Καινοτομίες για τον πόλεμο στη θάλασσα ψάχνει το NATO σε startups

Συμμετείχαν 124 μεγάλες και μικρότερες εταιρείες από 20 Κράτη Μέλη (ΚΜ) του Οργανισμού, μεταξύ των οποίων ήταν και 11 από τις 44 νεοφυείς εταιρείες (Start Ups) που έχουν επιτύχει στο ΝΑΤΟ DIANA innovation challenge 2023. Επισημαίνεται ότι η μοναδική Ελληνική καινοτόμος νεοφυής εταιρεία που πέτυχε να επιλεγεί σε αυτό τον διαγωνισμό του ΝΑΤΟ είναι η Sotiria Technology με Έδρα την Αθήνα, οι δραστηριότητες της οποίας εστιάζουν στη συλλογή και αξιοποίηση δεδομένων στον υποθαλάσσιο χώρο (under water intelligence).

Από τις εταιρείες που συμμετείχαν παρουσιάστηκαν 162 προτάσεις καινοτόμων εφαρμογών που θα μπορούσε να επιλεγούν από το ΝΑΤΟ είτε για να επιλύσουν υφιστάμενα προβλήματα, είτε να βελτιώσουν τις υπάρχουσες στρατηγικές και τακτικές δυνατότητες της αμυντικής Συμμαχίας. Οι προτάσεις κάλυπταν τρεις επιχειρησιακούς τομείς και συγκεκριμένα:

1. Την “προστασία κρίσιμων υποθαλάσσιων υποδομών” (Critical underwater Infrastructure – CUI).
2. Τον “ανθυποβρυχιακό πόλεμο” (Anti-Submarine warfare – ASW).
3. Την “επιτήρηση μεγάλων περιοχών και ο πόλεμος επιφανείας” (Persistent Wide Area Surveillance & Anti-Surface Warfare – PWAS & ASuW).

Οι καινοτόμες προτάσεις υποβλήθηκαν και παρουσιάστηκαν είτε από μεμονωμένες εταιρείες, είτε από συνέργειες ομάδων εταιρειών. Εντύπωση προκάλεσε και συζητήθηκε το γεγονός ότι αν και η χώρα μας περιβάλλεται από θάλασσα, καμία ελληνική εταιρεία δεν συμμετείχε είτε μεμονωμένα, είτε σε σύμπραξη σε κάποιες από τις καινοτόμες προτάσεις που παρουσιάστηκαν, εκτός της νεοφυούς καινοτόμου εταιρείας Sotiria Technology που όπως προαναφέρθηκε συμμετείχε υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ/DIANA.

Για την ιστορία, ο αριθμός εταιρειών που συμμετείχαν ανά χώρα είχε ως ακολούθως: Αγγλία 34, Βέλγιο 10, Γαλλία 9, Γερμανία 7, Δανία 2, Ελλάδα 1, Εσθονία 2, ΗΠΑ 12, Ισλανδία 1, Ισπανία 4, Ιταλία 13, Καναδάς 5, Μάλτα 1, Νορβηγία 6, Ολλανδία 10, Πολωνία 1, Σλοβακία 1, Σουηδία 2, Τουρκία 2, Φινλανδία 1. Μερικές από τις χώρες που συμμετείχαν, ήταν εμφανές ότι επιχειρούσαν να καταξιωθούν ως Κέντρα Καινοτομίας (innovation Hubs), κυρίως η Αγγλία, οι ΗΠΑ, η Ιταλία και η Ολλανδία.

Επισημάνσεις για την καινοτομία

Στην διημερίδα αυτή πραγματοποιήθηκε και μία υψηλού επιπέδου ενημέρωση (Special executive session) την οποία παρακολούθησαν αφενός υψηλόβαθμα στελέχη του ΝΑΤΟ και αφετέρου Εθνικοί Εκπρόσωποι Εξοπλισμών (National Armament Directors-NADs), μεταξύ των οποίων και ο Έλληνας NAD που είναι ο ΓΔ της ΓΔΑΕΕ. Με αφορμή σχόλιο παρευρισκόμενου NAD ότι στη χώρα του παρατηρήθηκε το φαινόμενο μεγάλες εταιρείες να προσπαθούν είτε να απορροφήσουν νεοφυείς καινοτόμες εταιρείες, είτε να τις απαξιώσουν -καταστρέψουν, εκμεταλλευόμενες την καινοτομία τους, οι υψηλόβαθμοι επιτελείς του ΝΑΤΟ επεσήμαναν υπό μορφή ερωτο-απαντήσεων τα ακόλουθα που συνοπτικά περιγράφονται:

Α. Ποιες είναι οι ουσιώδεις διαφορές μεταξύ νεοφυών καινοτόμων εταιρειών (innovation Start Ups) σε σχέση με τις καλώς εγκατεστημένες μεγαλύτερες εταιρείες (well established);

* Η αξία μίας νεοφυούς εταιρείας υπολογίζεται με βάση την καινοτομία των προτάσεων και τις δυνατότητες ανάπτυξης στο μέλλον, σε αντίθεση με τις εγκατεστημένες εταιρείες που η αξία τους υπολογίζεται με βάση αριθμού εργαζομένων, εγκαταστάσεις, κύκλο εργασιών κλπ.

Β. Γιατί το ΝΑΤΟ αποφάσισε μέσα από το πρόγραμμα DIANA να υποστηρίξει ξεχωριστά και ειδικά τις καινοτόμες νεοφυείς από τις μεγαλύτερες εταιρείες που κάνουν R&D;

* Οι νεοφυείς εταιρείες “κυνηγούν” δυναμικά την αιχμή της τεχνολογίας, ενώ οι εγκατεστημένες εταιρείες που έχουν τμήματα R&D, στην εξίσωση “καινοτομία Vs κέρδος” δίνουν έμφαση στο κέρδος, λόγω του λειτουργικού κόστους της εταιρείας. Το επενδυτικό ρίσκο στις νεοφυείς εταιρείες βασίζεται στην εκτίμηση ότι για κάθε ομάδα καινοτόμων προτάσεων που θα χρηματοδοτηθεί, τα αναμενόμενα κέρδη από τις προτάσεις που θα επιτύχουν, θα υπερκαλύψουν και το κόστος χρηματοδότησης προτάσεων που πιθανόν δεν επιτύχουν να αποδώσουν επακριβώς το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Σε κάθε περίπτωση η αξιοποίηση γνώσης της αποκτώμενης καινοτόμου τεχνολογίας είναι όφελος για μελλοντικές εφαρμογές.

Γ. Γιατί το ΝΑΤΟ αποφάσισε να εστιάσει στις Διττής χρήσης τεχνολογίες (dual Use Technologies) και όχι γενικά στην καινοτομία;
* Η επιλογή έγινε συνειδητά, διότι εξ αντικειμένου τα υλικά και η τεχνολογία Διττής χρήσης έχουν ταυτόχρονα δυνατότητα αξιοποίησης σε μη αμυντική χρήση, γεγονός που επιτρέπει την εμπορική τους εκμετάλλευση. Αυτή η δυνατότητα εκτιμάτε ότι θα επιτρέψει την χρηματοδότηση των καινοτόμων προτάσεων από ιδιωτικά κεφάλαια.

Στην Ελλάδα, στις ανωτέρω ερωτήσεις θα πρέπει το ΥΠΕΘΑ να δώσει απαντήσεις μέσω της λειτουργίας του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΚΑΚ) που συστάθηκε πρόσφατα.