλιο: Πολιτικός διάλογος, μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, θετική ατζέντα. Είναι η 3η συνάντηση σε διάστημα έξι μηνών, μετά τη συνάντηση του Βίλνιους (ΝΑΤΟ) και της Νέας Υόρκης (ΟΗΕ). Οι κύριοι Μητσοτάκης και Ερντογάν υπέγραψαν Διακήρυξη Φιλίας και Καλής Γειτονίας, με αναφορά και στην αποφυγή προκλητικών ενεργειών που ισχύει με το άτυπο moratorium από τον περασμένο Φεβρουάριο.

Αποχωρώντας από το Μέγαρο Μαξίμου ο Ταγίπ Ερντογάν μετέβη στην τουρκική πρεσβεία. Η επίσκεψη αυτή προστέθηκε στο τέλος του προγράμματος του Ερντογάν. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετέβη στην πρεσβεία της Τουρκίας, όπου συναντήθηκε με την οικογένεια του Δρ. Σαντίκ Αχμέτ, ο οποίος σκοτώθηκε σε τροχαίο το 1995 και η τουρκική πλευρά τον αποκαλεί «αείμνηστο ηγέτη των Τούρκων της Δυτικής Θράκης».

Επίσης, στην τουρκική πρεσβεία, βρίσκονταν για να συναντήσουν τον Ερντογάν μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής της τουρκικής μειονότητας της Δυτικής Θράκης, αλλά και ο ιδιοκτήτης της PeopleCert, Βύρων Νικολαΐδης, ο οποίος έχει καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη. Μάλιστα, ο Βύρων Νικολαΐδης ήταν ο μοναδικός Έλληνας επιχειρηματίας που συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Τουρκίας

Οι δηλώσεις Μητσοτάκη-Ερντογάν

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε για την διακήρυξη: «Σήμερα, 100 χρόνια μετά τη συνθήκη της Λωζάνης συνάπτεται συνθήκη ειρήνης και φιλίας, μια συνθήκη που σέβεται απόλυτα τα δικαιώματα κάθε χώρας και αναδεικνύει τη δυνατότητα συνεργασίας σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο. Θα συνεχίσουμε τα θετικά βήματα, θα διευρύνουμε την ατζέντα. Η επόμενη φάση του πολιτικού διαλόγου, όταν οι συνθήκες ωριμάσουν, μπορεί να είναι η οριοθέτηση ΑΟΖ στην Ελλάδα και την επίλυση του ζητήματος της υφαλοκρηπίδας, που είναι και η μόνη διαφορά που αναγνωρίζει η Ελλάδα.

»Προτίθεμαι να επισκεφθώ την Αγκυρα. Οι συγκυρίες έφεραν συχνά τον έναν απέναντι στον άλλον. Και είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν φωνές που δεν συμφωνούν με αυτήν την προσέγγιση. Αλλά θα πρέπει να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία», είπε, προσθέτοντας ότι πρέπει «να χτίσουμε ένα αύριο όπου σε αυτά τα ήρεμα νερά θα φυσήξει και ένας ούριος άνεμος».

Αναφορικά με το Κυπριακό ο κ. Μητσοτάκης επισήμανε ότι πρέπει να ξαναρχίσουν οι συνομιλίες από εκεί που διακόπηκαν το 2017 στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΣΑ του ΟΗΕ.

Ο Ταγίπ Ερντογάν εξέφρασε την ελπίδα οι συνομιλίες να βγουν σε καλό και είπε πως θα περιμένει την επίσκεψη Μητσοτάκη στην Άγκυρα: «Επισκέφθηκα την Ελλάδα τελευταία φορά το 2017. Αισθάνομαι μεγάλη ικανοποίηση που βρίσκομαι ξανά στην Αθήνα. Θα ήθελα να ευχαριστήσω για την ευγενική υποδοχή σε εμένα και την αντιπροσωπεία μου. Το κλίμα ύστερα από επτά χρόνια αποτελεί ένδειξη αυτής της πρόθεσης. Πιστεύω ότι δεν θα δώσουμε ένα τόσο μεγάλο διάλειμμα για να πραγματοποιούμε τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο αυτή τη συνάντηση και πιστεύω ότι αυτό θα ήταν καλό και για τις δύο χώρες». Είπε δε ότι Τούρκοι και Έλληνες είναι αδέλφια.

Ο κ. Ερντογάν είπε πως το Συμβούλιο Συνεργασίας θα πρέπει να συνεδριάζει κάθε χρόνο ενώ για το Κυπριακό σημείωσε ότι πρέπει να βρεθεί βιώσιμη λύση, χωρίς αναφορές στον ΟΗΕ. O πρόεδρος της Τουρκίας έκανε αναφορά στη Γάζα, αλλά σε πολύ πιο προσεκτικούς τόνους από προηγούμενες δηλώσεις του. Ο κ. Ερντογάν αναφέρθηκε επίσης στην μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης αποκαλώντας την τουρκική, για να σπεύσει κατόπιν ο κ. Μητσοτάκης να διαβεβαιώσει ότι γίνονται όλες οι προσπάθειες για την ισονομία και ισοπολιτεία της μουσουλμανικής μειονότητας.

Διακήρυξη περί σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Τουρκίας, η Α.E. κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας, η Α.E. κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, εκπροσωπώντας τις αντίστοιχες Κυβερνήσεις τους (που αποκαλούνται από κοινού «τα Μέρη»), έχοντας προεδρεύσει της 5ης συνάντησης του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας μεταξύ της Δημοκρατίας της Τουρκίας και της Ελληνικής Δημοκρατίας την 7η Δεκεμβρίου 2023, στην Αθήνα, σε πνεύμα καλής θέλησης και συνεργασίας,
1. Αναγνωρίζοντας την ανανεωμένη βούληση για συνεργασία μεταξύ των Κυβερνήσεων των δύο χωρών,
2. Υπογραμμίζοντας ότι οι δεσμοί μεταξύ των δύο γειτονικών εθνών έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν σημαντικά την ευημερία και τη δυναμική της περιοχής,
3. Δίνοντας έμφαση στην ανάγκη να συνεχίσουν να εργάζονται από κοινού προς όφελος και των δύο κοινωνιών σε κλίμα φιλίας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης,
4. Επιδιώκοντας ενίσχυση των διμερών σχέσεων μέσω των υφιστάμενων θεσμικών μηχανισμών,
5. Τονίζοντας ότι, προκειμένου να ενισχυθούν οι σχέσεις καλής γειτονίας, αμφότερα τα Μέρη, χωρίς να θίγονται οι εκατέρωθεν νομικές θέσεις τους, θα καλλιεργούν πνεύμα αλληλεγγύης απέναντι στις τρέχουσες και μελλοντικές προκλήσεις,
6. Υπογραμμίζοντας ότι για την προώθηση της εν λόγω θετικής ατμόσφαιρας και ατζέντας, αμφότερα τα Μέρη θα ενθαρρύνουν την ανταλλαγή επισκέψεων σε κάθε επίπεδο με προσέγγιση προσανατολισμένη στην επίτευξη αποτελεσμάτων,
7. Υπενθυμίζοντας ότι μεταξύ των θεμελιωδών σκοπών του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και των παγκοσμίως αναγνωρισμένων αρχών του διεθνούς δικαίου είναι η διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και η φιλική συνεργασία μεταξύ των κρατών,
8. Έχοντας αποφασίσει να καλλιεργούν φιλικές σχέσεις, αμοιβαίο σεβασμό, ειρηνική συνύπαρξη και κατανόηση και να επιλύουν κάθε διαφορά μεταξύ τους με ειρηνικά μέσα και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο,
9. Υπογραμμίζοντας τη σημασία των αποτελεσματικών διαύλων και μηχανισμών επικοινωνίας σε κάθε επίπεδο για την επιτυχή διαχείριση των διμερών τους σχέσεων, με ιδιαίτερη έμφαση στην αποφυγή συγκρουσιακών καταστάσεων και δυνητικής κλιμάκωσης,
10 Τονίζοντας ότι και τα δύο Μέρη θα προσεγγίσουν τις σχέσεις τους με στόχο την ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας και την εμβάθυνση των δεσμών μεταξύ των λαών, συνεισφέροντας με αυτόν τον τρόπο στην ευημερία και την ειρηνική συνύπαρξη των δύο γειτονικών λαών τους, τονίζοντας περαιτέρω ότι προς τούτο, υπό το φως της επιτευχθείσας σημαντικής προόδου σχετικά με την προώθηση της θετικής ατζέντας σε οικονομικά και εμπορικά θέματα μέσω του Κοινού Σχεδίου Δράσης, οι δύο πλευρές θα διερευνήσουν επιπρόσθετα θέματα συνεργασίας,
Συμφώνησαν στα κάτωθι:
1. Τα Μέρη συμφωνούν να συμμετέχουν σε συνεχείς εποικοδομητικές και ουσιαστικές διαβουλεύσεις με βάση τους ακόλουθους πυλώνες:
(α) Πολιτικός Διάλογος:
– σε θέματα αμοιβαίου συμφέροντος
– Διερευνητικές/ Διαβουλευτικές συνομιλίες
(β) Θετική Ατζέντα, στο πλαίσιο του ενισχυμένου Κοινού Σχεδίου Δράσης, που περιλαμβάνει μέτρα κοινού ενδιαφέροντος στους τομείς της επιχειρηματικότητας-οικονομίας, τουρισμού, μεταφορών, ενέργειας, καινοτομίας, επιστήμης και τεχνολογίας, γεωργίας, περιβαλλοντικής προστασίας, κοινωνικής ασφάλισης και υγείας, νεολαίας, εκπαίδευσης και αθλητισμού και όποιον άλλο τομέα συμφωνηθεί από κοινού, με στόχο την επίτευξη σημαντικών και συγκεκριμένων παραδοτέων, εξορθολογίζοντας και επικαιροποιώντας συνεχώς την ατζέντα, με δομημένο τρόπο και νέα θέματα.
(γ) Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, που περιλαμβάνουν μέτρα στον στρατιωτικό τομέα που θα συνέβαλλαν στην εξάλειψη αδικαιολόγητων πηγών έντασης, καθώς και των κινδύνων που απορρέουν από αυτές,
2. Τα Μέρη δεσμεύονται να απέχουν από κάθε δήλωση, πρωτοβουλία, ή ενέργεια που θα μπορούσε να υπονομεύσει ή να απαξιώσει το γράμμα και το πνεύμα αυτής της Διακήρυξης ή να θέσει σε κίνδυνο τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή τους.
3. Τα Μέρη θα προσπαθήσουν να επιλύσουν οποιαδήποτε διαφορά προκύψει μεταξύ τους με φιλικό τρόπο, μέσω απευθείας διαβουλεύσεων μεταξύ τους ή με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Αυτή η Διακήρυξη δεν αποτελεί διεθνή συμφωνία, δεσμευτική για τα Μέρη κατά το διεθνές δίκαιο. Καμία πρόνοια της Διακήρυξης αυτής δεν πρέπει να ερμηνεύεται ότι παράγει νομικά δικαιώματα ή υποχρεώσεις για τα Μέρη.
Έγινε στην Αθήνα, την 7η Δεκεμβρίου 2023, σε δύο αντίγραφα, καθένα στην Τουρκική, Ελληνική και Αγγλική γλώσσα με όλα τα κείμενα να θεωρούνται εξίσου αυθεντικά. Σε περίπτωση διαφοράς ως προς την ερμηνεία, υπερισχύει το αγγλικό κείμενο.

Τα διεθνή ΜΜΕ

Κυριάρχησε στα διεθνή μέσα ενημέρωσης η επίσκεψη του Ερντογάν στην Αθήνα και η συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Τα περισσότερα μέσα εστιάζουν στην επιθυμία των δύο ηγετών «να γυρίσουν νέα σελίδα στις σχέσεις τους έπειτα από χρόνια διαμάχης». Στη γειτονική χώρα το Haberturk τονίζει χαρακτηριστικά πως «ο πάγος ανάμεσα σε Τουρκία και Ελλάδα λιώνει» κάνοντας λόγο για θερμά μηνύματα ανάμεσα σε Ερντογάν και Μητσοτάκη.

Το Cnn Turk χαρακτηρίζει την επίσκεψη του Τούρκου προέδρου «ιστορική», μιλώντας για άνεμο καλής γειτονίας με την ανταποκρίτρια του να εστιάζει στον διάλογο που πρέπει να συνεχιστεί, σύμφωνα με την ΕΡΤ. Η εφημερίδα Χουριγιέτ μιλά για ιστορική επίσκεψη εστιάζοντας στις δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν πως δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα που να μην μπορεί να λυθεί μεταξύ αδελφών.

Στο κανάλι A haber σημειώνει πως ανοίγει νέα εποχή στις ελληνοτουρκοελληνικές σχέσεις εστιάζοντας στην διεύρυνση των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες. Η αντιπολιτευόμενη εφημερίδα Σόζτζού τονίζει την δήλωση Ερντογάν πως πρέπει να εστιάσουμε στην μεγάλη εικόνα.

Ο βρετανικός Guardian χαρακτηρίζει «ιστορική» την επίσκεψη επισημαίνοντας ότι ο Ερντογάν επιδιώκει συμφωνία win-win στην Αθήνα, το France 24, αναφέρεται σε νέο κεφάλαιο σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, και η Γερμανική Ντόιτσε Βέλε, κάνει λόγο για νέα περίοδο ύφεσης.

Το Reuters σχολίασε ότι τώρα οι δύο χώρες ελπίζουν ότι μπορούν να γυρίσουν μια νέα σελίδα στις σχέσεις έπειτα από χρόνια διαμάχης. Το Associated Press σημειώνει ότι Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έφτασε στην Ελλάδα σε ένα ταξίδι που αποσκοπεί στη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, ελπίζοντας ταυτόχρονα στην αποκατάσταση των σχέσεων και με τους Δυτικούς συμμάχους.

Δήλωση Κασσελάκη

«Στηρίζω σταθερά την προώθηση του ελληνοτουρκικού διαλόγου στη βάση του διεθνούς δικαίου. Είναι συνεπώς θετική η σύγκληση του 5ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, σήμερα στην Αθήνα», αναφέρει στην ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Στέφανος Κασσελάκης σχολιάζοντας την επίσκεψη Ερντογάν .

Ακολούθως προσθέτει: «Ως δύναμη πατριωτικής ευθύνης αναγνωρίζουμε κάθε θετικό βήμα και δεν ακολουθούμε την πολιτική πατριδοκαπηλείας – εργαλειοποίησης των ελληνοτουρκικών σχέσεων του κ. Μητσοτάκη της περιόδου 2021-2023. Ζητάμε όμως διευκρινίσεις ότι η Διακήρυξη που υπεγράφη κατοχυρώνει τα συμφέροντά μας. Είναι απαραίτητη μια στρατηγική που θα βάζει σε συγκεκριμένο πλαίσιο τις ευρωτουρκικές σχέσεις και θα θέτει προϋποθέσεις στην αγορά F16 και Eurofighter από την Τουρκία.

Επανερχόμαστε στην πρόταση του Αλέξη Τσίπρα για διασύνδεση Χάγης-αναθεώρησης Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας. Με λύπη είδα ότι, σε αντίθεση με τη συνέντευξη Τύπου του 2017 με τον Αλέξη Τσίπρα, όπου ο Τούρκος Πρόεδρος είχε ρητά αναφερθεί σε μουσουλμανική μειονότητα, σήμερα μίλησε για ‘τουρκική’. Ο κ. Μητσοτάκης θα μπορούσε να είχε επικαλεστεί αυτό το ιστορικό προηγούμενο. Δυστυχώς όμως ή δεν ήταν αρκετά ετοιμόλογος για να το κάνει ή επιμένει στην προεκλογική του στάση ότι η Θράκη είναι για εκείνον αντικείμενο μικροπολιτικής».

ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ

Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης εξέδωσε ανακοίνωση: Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στηρίζει σταθερά την προώθηση του ελληνοτουρκικού διαλόγου με πρωταρχικό σκοπό τη μείωση της έντασης, την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και τη συνεργασία σε σειρά τομέων και στο πλαίσιο αυτό αξιολογεί θετικά την σύγκληση του 5ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, σήμερα στην Αθήνα.

Δεν πρόκειται να ακολουθήσουμε την πολιτική του κ Μητσοτάκη της περιόδου 2021-2023, πατριδοκαπηλίας και εργαλειοποίησης των ελληνοτουρκικών για πολιτικά οφέλη.

Πρώτον, αναμένουμε ενημέρωση για τις προβλέψεις της Διακήρυξης περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας ιδιαίτερα όσον αφορά:

Την παράγραφο OP1(α) για την υπαγωγή των διερευνητικών συνομιλιών στο πλαίσιο του Πολιτικού Διαλόγου, που συνεπάγεται de facto αναβάθμισή τους σε πολιτικές διαπραγματεύσεις.

Την παράγραφο OP2 η οποία προβλέπει δέσμευση “αποχής από δήλωση, πρωτοβουλία ή ενέργεια που θα μπορούσε να απαξιώσει ή να θέσει σε κίνδυνο τη Διακήρυξη ή να θέσει σε κίνδυνο την ειρήνη.” Θα πρέπει να είναι σαφές ότι τίποτα σε αυτήν την παράγραφο δεν επηρεάζει την κυριαρχία της Ελλάδας και το δικαίωμα άμυνας των ελληνικών νησιών και δεν οδηγεί σε απεμπόληση δικαιωμάτων της, όπως προβλέπονται από το δίκαιο της θάλασσας και το διεθνές δίκαιο γενικότερα.

Δεύτερον, μία μόλις μέρα πριν την επίσκεψη του στην Ελλάδα ο Τούρκος Πρόεδρος δήλωσε ότι προτεραιότητα για την χώρα του αποτελεί η αγορά F16 από τις ΗΠΑ και Eurofighter από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία, ενώ την προηγούμενη περίοδο αναφέρθηκε σταθερά στην σημασία αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας. Επιβεβαιώνει σαφώς τη θέση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ότι, μεταξύ άλλων, για την Τουρκία απώτερος στόχος της εξομάλυνσης των σχέσεων με την Ελλάδα είναι η αξιοποίησή της στο πλαίσιο των αμερικανοτουρκικών και ευρωτουρκικών σχέσεων για συγκεκριμένα οφέλη.

Στο πλαίσιο αυτό, όπως έχουμε επανειλημμένως τονίσει καταθέτοντας σχετική πρόταση, είναι απαραίτητη η χάραξη μιας συγκροτημένης στρατηγικής ώστε την αμέσως επόμενη περίοδο να τεθούν αρνητικές και θετικές προϋποθέσεις στην πρόοδο των ευρωτουρκικών σχέσεων και στην πώληση F16 στην Τουρκία από τις ΗΠΑ. Προϋποθέσεις που θα έχουν απώτερο στόχο αποκλειστικά την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Τρίτον, σήμερα ο Τούρκος Πρόεδρος αναφέρθηκε μπροστά στον κ Μητσοτάκη σε “τουρκική μειονότητα” ενώ στη συνέντευξη τύπου του 2017 μετά την συνάντησή του με τον Αλέξη Τσίπρα αναφέρθηκε ρητά σε “μουσουλμανική μειονότητα”. Το λιγότερο που θα μπορούσε να είχε κάνει ο κ Μητσοτάκης, θα ήταν να επικαλεστεί αυτήν τη δήλωση του 2017 δείχνοντας στην τουρκική πλευρά ότι το ελληνικό κράτος έχει συνέχεια και μνήμη. Δεν έδωσε όμως μια τέτοια απάντηση. Ξέχασε, βέβαια, τις προεκλογικές του τυμπανοκρουσίες ότι θα έθετε θέμα Θράκης στον Τούρκο Πρόεδρο σε υψηλούς τόνους. Ενώ επιβεβαίωσε ότι για αυτόν και την παράταξή του το θέμα της Θράκης θα είναι πάντα αντικείμενο μικροπολιτικών συμφερόντων και όχι εθνικής πολιτικής».

«Η ύπαρξη και η επιβεβαίωση ανοικτών διαύλων με την Τουρκία αποτελεί  θετικό και αναγκαίο βήμα. Υπό αυτό το πρίσμα και με κριτήριο την ένταξη σε μια μακροπρόθεσμη εθνική στρατηγική αντιμετωπίζουμε και την υπογραφή Διακήρυξης μεταξύ του Έλληνα Πρωθυπουργού και του Τούρκου Προέδρου», αναφέρει η δήλωση του Δημήτρη Μάντζου, κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΠΑΣΟΚ για τις συνομιλίες με τον Ερντογάν.

«Η ουσία βρίσκεται πάντοτε πίσω από τις φωτογραφίες και τις εθιμοτυπικές δηλώσεις: Στο κείμενο του συμφώνου, στη δεσμευτικότητά του και στο κατά πόσον οι γενικές διατυπώσεις του μπορούν να αφήσουν ενδεχόμενα περιθώρια διαφορετικών ερμηνειών», συνεχίζει το κείμενο του κ. Μάντζου. «Άλλωστε, η οικοδόμηση της εμπιστοσύνης προϋποθέτει πρόοδο στο πεδίο και όχι μόνο δηλώσεις -όπως αποδεικνύει χαρακτηριστικά η απόπειρα επαναφοράς του κ. Ερντογάν σε “τουρκική” και όχι μουσουλμανική μειονότητα.

»Με αυτές τις παραδοχές, το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής παραμένει προσηλωμένο σε μια πολιτική αρχών έναντι της Τουρκίας, με αμοιβαίο και επαληθεύσιμο σεβασμό του διεθνούς δικαίου και πλήρη εγκατάλειψη της αναθεωρητικής στρατηγικής της Άγκυρας. Μελετούμε προσεκτικά τα κείμενα των διμερών υπουργικών συμφωνιών και αναμένουμε αναλυτική ενημέρωση τόσο για το σημερινό συμβούλιο όσο και για τα επόμενα βήματα διαλόγου με την Τουρκία», καταλήγει η δήλωση.

Τα άλλα κόμματα

«Παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να καλλιεργηθεί κλίμα εφησυχασμού περί “ήρεμων νερών”, η αλήθεια είναι ότι η αποκαλούμενη “επανεκκίνηση” των ελληνοτουρκικών σχέσεων πραγματοποιείται πάνω στο πολύ επικίνδυνο πλαίσιο που διαμορφώνουν οι ΝΑΤΟϊκοί σχεδιασμοί για οδυνηρές διευθετήσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο», αναφέρει σε ανακοίνωσή του το ΚΚΕ.

«Στην πράξη, με την παρέμβαση των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, επιχειρείται να επιταχυνθεί το “παζάρι” για την προώθηση του λεγόμενου “Οδικού Χάρτη”, με στόχο την ενίσχυση της Νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ και την συνεκμετάλλευση – συνδιαχείριση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο προς όφελος των ενεργειακών και άλλων ομίλων, αλλά με σοβαρούς κινδύνους για την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, στο πλαίσιο ενός οδυνηρού συμβιβασμού και του “καζάν – καζάν”, της μοιρασιάς που προβάλλει το τουρκικό κράτος.

»Στο παραπάνω πλαίσιο εντάσσονται η Κοινή Διακήρυξη και οι οικονομικές, εμπορικές και άλλες συμφωνίες που υπογράφηκαν κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του “Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας”. Άλλωστε, οι τοποθετήσεις της τουρκικής πλευράς και ιδιαίτερα η συνέντευξη Ερντογάν στην εφημερίδα “Καθημερινή” διέψευσε αβάσιμες προσδοκίες, ιδιαίτερα αυτές που καλλιεργήθηκαν για την παραπομπή μόνο του θέματος της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

»Από την άλλη μεριά ερωτηματικά προκαλεί η αναφορά του κ. Μητσοτάκη ότι υπάρχει “μια διαφορά που μπορεί να υπαχθεί σε διεθνή δικαιοδοσία”, αφήνοντας χώρο για ερμηνείες ότι υπάρχουν επιπλέον διαφορές που μπορούν να διευθετηθούν με άλλο τρόπο. Επί της ουσίας δρομολογείται εφ’ όλης της ύλης διαπραγμάτευση και στο τραπέζι τίθενται οι απαράδεκτες τουρκικές διεκδικήσεις που αφορούν την αποστρατικοποίηση και την αμφισβήτηση των δικαιωμάτων των ελληνικών νησιών, την προώθηση του δόγματος της “Γαλάζιας Πατρίδας”, την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης και τον χαρακτηρισμό της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης ως τουρκικής, εκφράζοντας την ίδια στιγμή επιμονή στην διαιώνιση της κατοχής και την αναβάθμιση του “ψευδοκράτους” στη Βόρεια Κύπρο», αναφέρει μεταξύ άλλων η ανακοίνωση.

Σε τρεις γκάφες αναφέρεται σε δηλώσεις του ο ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης, Κυριάκος Βελόπουλος όσον αφορά στην επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα. «Η πρώτη γκάφα, γκάφα ολκής, ήταν η υπόκλιση του Υπουργού Εξωτερικών στον Ερντογάν», αναφέρει σε σχόλιά του ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης, Κυριάκος Βελόπουλος. «Η δεύτερη γκάφα ήταν ότι ο Πρωθυπουργός ανέχθηκε από τον Ερντογάν να ομιλεί για Τουρκική μειονότητα στη Θράκη, χωρίς να του επισημάνει ότι η Ελληνική τεράστια μειονότητα εκδιώχθηκε, ξεριζώθηκε από την περιοχή της Κωνσταντινούπολης, την Ίμβρο, την Τένεδο και όλη τη Μικρά Ασία. Η τρίτη γκάφα ήταν ότι ο Πρωθυπουργός ανέχθηκε να του λέει ο Ερντογάν ότι η Ελλάδα είναι άντρο τρομοκρατών», δήλωσε ο Κυριάκος Βελόπουλος.

Και καταλήγει ότι «ο μεγαλύτερος τρομοκράτης της υφηλίου, ο Ερντογάν, έκανε τον πρωθυπουργό της χώρας να επιτρέψει να θεωρηθεί η Ελλάδα άντρο τρομοκρατών. Αυτές τις γκάφες τις είδαμε. Μία επίσκεψη, τρεις γκάφες. Φανταστείτε πόσες άλλες έκανε ο πρωθυπουργός στην κατ’ ιδίαν συνάντηση».

«Ο ερχομός του Ερντογάν στη χώρα μας εξυπηρετεί προφανώς την ανάγκη του για μία καλή έξωθεν μαρτυρία, εξυπηρετεί την εξασφάλιση της χώρας του από δυσμάς, από όπου προσπαθώντας να αποστασιοποιηθεί φοβάται μήπως υποστεί ζημίες», αναφέρει η ανακοίνωση του κόμματος ΝΙΚΗ για την συνάντηση με τον Ερντογάν. Και συνεχίζει:

«Εξυπηρετεί τα ασθμαίνοντα σχέδιά του για εξοπλισμό της Πολεμικής του Αεροπορίας (αφού οι δυνητικώς άμεσα απειλούμενοι χαριεντίζονται μαζί του), εξυπηρετεί και την χαλάρωση των αμυντικών ανακλαστικών των Ελλήνων απέναντι στον αναθεωρητισμό του. Για τα τυχόν κέρδη της δικής μας πλευράς θα πρέπει μάλλον να ψάξουμε πολύ: δυό φορές μέσα στα μούτρα μας ανέφερε τουρκική μειονότητα στη Θράκη (και φυσικά δεν…πείστηκε από την εύλογη αντίδραση του Μητσοτάκη), μίλησε πάλι για το Αιγαίο με τα γνωστά περί θάλασσας που μας ενώνει (σαν να μην είναι σχεδόν καθ΄ολοκληρίαν ελληνικό), για την Κύπρο επανέλαβε τα περί λύσης με βάση τις πραγματικότητες (της κατοχής και του εποικισμού) κι άλλωστε ο Μητσοτάκης το είχε προσπεράσει με μια τυπική φράση», συνεχίζει η ανακοίνωσή της ΝΙΚΗΣ και προσθέτει:

«Εκατέρωθεν δεν ειπώθηκε λέξη για casus belli ή για τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου ή για τις γκρίζες ζώνες. Τις διμερείς συμφωνίες μένει να τις δούμε. Η ανάπτυξη του διμερούς εμπορίου δεν μας λέει τίποτε όταν έχουμε όχι μόνο μεγάλο έλλειμμα αλλά και εξαγωγές με τόσο χαμηλή προστιθέμενη αξία, σε αντίθεση με την άλλη πλευρά. Δώσαμε και τη βίζα για τα νησιά, πράγμα που χρόνια επιζητούσε η Τουρκία, τι πήραμε ως αντάλλαγμα; Τίποτε δεν μάθαμε. Τι κερδίσαμε επί του πεδίου ως Ελλάδα, αυτό είναι το ερώτημα, γιατί η Τουρκία κέρδισε ήδη πράγματα απτά, χωρίς να υποχωρήσει σε οτιδήποτε.

»Κέρδισε την δίμηνη μείωση των λαθροροών που κάλλιστα τον άλλον μήνα μπορεί να ανατραπεί; Ή την πρόσκληση στην Άγκυρα; Κακά τα ψέμματα, το “κλίμα” στις Ε/Τ σχέσεις ήταν και παραμένει άθλιο και επιδεινούμενο, ο “καιρός” των Ε/Τ μόνο έχει αλλάξει παροδικά επειδή το θέλησε η άλλη πλευρά, κρίνοντας πως αυτό την συμφέρει. Στον τόπο μας εξακολουθεί να λείπει δραματικά μια συνεκτική εθνική στρατηγική για την αντιμετώπιση (και) της τουρκικής απειλής».

Στην επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα αναφέρθηκε η βουλευτής της Νέας Αριστεράς, Σία Αναγνωστοπούλου, υπεύθυνη για την εξωτερική πολιτική. Τόνισε χαρακτηριστικά πως «η σημερινή επίσκεψη του προέδρου Ερντογάν στην Αθήνα, η υπογραφή της Διακήρυξη των Αθηνών Περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας και η πρόοδος που σημειώθηκε κυρίως στα ζητήματα «χαμηλής πολιτικής» στο πλαίσιο της επανενεργοποίησης του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας, είναι ένα θετικό βήμα, το οποίο και χαιρετίζουμε.

Ως Νέα Αριστερά έχουμε από τη δημιουργία μας επισημάνει την πρόθεσή μας να ασκήσουμε πολιτική στη βάση αρχών και αξιών, κορυφαία θέση μεταξύ των οποίων κατέχει η ειρηνική συνύπαρξη των λαών και η διεθνής συνεργασία, πάντοτε στη βάση του διεθνούς δικαίου.

Η ύφεση και ο διάλογος μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας δεν πρέπει ωστόσο να μείνουν σε συγκυριακό πλαίσιο. Η χώρα μας οφείλει να χαράξει μια σαφή και αυτόνομη στρατηγική, πάντοτε στο πλαίσιο των δεδομένων συμμαχιών της και με απόλυτη προστασία της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της.

Μια στρατηγική σε πολλά επίπεδα -διμερές, περιφερειακό, ευρωπαϊκό και διεθνές- που θα κατατείνει μέσα από συγκεκριμένα βήματα στην παραπομπή της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, καθώς η επίλυση αυτής της διαφοράς μπορεί να εγγυηθεί μια μακροπρόθεσμη και βιώσιμη ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή.

Στο πλαίσιο της εν λόγω στρατηγικής θεωρούμε αυτονόητο ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι αναπόσπαστο τμήμα των ευρωτουρκικών σχέσεων. Σε αυτές περιλαμβάνεται η επίλυση του Κυπριακού, στη βάση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, με τη δημιουργία διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα.

Περιλαμβάνεται επίσης η πολιτική Ασύλου και Μετανάστευσης, με σεβασμό στα ατομικά δικαιώματα των αιτούντων και στο διεθνές δίκαιο. Για το λόγο αυτό, εξάλλου, θα επιδιώξουμε το επόμενο διάστημα σειρά επαφών και με την κυπριακή και με την ευρωπαϊκή Αριστερά, όπου θα συζητηθούν, εκτός των άλλων, και τα θέματα αυτά.

Εμείς από την πλευρά μας είμαστε απόλυτα σαφείς: Είμαστε υπέρ της ειρήνης, της σταθερότητας και της προαγωγής της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στην περιοχή μας, οι στόχοι αυτοί εξυπηρετούνται μόνο με την εξομάλυνση των σχέσεων και τη φιλία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Στην κατεύθυνση αυτή θα στηρίξουμε κάθε θετική πρωτοβουλία, εφ’ όσον σέβεται την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα και προάγει τα εθνικά συμφέροντα και τους στρατηγικούς στόχους της χώρας.

Τέλος, θεωρούμε αυτονόητο ότι θα υπάρξει άμεσα από την κυβέρνηση ενημέρωση της βουλής και των πολιτικών αρχηγών για τα αποτελέσματα της σημερινής επίσκεψης και τον οδικό χάρτη για το εξής, στο πλαίσιο της αναγκαίας θεσμικής συζήτησης για την εξωτερική πολιτική στο πλαίσιο μιας σύγχρονης δημοκρατικής χώρας».