Τουρκική ατζέντα για “διακρατικά” ΜΟΕ και “ανάπτυξη συνεργασίας” στην Κύπρο

Η Άγκυρα και οι εγκάθετοι της στα κατεχόμενα, προτάσσουν την τελευταία περίοδο το αφήγημα για «ανάπτυξη συνεργασίας», το οποίο και συγκεκριμενοποιούν παραπέμποντας και στους τομείς που μπορούν να γίνουν βήματα. Αυτό, που εν πολλοίς προβάλλεται από την κατοχική πλευρά, είναι η συζήτηση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), αλλά όπως διευκρινίζεται αυτά θα τεθούν σε «διακρατικό» πλαίσιο. Διαμηνύουν προς κάθε κατεύθυνση πως μόνο «διακρατική συνεργασία» μπορεί να υπάρξει.

Η Άγκυρα, διά του εγκάθετου της στα κατεχόμενα, Ερσίν Τατάρ, επιμένει στις προτάσεις που υπέβαλε, την 1η και 8η Ιουλίου 2022, στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Η τουρκική πρόταση προβλέπει τη δημιουργία «Μηχανισμού Συνεργασίας» για ζητήματα «αμοιβαίου ενδιαφέροντος», όπως οι υδρογονάνθρακες, ηλεκτρική ενέργεια, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και το νερό, καθώς και συνεργασία σε θέματα αποναρκοθέτησης και παράτυπης μετανάστευσης. Τον μηχανισμό αυτό θα απαρτίζουν, σύμφωνα με την τουρκοκυπριακή πρόταση, «αρμόδια τμήματα», παραπέμποντας στην Κυπριακή Δημοκρατία και στη “ΤΔΒΚ”. Εννοούν, δηλαδή, συνεργασία δυο κρατών.

Όπως πληροφορούμαστε, σ΄ αυτή την πρόταση αναφέρθηκε ο κατοχικός ηγέτης και κατά τη συνάντηση που είχε με τον Αντόνιο Γκουτέρες, τον περασμένο Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη. Σε αυτήν αναφέρονται Τουρκία και αποσχιστική οντότητα σε όλες τις επαφές τους με τρίτους. Σημειώνεται πως αυτής της πρότασης προηγήθηκαν δυο άλλες παρόμοιες, που είχαν υποβληθεί, 24 Σεπτεμβρίου 2011 και 29 Σεπτεμβρίου 2012, με τις οποίες οι Τούρκοι πρότειναν τη συγκρότηση μιας ad hoc επιτροπής για την από κοινού εξερεύνηση και εξόρυξη των κοιτασμάτων των υδρογονανθράκων.

Υπενθυμίζεται πως όταν το καλοκαίρι του 2022 τα ΜΟΕ Τατάρ είχαν υποβληθεί, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε υποδείξει πως δεν θα έπρεπε να απορριφθούν ευθέως. Θέση, που ασπάσθηκε και η προηγούμενη κυβέρνηση. Η σημερινή κυβέρνηση δεν συζητά τις τουρκικές προτάσεις.

Είναι ξεκάθαρο ότι η όλη φιλοσοφία που διέπει την τουρκική προσέγγιση στηρίζεται στο έγγραφο, το οποίο κατέθεσε ο κατοχικός ηγέτης, Ερσίν Τατάρ στην άτυπη σύνοδο της Γενεύης, 27-29 Απριλίου 2021. Στο έγγραφο έξι σημείων τονίζεται, μεταξύ άλλων, πως «διαπραγματεύσεις θα επικεντρωθούν στη μελλοντική σχέση μεταξύ των δύο ανεξάρτητων κρατών. Το περιουσιακό, την ασφάλεια, την αναπροσαρμογή των συνόρων, καθώς και στις σχέσεις με την ΕΕ.». Και πως «τα δύο κράτη θα αναγνωρίσουν αμοιβαία το ένα το άλλο και οι τρεις εγγυήτριες χώρες θα τα υποστηρίξουν».

Καμία… ασάφεια στην “ανάπτυξη συνεργασίας”

Η κατοχική πλευρά έχει αποφασίσει να μην επιτρέψει στην απεσταλμένη του ΟΗΕ να συμπεράνει ότι μπορεί να διεξαχθεί οποιαδήποτε συζήτηση εκτός του πλαισίου, που προωθεί η Άγκυρα, αυτό δηλαδή των δυο κρατών. Είναι προφανές από τις κινήσεις που γίνονται πως η Άγκυρα έχει διαμορφώσει ένα οδικό χάρτη για τα επόμενα βήματα, ο οποίος δίνει βάρος στο τέλος, που θα είναι το αδιέξοδο. Ουσιαστικά επιδιώκουν την επιβεβαίωση του αδιεξόδου και της αδυναμίας συνεννόησης, στοχεύοντας να διασφαλιστεί η επόμενη ημέρα για την τουρκοκυπριακή πλευρά. Θέλουν να διασφαλιστεί το καθεστώς των Τουρκοκυπρίων σε περίπτωση αδιεξόδου. Δηλαδή, θέλουν να διασφαλίσουν το διαζύγιο πριν από τον γάμο.

Οι πληροφορίες αναφέρουν πως η τουρκική πλευρά πιέζει για αλλαγή όρων εντολής του Γενικού Γραμματέα στο Κυπριακό αναποδογυρίζοντας τη βάση των συνομιλιών και αναδεικνύοντας το “αναπόφευκτο”. Δηλαδή, την πορεία δήθεν προς τα δυο κράτη. Θέση που προβάλλεται από την τουρκική πλευρά και κατά τις διεργασίες που έχουν παρασκηνιακά ξεκινήσει στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών για το ψήφισμα ανανέωσης της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Θέλουν με τις παρεμβάσεις τους να “νερώσουν” προηγούμενες αναφορές, που παραπέμπουν στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόκκινο χαλί

Μέσα σε αυτά τα πλαίσια δεν είναι τυχαίο που η τουρκική πλευρά επιχειρεί να επιβάλει χρονοδιάγραμμα στην αποστολή της κ. Κουεγιάρ, επιμένοντας ότι η προσπάθεια της θα πρέπει να διαρκέσει έξι μήνες. Η κ. Κουεγιάρ, πραγματοποιώντας αυτές τις ημέρες επαφές στη Νέα Υόρκη, θα πρέπει να έχει αντιληφθεί πως η κατοχική πλευρά δεν θα της στρώσει “κόκκινο χαλί” κατά την περιοδεία της στην περιοχή. Αλλά θα έχει να αντιμετωπίσει μια άτεγκτη στάση και μια συμπεριφορά, που δεν θα της επιτρέπει να οδηγήσει σε διέξοδο την πρωτοβουλία της. Η ίδια κατά πάσα πιθανότητα θα έλθει, σε πρώτη φάση, για να ακούσει και να καταγράψει τις εκατέρωθεν θέσεις. Δεν αναμένεται να έλθει στο πρώτο ταξίδι με ιδέες, χωρίς αυτό να αποκλείεται να γίνει στη συνέχεια.