Κένεντι, Χρουστσόφ και… Φουκώ – Ιστορία τρέλας στο Ουκρανικό

Ακόμα και στην μεγάλη κρίση του Κόλπου των Χοίρων (γνωστή και ως κρίση των πυραύλων της Κούβας το 1962) όταν οι ΗΠΑ με τον Κένεντι και η ΕΣΣΔ με τον Χρουστσόφ έφτασαν πολύ κοντά σε έναν πυρηνικό πόλεμο, αυτός τελικά απετράπη. Υπενθυμίζουμε ότι η ΕΣΣΔ επιχείρησε να εγκαταστήσει πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές στην Κούβα ως απάντηση στην εγκατάσταση αμερικανικών πυρηνικών πυραύλων σε Βρετανία, Ιταλία και Τουρκία.

Η πυρηνική κρίση εκτονώθηκε όχι μόνο γιατί υπήρχε συνείδηση του τι σημαίνει χρήση πυρηνικών όπλων, αλλά και γιατί –παρά τις μεταξύ τους μεγάλες αντιθέσεις– Κένεντι και Χρουστσόφ είχαν καθαρό μυαλό και κρίση για τις συνέπειες μιας πυρηνικής αναμέτρησης. Σκέφτονταν, με άλλα λόγια, σε πρώτο πλάνο όχι μόνο την ευημερία των λαών τους (όπως ο καθένας τους την αντιλαμβανόταν), αλλά και την επιβίωσή τους.

Επιπροσθέτως, οι μνήμες ήταν νωπές από τα εκατομμύρια θύματα και τις καταστροφές του Μεγάλου Πολέμου, ειδικά και από την πυρηνική τραγωδία σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι. Μια εξαιρετική προσωπικότητα μεγάλου βεληνεκούς, ο Ου Θαντ (τότε Γενικός του ΟΗΕ, με επιρροή και σχετική δύναμη) τους έφερε κοντά και υπήρξε συμβιβασμός και αποτροπή του πυρηνικού εφιάλτη. Οι Σοβιετικοί απέσυραν τους πυραύλους από την Κούβα, οι Αμερικάνοι σταμάτησαν την επιχείρηση εισβολής στη λατινοαμερικανική χώρα και ο Κένεντι δεσμεύτηκε για απόσυρση των πυραύλων από την Τουρκία.

Οι συνθήκες άλλαξαν

Οι καταστάσεις και οι συνθήκες από τότε άλλαξαν δραματικά. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, με την απαράδεκτη ρωσική εισβολή, έδωσε νέες διαστάσεις στην αντιπαράθεση ΗΠΑ-Ρωσίας. Ο “πόλεμος δια αντιπροσώπων” που διεξάγεται στα μέτωπα της Ουκρανίας και οι συνέπειές του, μάλλον δεν έχουν σχέση με αυτό που ονομάζαμε περίοδο του “Ψυχρού Πολέμου”. Η απειλή χρήσης πυρηνικών (μιλούν για έξυπνα πυρηνικά ή για πυρηνικά μικρής εμβέλειας) είναι συχνή και καθόλου αμελητέα.

Η ψυχραιμία, η λογική των βήμα-βήμα συμβιβασμών, το καθαρό μυαλό, είναι σε δεύτερη ή τρίτη μοίρα. Οι μνήμες των εκατομμυρίων νεκρών του Μεγάλου Πολέμου έχουν ξεθωριάσει ή είναι ανύπαρκτες, όπως επίσης και αυτές της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι. Αν ζούσε ο Μισέλ Φουκώ θα ξαναέγραφε την “Ιστορία της Τρέλας”, με αναφορές στις πολεμοχαρής “κυψέλες εξουσίας” και “μικροεξουσίας” στα μέτωπα της Ουκρανίας.

Το ότι ο Άντονι Μπλίκεν (υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ) επιβεβαίωσε πως ο πρόεδρος Μπάιντεν έδωσε άδεια για χρήση δυτικών όπλων που διαθέτει η Ουκρανία κατά ρωσικού εδάφους, όπως και η βούληση Ευρωπαίων ηγετών για μεγαλύτερη στρατιωτική εμπλοκή της Δύσης στον πόλεμο της Ουκρανίας, δεν είναι μια απλή επίδειξη ισχύος. Είναι κάτι παραπάνω, είναι το άνοιγμα του δρόμου, ώστε ο “πόλεμος δια αντιπροσώπων” να μετατραπεί σε μια ανοιχτή στρατιωτική σύγκρουση Δύσης-Ρωσίας με χρήση ακόμα και πυρηνικών, όπως προειδοποίησαν Πούτιν και Μεντβέντεφ.

Εκτός κι αν πρόκειται για μπλόφα, ώστε οι Ουκρανοί να συνεχίσουν τον πόλεμο, παρά τις βαριές τους απώλειες σε στρατιώτες και την απώλεια εδαφών, μέχρι την ολοκλήρωση του εκλογικού κύκλου στις ΗΠΑ! Ή ακόμα να συνεχιστεί ένας πόλεμος διαρκείας για φθορά της Ρωσίας και βλέπουμε… Όπως και να έχει το πράγμα, έννοιες όπως η ευημερία των λαών, η ειρήνη, η ενσυναίσθηση του τι σημαίνει πόλεμος, ειδικά με χρήση πυρηνικών, έχουν περάσει στο περιθώριο, σε αντίθεση με τον Ψυχρό Πόλεμο που εκατομμύρια άνθρωποι στη Δύση και σε όλο τον πλανήτη κινητοποιούνταν και διεκδικούσαν να απομακρυνθεί ο πυρηνικός εφιάλτης.