Μουσείο των ΗΠΑ επέστρεψε λάρνακα του 14ου π.Χ. αιώνα – Την ζητούσαμε 16 χρόνια

Το ένα αντικείμενο είναι μια πήλινη μινωική λάρνακα του τύπου του λουτήρα, με διακόσμηση ψαριών στο εσωτερικό και χταποδιού στο εξωτερικό που χρονολογείται στον 14ο αι. π.Χ. Το άλλο αντικείμενο χρονολογείται περίπου στο 350 π.Χ. και είναι το άγαλμα ενός άνδρα με ιμάτιο, καθισμένου σε δίφρο {ξύλινο σκαμνί χωρίς πλάτη, με τέσσερα γυριστά και κυρτωμένα πόδια).

Προέρχεται από τον διάκοσμο αττικού επιτύμβιου ναΐσκου. Το τρίτο αντικείμενο είναι το άγαλμα νεαρής γυναίκας, η οποία στηρίζεται, με τον αριστερό της αγκώνα σε υψηλό κορμό δένδρου και χρονολογείται στον 2ο αι. π.Χ.

Όπως πληροφορεί η ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού ήδη από το 2007 περιήλθαν σε γνώση των αρμοδίων υπηρεσιών του υπουργείου στοιχεία από τις αστυνομικές αρχές και από δημοσιεύματα που αμφισβητούσαν τη νομιμότητα απόκτησης των αντικειμένων αυτών από το Μουσείο Michael Carlos. Εστάλη επίσημη επιστολή διεκδίκησής τους από το ελληνικό υπουργείο προς το Μουσείο. Η απάντηση του Μουσείου ήταν ότι είχε ελέγξει την προέλευση των αντικειμένων, πριν τα αποκτήσει, και δεν δεχόταν ότι ήταν προϊόν αρχαιοκαπηλίας.

Η άτυπες επαφές συνεχίστηκαν χωρίς πρόοδο και αναμιχθηκαν στο τέλος και διπλωματικές αρχές μετά το 2020. Με τη συνδρομή του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους το υπουργείο συγκέντρωσε στοιχεία που αποδείκνυαν, πέραν πάσης αμφιβολίας, την παράνομη διακίνηση του γυναικείου αγάλματος από την περιοχή της Ηπείρου και ειδικότερα από την Δωδώνη, ενώ, μέσω αιτημάτων δικαστικής συνδρομής προς τις ιταλικές αρχές, αναζήτησε φωτογραφικό υλικό και έγγραφα από το κατασχεθέν αρχείο Μπεκίνα που αποδείκνυαν την παράνομη διακίνηση της μινωϊκής λάρνακας.

Το 2021 ταυτίσθηκε η μαρμάρινη ανδρικη μορφή από επιτύμβιο ναΐσκο, στις συλλογές του Μουσείου με αντικείμενο που απεικονιζόταν σε πολαρόιντ φωτογραφίες στο αρχείο Μπεκίνα. Το αντικείμενο αυτό, όμως, περιλαμβανόταν ήδη στον κατάλογο των αντικειμένων για τα οποία έχει αποφανθεί τελεσίδικα και αμετάκλητα η ελληνική δικαιοσύνη, στο πλαίσιο ποινικής υπόθεσης, ότι ειχαν υπεξαιρεθεί από την Ελλάδα.

Το 2022, κατατέθηκε ο φάκελος, με όλη την τεκμηρίωση, στην ελληνική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον και ξεκίνησε -με τη διαμεσολάβηση του Προξένου της Ελλάδας στην Ατλάντα- νέος κύκλος επαφών μεταξύ των εκπροσώπων του Μουσείου και του Υπουργείο Πολιτισμού. Τον Απρίλιο του 2023 εοπισκέφθηκε την Αθήνα ο διευθυντής του Μουσείου για να συζητηθούν όλα τα επιστημονικά και νομικά επιχειρήματα της ελληνικής πλευράς και ένα χρόνο αργότερα το Μουσείο Carlos γνωστοποίησε δια της διπλωματικής οδού την πρόθεση να επιστρέψει τα αντικείμενα.