Οι νέες κόκκινες γραμμές του Ιράν μετά την κρίση

Απεναντίας, το Ιράν εστίαζε τις προσπάθειές του στην ασύμμετρη αποτροπή και σε μια μακρόπνοη στρατηγική εξουθένωσης του Ισραήλ. Με άλλα λόγια, προωθούσε άοκνα την οικοδόμηση κι ενίσχυση μετώπων πίεσης κατά του Ισραήλ στον νότιο Λίβανο, τη Γάζα, τη Δυτική Όχθη και τα Υψίπεδα του Γκολάν, για να δημιουργήσει μια προωθημένη άμυνα/περιμετρική αποτροπή εναντίον του μεγάλου αντιπάλου του, για να προκαλέσει σταδιακά την κατατριβή του και για να το κρατά εν γένει απασχολημένο.

Τούτη η ιρανική επιλογή υπαγορεύθηκε τόσο εξ ανάγκης λόγω επίγνωσης της σχετικής υστέρησης σε συμβατικό στρατιωτικό επίπεδο όσο κι από μια γνήσια πεποίθηση ότι μια στρατηγική φθοράς απλωμένη στον χρόνο φέρνει αποτελέσματα, όπως κατέδειξαν οι αποτυχίες των ΗΠΑ στο Ιράκ κι Αφγανιστάν, οι οποίες έφεραν μια ξεκάθαρη ιρανική σφραγίδα.

Ωστόσο, οι μαζεμένες απώλειες Φρουρών της Επανάστασης στη Συρία το τελευταίο τετράμηνο, με αποκορύφωμα την ισοπέδωση του ιρανικού προξενείου στη Δαμασκό και τον θάνατο επτά στελεχών της Δύναμης Γοντς, έδειξε τα όρια της στρατηγικής υπομονής του Ιράν, ωθώντας την ιρανική ηγεσία να αναθεωρήσει τους κανόνες εμπλοκής της. Η επίθεση της 13ης Απριλίου σηματοδότησε μια θεαματική αλλαγή στο αμυντικό δόγμα του Ιράν απέναντι στο εβραϊκό κράτος, καθότι ήταν η πρώτη φορά που απάντησε απευθείας από την επικράτειά του στο Ισραήλ.

Όπως ανέφερε ο αναπληρωτής επιτελάρχης πολιτικών υποθέσεων του Ιράν προέδρου, ο Μοχαμάντ Τζαμσιντί, «η νικηφόρα επιχείρηση Αληθινή Υπόσχεση του Ιράν σημαίνει ότι η εποχή της στρατηγικής υπομονής έχει τελειώσει, κι η ισραηλινή στρατηγική του πολέμου μεταξύ των πολέμων ηττήθηκε. Τώρα η εξίσωση έχει αλλάξει. Η στόχευση ιρανικού προσωπικού και περιουσιακών στοιχείων από το καθεστώς θα αντιμετωπιστεί με μια άμεση και τιμωρητική απάντηση». Το, δε, Tasnim επισημαίνει ότι «η Ισλαμική Δημοκρατία  εξάντλησε την στρατηγική υπομονή και πραγματοποίησε μόνη της μια απευθείας επιχείρηση κατά του εχθρού εντός των κατεχόμενων εδαφών, για να δώσει ένα χαστούκι στο σιωνιστικό καθεστώς και να αποτρέψει μια επανάληψη επιθέσεων κατά του Ιράν».

Οι κόκκινες γραμμές του Ιράν 

Το σημαντικότερο, όμως, επακόλουθο της επίθεσης, που χρήζει επισταμένης διερεύνησης, είναι ότι το Ιράν ανακοίνωσε σε ανώτατο στρατιωτικό επίπεδο νέες, πιο αυστηρές, κόκκινες γραμμές και μια νέα ισορροπία αποτροπής έναντι του Ισραήλ, γεγονός που διέφυγε της προσοχής των διεθνών κι εγχώριων μέσω μαζικής ενημέρωσης. Εν ολίγοις, η Τεχεράνη ανέβασε μετεωρικά τον πήχη των κόκκινων γραμμών της την επαύριον της επιχείρησης “Αληθινή Υπόσχεση”. Τουτέστιν, τόσο ο αρχηγός του γενικού επιτελείου των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων, όσο κι ο επικεφαλής των Φρουρών της Επανάστασης διατράνωσαν ότι η χώρα τους έχει επιβάλει πλέον μια “νέα εξίσωση” αντίδρασης και κανόνων εμπλοκής εναντίον του εβραϊκού κράτους.

Συγκεκριμένα, ο, μεν, πρώτος, ο Μοχαμάντ Μπαγερί, ξεκαθάρισε ότι «εάν το σιωνιστικό καθεστώς αναλάβει δράση κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν είτε στο έδαφός μας είτε στα κέντρα μας στη Συρία ή σε άλλα μέρη, η επόμενη επιχείρησή μας θα είναι πολύ πιο μεγάλη από αυτήν». Ο, δε, δεύτερος, Χοσεΐν Σαλαμί, τόνισε ότι η επιχείρηση “Αληθινή Υπόσχεση” «άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο» και διακήρυξε ότι «αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε μια νέα εξίσωση. Η νέα εξίσωση έχει ως εξής: Από εδώ και στο εξής, κάθε επίθεση από το σιωνιστικό καθεστώς εναντίον των συμφερόντων μας, των περιουσιακών στοιχείων μας, των ανθρώπων μας ή των πολιτών μας οπουδήποτε θα αντιμετωπίζεται με αντίποινα από το [έδαφος] της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν. Η επιχείρηση Αληθινή Υπόσχεση είναι ένα σαφές κι αξιοσημείωτο παράδειγμα αυτής της νέας εξίσωσης».

Ο διοικητής των χερσαίων δυνάμεων του ιρανικού εθνικού στρατού σημείωσε ότι η εποχή κατά την οποία το Ισραήλ χτύπαγε αιφνίδια και στη συνέχεια τρεπόταν σε εσπευσμένη φυγή χωρίς τιμωρία έχει πλέον οριστικά παρέλθει. Οι ανωτέρω δηλώσεις δεν σημαίνουν απαραιτήτως ότι η στρατηγική υπομονής  θα εγκαταλειφθεί πλήρως, αλλά κατά πάσα πιθανότητα υποδηλώνουν ότι θα πλαισιωθεί/συμπληρωθεί με νέους πιο δυναμικούς κανόνες αντίδρασης, ούτως ώστε να ενδυναμωθεί η ιρανική αποτροπή. Εν πάση περιπτώσει, μένει να φανεί, εάν οι καινούργιες κόκκινες γραμμές θα εφαρμοστούν στο ακέραιο το επόμενο διάστημα.

Η προ ημερών περιορισμένη, κατά τα φαινόμενα, ισραηλινή ανταπάντηση στο ιρανικό έδαφος, όχι μόνο υποβαθμίστηκε από την Τεχεράνη, αλλά επιπλέον η τελευταία απέφυγε επίμονα να τη συνδέσει επισήμως με το Τελ Αβίβ. Οι μετέπειτα δηλώσεις του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών ότι η χώρα του θα απαντάει αμέσως στο Ισραήλ μόνο στις περιπτώσεις εκείνες όπου το τελευταίο «λάβει αποφασιστικά μέτρα κατά της χώρας μου, κι αυτό μας αποδεικνύεται», φαίνονται να δείχνουν μια πρόθεση της Τεχεράνης να διατηρήσει για τον εαυτό της μια ευελιξία ερμηνείας στο τι συνιστά επίθεση, ούτως ώστε να έχει τη δυνατότητα να απεγκλωβίζεται, όποτε το κρίνει σκόπιμο, από τις νέες σκληρές και φιλόδοξες κόκκινες γραμμές της. Ως εκ τούτου, μια πρώτη σοβαρή δοκιμασία των νέων κανόνων εμπλοκής του Ιράν θα αποτελούσε, αναμφίλεκτα, το σενάριο στο οποίο το Ισραήλ θα προχωρούσε ξανά σε δολοφονία στρατιωτικού στελέχους του Ιράν. Αυτό θα συνιστούσε την πραγματική λυδία λίθο των καινούργιων ιρανικών κόκκινων γραμμών.

Η επιχείρηση “Αληθινή Υπόσχεση” 

Εν κατακλείδι, η “Αληθινή Υπόσχεση” ήταν μια άνευ προηγουμένου επιχείρηση, η οποία στο εσωτερικό του Ιράν χαρακτηρίζεται ως ιστορική, αφού πρώτη φορά έγινε απευθείας επίθεση στο Ισραήλ. Το πρώτιστο μέλημα της Τεχεράνης ήταν να πραγματοποιήσει μια προβολή ισχύος, για να αποκαταστήσει την αξιοπιστία της αποτροπής της έναντι του Τελ Αβίβ. Αυτό, άλλωστε, εξέφρασε κατηγορηματικά κι ο ανώτατος ηγέτης, ο αγιατολά Αλί Χαμενεΐ, λέγοντας δίχως περιστροφές ότι «το θέμα σχετικά με την ποσότητα των πυραύλων που εκτοξεύτηκαν ή πόσοι έπληξαν τους στόχους τους, με τα οποία η αντίπαλη πλευρά έχει εμμονή, είναι δευτερεύον. Το κύριο ζήτημα είναι ότι [η επιχείρηση] επέδειξε οριστικά την ισχύ και τη βούληση του ιρανικού έθνους και των ενόπλων δυνάμεων στη διεθνή σκηνή, προκαλώντας στην αντίπαλη πλευρά μεγάλη αγωνία». Φαίνεται προσώρας ότι το Ιράν επέτυχε αυτόν τον σκοπό, λαμβάνοντας υπόψιν και την μη αναλογική ανταπάντηση του Ισραήλ.

Παράλληλα, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι, δοκιμάζοντας την ισραηλινή αεράμυνα, το Ιράν αποκόμισε χρήσιμες σχετικές εμπειρίες, τις οποίες θα μπορούσε να αξιοποιήσει σε μια ενδεχόμενη μελλοντική απάντησή του προς το Ισραήλ, όπως ανέφερε ο διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης. Προφανώς, το μήνυμά του είχε μια πρακτική διάσταση, αλλά είχε ταυτόχρονα κι έναν αποτρεπτικό σκοπό.

Βάσει των ανωτέρω, γίνεται σαφές ότι θα ήταν επιπόλαιο να υποτιμηθεί η ιρανική επιχείρηση. Το Ιράν απέδειξε για άλλη μια φορά ότι δεν διστάζει να προσαρμόζεται, δηλαδή στην προκειμένη περίπτωση να προχωρήσει την αναθεώρηση των κανόνων εμπλοκής του και των κόκκινων γραμμών του, όταν νιώθει ότι πιέζεται εντόνως. Ενδεχομένως, αυτό θα μπορούσε να συμβεί κάποια στιγμή και στο πυρηνικό του δόγμα, όπως επισήμανε εσχάτως ο αρμόδιος αξιωματικός των Φρουρών της Επανάστασης για την προστασία των πυρηνικών εγκαταστάσεων της χώρας.