Η χρήση σεμαγλουτίδης για διαχείριση βάρους – Τα υπέρ και τα κατά

Η σεμουγλατίδη διατίθεται ως μονοθεραπεία τόσο σε υποδόρια όσο και σε από του στόματος μορφή και έχει εγκριθεί ως θεραπευτική επιλογή δεύτερης γραμμής για καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο στον διαβήτη τύπου 2. Ακόμη, εξετάζεται για σκοπούς καταπολέμησης της παχυσαρκίας. Η σεμαγλουτίδη έχει αποδειχθεί ότι είναι ασφαλής σε ενήλικες και ηλικιωμένους ασθενείς με νεφρικές ή ηπατικές διαταραχές που δεν απαιτούν τροποποίηση της δόσης.

Πώς σχετίζεται με τη διατροφή

Η απώλεια βάρους έχει συζητηθεί πολύ και απασχολεί σε μεγάλο βαθμό όχι μόνο την επιστημονική κοινότητα, αλλά και ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, καθώς η παχυσαρκία αποτελεί και επίσημα μία από τις νόσους της σύγχρονης εποχής. Πρόκειται λοιπόν για μία επιδημία, που η αύξηση του σωματικού βάρους οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης συνοδών νοσημάτων, όπως η υπέρταση ή ο διαβήτης τύπου 2. Για τον λόγο αυτό το ενδιαφέρον στρέφεται στην ανάπτυξη μη επεμβατικών, φαρμακοθεραπευτικών ουσιών που θα βοηθήσουν στην καταπολέμηση της νόσου της παχυσαρκίας.

Μια κατηγορία αντιδιαβητικών φαρμάκων, οι αγωνιστές των υποδοχέων του GLP-1, φαίνεται να είναι αποτελεσματικά στον γλυκαιμικό έλεγχο και στην απώλεια βάρους σε ασθενείς με ή χωρίς διαβήτη τύπου 2. Γνωστές κλινικές δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν με σκοπό την απώλεια βάρους είναι οι: SUSTAIN (Semaglutide Unabated Sustainability in Treatment of Type 2 Diabetes)PIONEER (Peptide Innovation for Early Diabetes Treatment)STEP (Semaglutide Treatment Effect in People with Obesity). Οι κλινικές δοκιμές SUSTAIN και PIONEER μελέτησαν τη χρήση 1,0 mg, μία φορά την εβδομάδα, υποδόριας και από του στόματος σεμαγλουτίδης, αντίστοιχα, σε συμμετέχοντες με διαβήτη τύπου 2. Η δοκιμή STEP εξέτασε τις επιδράσεις 2,4 mg, μία φορά την εβδομάδα, υποδόριας σεμαγλουτίδης σε ασθενείς με παχυσαρκία.

Τα αποτελέσματα και των τριών κλινικών μελετών έδειξαν ότι η σεμαγλουτίδη (ενέσιμη ή από του στόματος) έχει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο και άλλα αντιδιαβητικά φάρμακα στη μείωση του βάρους. Οι μελέτες έδειξαν ότι το 1/3 των συμμετεχόντων είχε απώλεια βάρους της τάξεως του 20%. Το γεγονός αυτό οδήγησε στην έγκριση του φαρμάκου Wegovy (σεμαγλουτίδη) από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) για την απώλεια βάρους, το έτος 2021.

Ποιες οι χρήσεις της σεμαγλουτίδης

Αντιμετώπιση του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2: Τα συγκεκριμένα φάρμακα αποκαθιστούν το διαταραγμένο ινκρετινικό φαινόμενο στο γαστρεντερικό σωλήνα. Οι ινκρετίνες είναι ορμόνες που εκκρίνει το σώμα μας όταν τρώμε υδατάνθρακες, για να εκκριθεί ινσουλίνη από τα β-κύτταρα του παγκρέατος. Αντιθέτως, καταστέλλουν την μεγάλη παραγωγή γλυκαγόνης από τα α-κύτταρα του παγκρέατος, που προκαλείται όταν μειώνεται η κυκλοφορία υδατανθράκων στο αίμα. Ακόμη, αντιμετωπίζουν εν μέρει την ηπατική και την περιφερική ινσουλινοαντίσταση.

Απώλεια Βάρους: Παράλληλα, προκαλούν ανορεξία ή πιο μεγάλο κορεσμό, μειώνοντας την επιθυμία για λήψη τροφής. Έτσι, καθυστερούν την κένωση του στομάχου με αποτέλεσμα τα άτομα να καταναλώνουν λιγότερες θερμίδες και να πετυχαίνουν απώλεια σωματικού βάρους.

Καρδιαγγειακά: Μελέτες όπως η ‘’LEADER’’ για τη λιραγλουτίδη, η ‘’REWIND’’ για τη Ντουλαγλουτίδη και η ‘’SUSTAIN-6’’ για τη σεμαγλουτίδη, παρουσίασαν καρδιαγγειακό όφελος και χορηγούνται σε ασθενείς με καρδιαγγειακό κίνδυνο (π.χ. προηγηθέν έμφραγμα του μυοκαρδίου, επέμβαση by pass, ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο κλπ) ή με πλήθος καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου (ηλικία, υπέρταση, υπερλιπιδαιμία, κάπνισμα, παχυσαρκία, υπερτροφία της αριστερής κοιλίας, αθηρωμάτωση των καρωτίδων κλπ). Έχει βρεθεί ότι οι συγκεκριμένες ουσίες φαίνεται να μειώνουν τη φλεγμονή και προλαμβάνουν τα καρδιαγγειακά νοσήματα ανεξάρτητα από την απώλεια βάρους.

Δεδομένων των ευεργετικών μεταβολικών και καρδιαγγειακών δράσεων της σεμαγλουτίδης και του χαμηλού κινδύνου για σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, η σεμαγλουτίδη έχει ένα συνολικά ευνοϊκό προφίλ για τους ασθενείς με διαβήτη τύπου 2.

Προσοχή στις παρενέργειες

Εκτός από τις ευεργετικές επιδράσεις του φαρμάκου, στο μεταβολισμό της γλυκόζης, στην αρτηριακή πίεση, στο σωματικό βάρος και στα καρδιαγγειακά νοσήματα, υπάρχουν και οι ανεπιθύμητες ενέργειες της σεμαγλουτίδης και αφορούν είτε στη μορφή σκευάσματος για τη λήψη από το στόμα, είτε για την υποδόρια λήψη. Εκτός από το προφανές, ότι δηλαδή η ένεση μπορεί να έχει τοπικές αλλεργικές αντιδράσεις, έχει αποδειχθεί ότι η σεμαγλουτίδη, όπως και άλλοι αγωνιστές υποδοχέων GLP-1, προκαλεί κυρίως ήπιες έως μέτριες και παροδικές γαστρεντερικές διαταραχές και αυξάνει τον κίνδυνο χολολιθίασης.

Στις πιο σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνονται η παγκρεατίτιδα και το μυελώδες καρκίνωμα του θυρεοειδούς, αν και δεν μπορούν να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα για τις περιπτώσεις αυτές. Οι ασθενείς που διατρέχουν κίνδυνο επιδείνωσης της ήδη υπάρχουσας διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας (DRP) θα πρέπει να παρακολουθούνται προσεκτικά εάν υποβάλλονται σε θεραπεία με σεμαγλουτίδη, ιδίως εάν υποβάλλονται επίσης σε θεραπεία με ινσουλίνη, λόγω της ισχυρής επίδρασης μείωσης της γλυκόζης.

Ποιες οι αλληλεπιδράσεις

Εάν λαμβάνετε κάποια άλλη φαρμακευτική αγωγή ή κάποιο συμπλήρωμα διατροφής συμβουλευτείτε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας πριν τη χρήση σεμαγλουτίδης. Η σεμαγλουτίδη μπορεί να επηρεάσει την απορρόφηση κάποιων φαρμάκων, σε ταυτόχρονη χορήγηση. Κυρίως αυτό αφορά φάρμακα που χορηγούνται ταυτόχρονα σε διαβητικούς ασθενείς για την καλύτερη διαχείριση του γλυκαιμικού ελέγχου.

Προτεινόμενη δοσολογία

Ο χρόνος ημίσειας ζωής της σεμαγλουτίδης επιτρέπει τη χορήγησή της μία φορά την εβδομάδα. Διατίθεται σε προγεμισμένη σύριγγα σε μορφή ατομικών δόσεων για εβδομαδιαία υποδόρια έγχυση.Η θεραπεία ξεκινά με χαμηλή δόση (0.25mg) και αυξάνεται σταδιακά σε διάστημα 4 εβδομάδων. Ανάλογα με την αποτελεσματικότητα και τις παρενέργειες, ο θεράπων γιατρός είναι αυτός που θα καθορίσει το συνολικό χρόνο λήψης του φαρμάκου. Υπάρχουν 2 είδη πένας, μία με μια πιο μικρή δόση (δόση έναρξης) που μπορεί να αυξηθεί για τη συντήρηση, και μία που προορίζεται για τη μέγιστη δόση συντήρησης. Θα πρέπει να λαμβάνεται την ίδια ημέρα κάθε εβδομάδα σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος, σύμφωνα με τις οδηγίες του φαρμάκου.

Στην από του στόματος λήψη του φαρμάκου, η σεμαγλουτίδη έχει συνδιαμορφωθεί με ένα παράγωγο λιπαρού οξέος (SNAC), το οποίο δρα ως ενισχυτής της διαπερατότητας. Αυξάνει τη διαλυτότητα της σεμαγλουτίδης αυξάνοντας το pH του τοπικού περιβάλλοντος και χρησιμοποιεί την παθητική διακυτταρική οδό για να διασχίσει τις κυτταρικές μεμβράνες. Επίσης, προστατεύει τη σεμαγλουτίδη από την πρωτεολυτική αποικοδόμηση στο όξινο pH του στομάχου. Το δισκίο πρέπει να καταπίνεται με άδειο στομάχι κατά προτίμηση 30 λεπτά πριν από το γεύμα.

Συμπέρασμα: Ολοκληρώνοντας, η σεμαγλουτίδη έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί μια σημαντική θεραπευτική επιλογή στην ιατρική κοινότητα όχι μόνο για την καλύτερη διαχείριση του διαβήτη, αλλά και για την μακροχρόνια διαχείριση του βάρους.

Πριν όμως φτάσουμε στην ανάγκη για φαρμακευτική αγωγή έναντι της παχυσαρκίας, αξίζει να υιοθετήσουμε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής με άσκηση και σωστή διατροφή. Η φαρμακευτική αγωγή θα πρέπει να δρα συνεργατικά με τις αλλαγές στις συνήθειες διατροφής και στην ένταξη της άσκησης στην καθημερινότητά μας.

Με την πρόσφατη έγκριση των φαρμάκων σεμαγλουτίδης (Wegovy), αναμένουμε βελτίωση των αποτελεσμάτων που σχετίζονται με την απώλεια βάρους και την ποιότητα ζωής των ασθενών. Ωστόσο, το υψηλό κόστος του φαρμάκου μπορεί να το καταστήσει απρόσιτο για πολλούς ασθενείς, εκτός εάν κάποια στιγμή ενταχθεί στην ιατρική ασφάλιση. Ακόμη, το φάρμακο χρησιμοποιείται για τη μακροπρόθεσμη διαχείριση του βάρους, γεγονός που μπορεί να προσθέσει υψηλό κόστος στη διαχείριση της παχυσαρκίας. Παράλληλα, η αλόγιστη συνταγογράφησή του με σκοπό την απώλεια βάρους σε μη διαβητικούς ασθενείς έχει στερήσει ένα πολύτιμο φάρμακο για τη διαχείριση του γλυκαιμικού ελέγχου σε διαβητικούς ασθενείς.

 

---

 

Η Ειρήνη Κοντοπίδου είναι διαιτολόγος-διατροφολόγος

Σε συνεργασία με το medNutrition