Πάλμε: “Έγινα σοσιαλδημοκράτης όταν είδα τη φτώχεια στην Ινδία”

Στις 28 Φεβρουαρίου 2024 κλείνουν 38 χρόνια από την ημέρα που δολοφονήθηκε ο σοσιαλδημοκράτης πρωθυπουργός της Σουηδίας Ούλοφ Πάλμε. Γεννήθηκε στη Στοκχόλμη στις 30 Ιανουαρίου 1927. Πήρε το όνομα “Ούλοφ” από τον θείο του Ούλοφ, αδερφό του πατέρα του, που σκοτώθηκε τον Απρίλη 1918 στην πόλη Tamerfors της Φινλανδίας, πολεμώντας στο πλευρό των “άσπρων” εναντίων των “κόκκινων”, μετά την επέμβαση του ρωσικού στρατού στην Φινλανδία. Αργότερα, ο Ούλοφ Πάλμε θα μιλούσε συχνά για τις αναμνήσεις που είχε στην παιδική του ηλικία από τα ταξίδια στην Λεττονία με τα μεγαλύτερα αδέρφια του.

Η “μεταναστευτική” ρίζα του Πάλμε επηρέασε και την ευνοϊκή πολιτική που εφάρμοσε ο ίδιος, ως πρωθυπουργός, για τους μετανάστες. Οι ικανότητες του μικρού Ούλοφ φάνηκαν νωρίς. Σε ηλικία 4 ετών διάβαζε με άνεση. Οι επισκέπτες με έκπληξη άκουγαν τον μικρό Ούλοφ να χρησιμοποιεί δύσκολες λέξεις και φράσεις. Ένα από τα αγαπημένα του βιβλία ήταν η Ιλιάδα του Όμηρου. Το 1934, ένα τραγικό γεγονός άλλαξε την ζωή της οικογένειας. Ο πατέρας του Ούλοφ, Gunnar, πέθανε όταν ο μικρός Ούλοφ ήταν 7 ετών.

Η δολοφονία έξω από τον κινηματογράφο

Ήταν 28-2-1986 όταν ο Πάλμε με την σύζυγο Λίζμπετ επικοινώνησε με τον γιο τους Μάρτεν να πάνε σινεμά για να δουν την σουηδική κωμωδία “Tα αδέρφια του Mότσαρτ”. Tο ζεύγος Πάλμε – χωρίς συνοδεία φρουρών – πήρε το μετρό από το σταθμό Gamla Stan, δίπλα στο σπίτι τους και βγήκαν στο σταθμό Rådmansgatan, σχεδόν απέναντι από τον κινηματογράφο. Ο γιος τους που είχε έρθει πιο πριν με τη φιλενάδα του, βρήκε εισιτήρια εύκολα. Το ζεύγος, που έφτασε μερικά λεπτά πριν αρχίσει το έργο, δεν βρήκε εισιτήριο… Ο υπεύθυνος του κινηματογράφου τους πρόσφερε τις δύο θέσεις του σκηνοθέτη του έργου.

Όταν βγήκαν από τον κινηματογράφο “GRAND”, η Στοκχόλμη ήταν χιονισμένη και το κρύο τσουχτερό. Όπως και άλλες φορές, έτσι και εκείνο το βράδυ, ο Πάλμε είχε ζητήσει από τους αστυνομικούς να μην τον συνοδεύσουν! Το πρωθυπουργικό ζευγάρι διάλεξε να διασχίσει περπατώντας το κέντρο της Στοκχόλμης για το σπίτι, στην παλιά συνοικία GAMLA STAN. Οι δρόμοι ήταν σχεδόν έρημοι. Λίγο πιο πέρα τους περίμενε ο δολοφόνος. Την παγερή ησυχία της νύχτας διέκοψαν δύο πυροβολισμοί. Ο Ούλοφ Πάλμε έπεσε αιμόφυρτος στο πεζοδρόμιο, ενώ ο δολοφόνος χάθηκε τρέχοντας στο σκοτάδι. Ο άνθρωπος που υπηρέτησε με όλες τις δυνάμεις του την ειρήνη, ο άνθρωπος που είχε γίνει θρύλος όταν ακόμα ζούσε, ήταν νεκρός!

Ο ίδιος, είχα την τύχη να τον γνωρίσω από κοντά και να γράψω την βιογραφία του με τίτλο “ΟΥΛΟΦ ΠΑΛΜΕ, Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ ΑΡΧΩΝ” (εκδόσεις ΑΛΔΕ). Με τον Πάλμε είχαμε μιλήσει για διάφορα θέματα, όπως το μεταναστευτικό, στην εκπομπή που παρουσίαζα στην Σουηδική Τηλεόραση (στην εκπομπή συμμετείχε και η Άλκηστης Πρωτοψάλτη στην πρώτη της τηλεοπτική εμφάνιση):

Οι θέσεις του Πάλμε

Στο βιβλίο μου για τον Πάλμε καταγράφω και μερικές από τις βασικές θέσεις του, όπως: «Έγινα σοσιαλδημοκράτης όταν συνειδητοποίησα ότι το κόμμα μας έβγαλε τη χώρα από τη φτώχεια. Όταν ξεκινήσαμε τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις για να στηρίξουμε τα αδύνατα στρώματα, παρά τις λυσσαλέες αντιδράσεις αυτών που είχαν προνόμια… Ο σοσιαλισμός, μοιάζει με απελευθερωτικό κίνημα. Στόχος μας είναι η ελευθερία για τον απλό πολίτη να αναπτύξει τις δυνατότητές του, η ελευθερία να δημιουργήσει το μέλλον του σύμφωνα με τα οράματά του…»

Όμως ο Πάλμε την ίδια ώρα προειδοποιούσε για τα αρνητικά επακόλουθα της γραφειοκρατίας και της κακής δημόσιας διαχείρισης: «Ο δημόσιος τομέας με όλα τα πλεονεκτήματα που μας προσφέρει για την καλή λειτουργία της κοινωνίας, πρέπει να διοικείται με σωστό τρόπο. Μόνο μια υγιής οικονομία μπορεί να στηρίξει τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Προτιμώ εύρωστες βιομηχανίες παρά στρατιές ανέργων… Εμείς οι σοσιαλιστές οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα με βάση την ισότητα. Θα πρέπει όχι μόνο να εμποδίζουμε την αύξηση των ανισοτήτων αλλά να εμποδίζουμε τη δημιουργία νέων ανισοτήτων. Είναι θέμα αρχών να στηρίζουμε με όλες μας τις δυνάμεις την προσπάθειά μας για ισότητα. Οποιαδήποτε αμφιβολία σ’ αυτή την προσπάθεια θα έβαζε σε κίνδυνο την πολιτική μας… Αν οι ιδέες απομονωθούν από την πράξη, τότε ανοίγει και ο δρόμος για την κατάρρευση των δημοκρατικών θεσμών».

Ένα μήνα πριν τη δολοφονία του δήλωνε: «Στόχος μας είναι να μειώσουμε όσο γίνεται τις ταξικές διαφορές. Χρειάζεται συνεχής προσπάθεια, πρωτοπόρες ιδέες και κυρίως θέληση για αλλαγές… Είναι χρέος μας να αναζητούμε συνεχώς ένα καλλίτερο αύριο για όλους, να καταθέτουμε συγκεκριμένες προτάσεις και με αντικειμενικό τρόπο να εξετάζουμε τις προϋποθέσεις για την υλοποίησή τους… Όμως, αν σταματήσουμε να είμαστε οραματιστές, αν σταματήσουμε να αναζητούμε την ουτοπία, αν σταματήσουμε να δημιουργούμε στόχους για τους πολίτες, τότε όλη μας η προσπάθεια θα εξανεμιστεί και μαζί θα χαθεί η ηθική και η ιδεολογική μας δύναμη. Τότε το κόμμα μας θα χάσει την αίγλη του και την εμπιστοσύνη του λαού… Η υλοποίηση των πολιτικών ιδεών δεν είναι μόνο θέμα των ειδικών. Είναι θέμα τους καθενός από εμάς. Αν η πολιτική αφεθεί μόνο στους πολιτικούς, τότε η πολιτική πεθαίνει και η κοινωνία θα μείνει μετέωρη!»

Μουσείο ΠΑΛΜΕ στην Κρήτη

Η Κρήτη ήταν δημοφιλής προορισμός της οικογένειας Πάλμε. Τιμώντας την μνήμη του ο “Σύλλογος Φίλων ΟΥΛΟΦ ΠΑΛΜΕ” και οι κάτοικοι στο χωριό Μοχός, σε συνεργασία με την Τ/Α και την Περιφέρεια Κρήτης ίδρυσαν ένα μοναδικό στον κόσμο Μουσείο με το όνομα OLOF PALME. Πρωτεργάτες ο Μανώλης Ζερβάκης, η Ελένη Φαρσαράκη και ο Γιάννης Μαρκάκης, Διευθυντής Μουσείου Παραδοσιακής Ζωής Κρήτης “ΛΥΧΝΟΣΤΑΤΗΣ”. Σημαντική η βοήθεια από τον Περιφερειάρχη Σταύρο Αρναουτάκη. Στα εγκαίνια του Μουσείου στις 3.6.2023 παρευρέθηκε και ο Joakim Palme, γιος του Πάλμε.

Περισσότερα για το Μουσείο εδώ

 

---

 

Για το βιβλίο του  Γιώργου Λογοθέτη:

«Σήμερα έχουμε την ανάγκη να στρέψουμε τη μνήμη και τη σκέψη μας προς πολιτικούς σαν τον Ούλοφ Πάλμε. Το βιβλίο του Γιώργου Λογοθέτη “ΟΥΛΟΦ ΠΑΛΜΕ, Η πολιτική είναι θέμα αρχών”, ειδικά τώρα που ολόκληρη η Ευρώπη βρίσκεται στη δίνη μιας τρομερής κρίσης, αποτελεί μια κατάθεση απόλυτα απαραίτητη όσο και σπουδαία» (Jean-Pierre Olov Schori, τ. Πρόεδρος του Ιδρύματος OLOF PALME, Υπουργός για τις επαφές με τις χώρες του τρίτου κόσμου και τ. εκπρόσωπος της Σουηδίας στον ΟΗΕ 2000-2004).