Εκτός ατζέντας το Μακεδονικό στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ

Πρώτος διδάξας ο Ανδρέας Παπανδρέου, με τις εντυπωσιακές υποδοχές με λάβαρα και σημαίες στον αερολιμένα του Ελληνικού, μετά τις συνόδους της τότε ΕΟΚ και του ΝΑΤΟ τη δεκαετία του ’80. Μέχρι που αποδεικνυόταν -με την εξαίρεση των Μεσογειακών Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων της ΕΟΚ- ότι, αντί βέτο, έθετε υποσημειώσεις με αστερίσκους στις κοινές αποφάσεις που υλοποιούνταν ανεμπόδιστα. Μιμητής του ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Ειδικά ως προς το ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων, όταν δήθεν επιτύγχανε περιφανείς νίκες στο Μακεδονικό, αλλά σύντομα αποκαλύπτονταν τα εντελώς αντίθετα.

Ανάλογη ιστορική συγκυρία στο Μακεδονικό

Κορυφαίο παράδειγμα, ο «θρίαμβος» της συνόδου της Λισαβόνας, τον Ιούνιο του 1992. Αντί λύσης, αποδείχθηκε ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε -η ίδια- προτείνει τη «διπλή ονομασία» των Σκοπίων. Με μία σύνθετη εκδοχή προς διεθνή χρήση και με «όποια ονομασία επιθυμούν» (δηλαδή, το σκέτο «Μακεδονία») για όλες τις άλλες περιπτώσεις. Η ελληνική ιδέα είχε φανεί ακατανόητη ακόμα και στον τότε πρεσβευτή των ΗΠΑ Μ. Σωτήρχο και τον επιτετραμμένο Τζ. Ουίλιαμς.

Στις μέρες μας, βρισκόμαστε ενώπιον μιας ανάλογης ιστορικής συγκυρίας. Από τη μία πλευρά, η πρόεδρος της γειτονικής χώρας, Γκ. Σιλιάνοφσκα, και ο ηγέτης του εθνικιστικού VMRO και εντολοδόχος πρωθυπουργός, Χρ. Μίτσκοσκι, ισχυρίζονται ότι σέβονται τη Συμφωνία των Πρεσπών, αλλά και ότι ταυτόχρονα έχουν δικαίωμα να αποκαλούν τη χώρα τους «Μακεδονία».

Εκτός ατζέντας το Μακεδονικό

Ανατριχιαστική ομοιότητα με τα γεγονότα του 1992-93 κι ας υπάρχει σήμερα υπογεγραμμένη υποχρέωση εφαρμογής της επίσημης ονομασίας «Βόρεια Μακεδονία» για όλες τις χρήσεις και έναντι όλων (erga omnes). Από την άλλη πλευρά, ελληνικοί κυβερνητικοί κύκλοι διαρρέουν ότι το θέμα θα λήξει στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον (9 ως 11 Ιουλίου), γιατί o κ. Μίτσκοσκι θα κάθεται πίσω από το ταμπελάκι «Βόρεια Μακεδονία». Κατά τις ίδιες διαρροές, δεν αποκλείεται ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης να καταγγείλει την τακτική Μίτσκοσκι ενώπιον όλων των ηγετών της Ατλαντικής Συμμαχίας. Δυστυχώς, τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά και το «πρόβλημα VMRO» δε θα λυθεί στις 11 Ιουλίου για δύο, κυρίως, λόγους:

Πρώτον, όσο καιρό ο κ. Μίτσκοσκι υποκριτικά διαβεβαιώνει ότι αποδέχεται και δε θα καταγγείλει τη Συμφωνία των Πρεσπών, η οποία -κατά την αντίληψη του ΝΑΤΟ- συμβάλλει στη βαλκανική σταθερότητα, κανένας από τους συμμάχους δε θα ασχολείται σοβαρά με την ειδικότερη πτυχή της ονομασίας. Οι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ και οι εταίροι στην Ε.Ε. θεωρούν -κακώς βέβαια- την ονομασία σαν επιμέρους διμερές ζήτημα. Δεν θα ριψοκινδυνεύσουν, ασκώντας πιέσεις για την ονομασία, να ρίξουν τα Σκόπια στην αγκαλιά της Μόσχας. Άλλωστε, οι ξένες κυβερνήσεις γνωρίζουν άριστα ότι μέγα τμήμα της πολιτικής ελίτ της Αθήνας ποτέ δεν ενδιαφερόταν -ούτε ενδιαφέρεται- για το όνομα. Ασφαλώς, αν ο κ. Μίτσκοσκι αλληθωρίσει προς τη Ρωσία, τα πάντα αλλάζουν.

Δεύτερον, κατά τις συνόδους του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου, οι παρεμβάσεις των ηγετών είναι ολιγόλεπτες επί συγκεκριμένης ατζέντας. Οι συνεδριάσεις της Ουάσιγκτον θα αφορούν -αποκλειστικά- τα λεγόμενα «παραδοτέα» για την Ουκρανία, το διαμοιρασμό των βαρών, την εφαρμογή του ποσοστού αμυντικών δαπανών 2% του ΑΕΠ για κάθε σύμμαχο, την παρουσίαση του νέου γ.γ. του ΝΑΤΟ, τη χρηματοδότηση νέων αμυντικών σχεδίων και την επίδειξη ενότητας έναντι της Ρωσίας και της Κίνας. Θα είναι πολύ δύσκολο για τον κ. Μητσοτάκη να θέσει ζήτημα Πρεσπών εκτός ατζέντας. Εκτός αν κάνει μία λακωνική αναφορά στην κατάσταση στα Βαλκάνια που θα παρουσιαστεί, παραπλανητικά, σαν το μείζον θέμα της συνόδου και «χαστούκι» στον κ. Μίτσκοσκι.

Παράλληλα, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η γενικότερη τάση στις Βρυξέλλες είναι υπέρ της ενίσχυσης των δεσμών με τα Σκόπια. Πέραν του ΝΑΤΟ, o διπλωματικός-αμυντικός βραχίονας της Ε.Ε., η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ), προωθεί, από τις αρχές του έτους, την υπογραφή συμφωνιών Εταιρικής Σχέσης Άμυνας και Ασφάλειας με τα Σκόπια και τα Τίρανα. Στις έκτοτε διαβουλεύσεις, η Αθήνα, αντί να θέτει αυστηρούς όρους, πλειοδοτεί.