Ωρολογιακή βόμβα το αμερικανικό χρέος – Δανείστηκαν με 4,1% οι ΗΠΑ!

Το πρώτο ισχυρό κύμα πληθωρισμού της περιόδου 2021-23, προκαλείται από γιγαντισμό των δημοσίων δαπανών και των επιδοτήσεων κατά την περίοδο της υγειονομικής κρίσης, για να αντιμετωπισθούν οι τρομακτικές αδυναμίες του ιδιωτικού τομέα. Στην τρέχουσα περίοδο καθίσταται προφανές το γεγονός ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν θα συνεχίσει να ακολουθεί πολιτική δαπανών κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για να ενισχύσει την οικονομία και τις χρηματοοικονομικές αγορές, αδιαφορώντας για τις μελλοντικές συνέπειες, για το γεγονός ότι θα εκτοξεύσει το αμερικανικό χρέος.

Οι συγκεκριμένες επιλογές στοιχειοθετούνται από το γεγονός οι ΗΠΑ έχουν να επιδείξουν επίπεδα ελλειμμάτων που εμφανίζονται μόνον σε περιόδους ισχυρών υφέσεων, ενώ από την άλλη πλευρά η οικονομία της χώρας συνεχίζει τεχνικά να αναπτύσσεται. Στην πραγματικότητα οι μοναδικές περίοδοι που οι ΗΠΑ ταλαιπωρούνται από μεγαλύτερα ελλείμματα, αφορούν την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την περίοδο της μεγάλης χρηματοοικονομικής κρίσης του 2008.

Τα ελλείμματα αναπόφευκτα χρηματοδοτούνται με δανεισμό. Λόγω του ότι η Ουάσινγκτον αναγκάζεται να ανακυκλώνει το παλαιό αμερικανικό χρέος, προσθέτοντας όμως και νέο, έχει διευρύνει τον όγκο του κατά 2 τρισ. δολάρια μόνον κατά το τελευταίο επτάμηνο του 2023. Εξωτερικά οι ΗΠΑ εμφανίζονται να παραμένουν στρατιωτικά και οικονομικά μία αναμφισβήτητη υπερδύναμη, ικανή να διατηρεί την ηγετική θέση στον πλανήτη.

Μαγική εικόνα το αμερικανικό χρέος

Στην πραγματικότητα πρόκειται για μαγική εικόνα, αφού στο περιθώριο σοβεί ο κίνδυνος που αντιπροσωπεύει το τερατώδες αμερικανικό χρέος, με τις διαδοχικές κυβερνήσεις να προσθέτουν σε μία περίοδο 232 ετών δανεισμό ύψους 10 τρισ. δολαρίων. Όμως κατά την περίοδο 2008-2017, μετά την μεγάλη χρηματοοικονομική κρίση, υιοθετούν πολιτική μηδενικών επιτοκίων και Πιστωτικής Επέκτασης (QE), για να προσθέσουν μέσω δανεισμού ακόμα 10 τρισ.

Στην επόμενη πενταετία και υπό την πίεση της υγειονομικής κρίσης προσθέτουν ακόμα 10 τρισ. και μετά το 2022 επιπλέον 4 τρισ. και μάλιστα τα 2 τρισ. κατά την διάρκεια του τελευταίου επταμήνου του 2023. Η χρονική ακολουθία αποδεικνύεται τελικά αμείλικτη, αφού από τα 232 έτη, ένας ισόποσος δανεισμός απαιτεί 9 έτη και αμέσως μετά μόλις μία πενταετία, για να καταλήξουν σε συνολικό χρέος 34 τρισ. με την είσοδο στο 2024.

Αν και η Υπουργός Οικονομικών Janet Yellen επαίρεται για το γεγονός ότι η αμερικανική οικονομία διαψεύδει τις δυσοίωνες προβλέψεις για την είσοδό της σε ύφεση, παραμένοντας σε τροχιά ανόδου, ορισμένα ζωτικά δεδομένα προδίδουν πως οι εξελίξεις δεν ευνοούν την αισιοδοξία της. Σύμφωνα με το Ομοσπονδιακό Γραφείο Οικονομικής Ανάλυσης, το ΑΕΠ του τρίτου τριμήνου του 2023 εμφανίζει αύξηση της τάξης των 414,3 δισ. δολαρίων έναντι του αντίστοιχου του 2022, αλλά η αύξηση του δημοσίου χρέους στην ίδια περίοδο φθάνει τα 1,3 τρισ.

Ταυτόχρονα το έλλειμμα για το νέο οικονομικό έτος 2024, με αφετηρία τον περασμένο Οκτώβριο, φθάνει ήδη τα 380 δισ. (περιλαμβάνει το δίμηνο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου) και αναμένεται για το σύνολο της οικονομικής περιόδου να κινηθεί στα επίπεδα των 2 τρισ. Η αύξηση έναντι της προηγούμενης φθάνει το 25%, έναντι 23% της αντίστοιχης περιόδου του 2022 και πρόκειται για την χειρότερη επίδοση μετά την ανάλογη της υγειονομικής κρίσης του 2020-2021.

Επικίνδυνες Επιλογές

Οι οικονομικές επιλογές της αμερικανικής κυβέρνησης αντικατοπτρίζονται στην μαγική εικόνα του ΑΕΠ που σε ετησιοποιημένη βάση αυξάνεται κατά 3,3% το τελευταίο τρίμηνο, ενώ η ετήσια αύξησή του ανέρχεται σε 2,5%, διαψεύδοντας θετικά τις προβλέψεις της Wall Street. Η αύξηση του τετάρτου τριμήνου ανέρχεται τελικά σε 329 δισ., επιφέροντας μία διεύρυνση του συνολικού ΑΕΠ στα 27,94 τρισ. Από την άλλη πλευρά, όμως, το έλλειμμα διογκώνεται περισσότερο από 50%, κατά 510 δισ. στην ίδια περίοδο.

Ταυτόχρονα, η αύξηση του δημοσίου χρέους στο ίδιο τρίμηνο φθάνει τα 834 δισ., δηλαδή αποδεικνύεται κατά 154% μεγαλύτερη από την διεύρυνση του ΑΕΠ στην ίδια περίοδο. Σε απλά μαθηματικά για κάθε 1 δολάριο που προστίθεται στο ΑΕΠ, διευρύνεται το έλλειμμα κατά 1,55 δολάρια και απαιτούνται 2,51 δολάρια επιπλέον δανεισμού για να επιτευχθεί η συγκεκριμένη αύξηση. Κατά την διάρκεια του τελευταίου δωδεκαμήνου, το έλλειμμα αυξάνεται κατά 1,3 τρισ., αλλά αντίστοιχα το αμερικανικό ΑΕΠ αυξάνεται μόνον κατά 600 δισ. περίπου. Ακόμα χειρότερα, για τα πρόσθετα 329 δισ. του τελευταίου τριμήνου, οι ΗΠΑ αναγκάζονται να δανεισθούν 834 δισ.

Επιπλέον, η χώρα αντιμετωπίζει κατά το 2024 την αποπληρωμή ποσών συνολικού ύψους 8,9 τρισ. δολαρίων για την εξόφληση των ομολόγων που λήγουν, μέγεθος που αποτελεί το μεγαλύτερο στην ιστορία της αμερικανικής δανειοληπτικής δραστηριότητας. Με το έλλειμμα του 2024 να κινείται στα επίπεδα των 1,4 τρισ. και την Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα (FED) να προγραμματίζει μειώσεις του ενεργητικού της κατά 60 δισ. ανά μήνα, συνεχίζοντας την διαδικασία Πιστωτικής Συρρίκνωσης (QT), ανακύπτουν σοβαρά προβλήματα στην μετακύληση του αμερικανικού χρέους. Το πρόβλημα προκύπτει από την ανάγκη δανεισμού τουλάχιστον 10 τρισ. κατά την διάρκεια του 2024, ώστε μαζί με τις αποπληρωμές να χρηματοδοτηθεί και το μεγάλο έλλειμμα. Το ποσόν αυτό αντιστοιχεί στο 30% περίπου του δημοσίου χρέους και σε περισσότερο από το ένα τρίτο του ΑΕΠ του 2023.

Το ερώτημα που προβάλλει ανελέητα, πηγάζει από το γεγονός ότι κατά την διάρκεια του 2023, οι οικονομικά ευαίσθητες ομάδες στην πολιτική των επιτοκίων (ιδιώτες, συνταξιοδοτικά ταμεία και ασφαλιστικοί οργανισμοί) συνιστούν τους μεγαλύτερους αγοραστές ομολόγων του δημοσίου. Παραμένει άγνωστο όμως εάν οι προβλεπόμενες μειώσεις των επιτοκίων θα διατηρήσουν την ζήτηση σε επίπεδα ικανά να καλύψουν τις ομολογιακές εκδόσεις του τρέχοντος έτους.

Πάντως η τελευταία έκδοση δεκαετών ομολόγων του Φεβρουαρίου εξελίσσεται ενθαρρυντικά, με άντληση 42 δισ. και τελικό επιτόκιο 4,093%, με μαζική είσοδο θεσμικών επενδυτών. Σε αντιπαραβολή, η τελευταία έκδοση δεκαετών ομολόγων του ελληνικού δημοσίου προσέλκυσε προσφορές συνολικού ύψους 35 δισ. ευρώ και τελικά αντλήθηκαν 4 δισ., με το επιτόκιο να διαμορφώνεται στο 3,45% και την έκδοση να υπερκαλύπτει κατά 9 σχεδόν φορές, λόγω της μεγάλης προσφοράς.

Τα δεδομένα οδηγούν πολλούς οικονομολόγους και οικονομέτρες στην εκτίμηση πως η αμερικανική οικονομία εισέρχεται σε αχαρτογράφητες περιοχές, πολλαπλασιάζοντας τα ευάλωτα σημεία της και την ευαισθησία της σε ασύμμετρες απειλές.