Πόσες έδρες θα έπαιρναν τα κόμματα στην Ελλάδα με το εκλογικό σύστημα Βρετανίας-Γαλλίας

Μάλιστα, πήραν λίγες περισσότερες ψήφους από αυτές των προηγούμενων εκλογών, αλλά κέρδισαν την πλειοψηφία των εδρών λόγω του συστήματος των μονοεδρικών περιφερειών, το οποίο λειτουργεί ως πλειοψηφικό. Ο πραγματικός νικητής των εκλογών είναι ο Nigel Farage, πρωτεργάτης του Brexit, το κόμμα του οποίου, όμως, έλαβε μόνον το 0,8% των εδρών (5 έδρες) παρ’ ότι έλαβε το 14% των ψήφων!

Ακόμη και από τα μικρά, τοπικά, κόμματα μόνον το SINFEIN, των αποσχιστών της Βορείου Ιρλανδίας (πολιτικός κλάδος του IRA), ευνοήθηκε από το μονοεδρικό σύστημα, λόγω συγκεντρώσεως των ψηφοφόρων του σε συγκεκριμένες κομητείες. Στον πίνακα,  που ακολουθεί παρατίθενται τα αποτελέσματα των βρετανικών εκλογών. Στην αριστερή στήλη είναι οι έδρες που έλαβαν τα κόμματα βάσει του ισχύοντος εκλογικού συστήματος, στο κέντρο είναι το ποσοστό ψήφων κάθε κόμματος, ενώ στην δεξιά στήλη οι έδρες που θα ελάμβαναν με σύστημα απλής αναλογικής. Παρ’ ότι ο υπολογισμός της απλής αναλογικής σε ενιαία περιφέρεια δεν μπορεί να αποδώσει τους ακριβείς συσχετισμούς, οι διαφορές είναι τέτοιες που καταδεικνύουν την τεράστια στρέβλωση της λαϊκής βουλήσεως που προκαλεί το πλειοψηφικό σύστημα.

 

ΕΔΡΕΣ	Ποσοστό		ΕΔΡΕΣ
Πλειοψηφικό	Ψήφων	ΚΟΜΜΑ	Αναλογική
412	34%	Εργατικοί	220
121	24%	Συντηρητικοί	156
72	12%	Φιλελεύθεροι	78
9	3%	Εθνικό Κόμμα Σκωτίας	19
7	1%	SIN FEIN (Ιρλανδοί)	6
14	4%	ΔιάφοροιΙρλανδοί	26
5	14%	Reform – Φάρατζ	91
4	1%	PC – Ουαλοί	7
4	7%	Πράσινοι	45
648	100%	Σύνολον	648

 

Οι εκλογές στην Γαλλία

Στην Γαλλία συνέβη κάτι ανάλογο. Εκεί, παρ’ ότι το σύστημα είναι ημιπροεδρικό, δηλαδή η εκτελεστική εξουσία μοιράζεται μεταξύ Προέδρου της Δημοκρατίας – ο οποίος εκλέγεται από τον λαό–  και πρωθυπουργού, ο οποίος επίσης εκλέγεται από τον λαό, αλλά δεν είναι απαραιτήτως ο αρχηγός του πρώτου κόμματος, εκτός και αν αυτό έχει την πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση (Βουλή).

Μάλιστα, και εκεί, οι βουλευτές εκλέγονται σε μονοεδρικές περιφέρειες, αλλά με σύστημα δύο γύρων. Στον 2ο γύρο συμμετέχουν οι δύο πρώτοι, αλλά και όποιος άλλος υποψήφιος έλαβε άνω του 12,5% των ψήφων. Η λογική του συστήματος δύο γύρων –  και ιδίως της συμμετοχής τρίτου ή τρίτων υποψηφίων –  είναι η ανάδειξη μετριοπαθών βουλευτών, δηλαδή αυτών που στον 2ο γύρο θα καταφέρουν να προσελκύσουν ψηφοφόρους άλλων κομμάτων.

Στην πραγματικότητα είναι ένα σύστημα που επιχειρεί να κρατήσει εκτός κοινοβουλίου τα μη-συστημικά κόμματα, τα οποία δεν είναι απαραιτήτως ακραία. Μάλιστα, στην εποχή μας, οι αληθώς ακραίες πολιτικές, π.χ. ο γάμος των ομοφυλόφιλών, η προώθηση της λαθρομεταναστεύσεως, η δήθεν πράσινη ανάπτυξη, η υγειονομική δικτατορία λόγω κορονοϊού κλπ, εφαρμόσθηκαν κυρίως από κυβερνήσεις που δηλώνουν κεντρώες. Συνεπώς, η επίκληση της αναδείξεως μετριοπαθών υποψηφίων είναι κενή νοήματος, ενώ μάλλον υποκρύπτει την σκοπιμότητα αποκλεισμού μη-συστημικών υποψηφίων. Όμως, ας δούμε πως διαμορφώθηκε το τελικό αποτέλεσμα:

• Η Αριστερά, δηλαδή το Λαϊκό Μέτωπο, οι Οικολόγοι και λοιποί ανένταχτοι αριστεροί έλαβε 195 έδρες, αλλά μόνον 7.478.300 ψήφους ή 27,41%. Ενδιαφέρον είναι ότι έχασε περίπου δύο εκατομμύρια ψήφους, σε σχέση με τον πρώτο γύρο, απώλειες που μάλλον οφείλονται στην “τακτική ψήφο”, δηλαδή στην απόσυρση των υποψηφίων του από δεκάδες περιφέρειες όπου ήταν τρίτοι, υπέρ των υποψηφίων του Μακρόν.
•  Το Kέντρο, δηλαδή η συμμαχία του Μακρόν και λοιποί ανένταχτοι κεντρώοι, έλαβε 174 έδρες, αλλά μόνον 6.868.786 ψήφους.
• Η Δεξιά, δηλαδή η Εθνική Συσπείρωση της Λεπέν – και όχι ο Εθνικός Συναγερμός, όπως με κουτοπόνηρη σκοπιμότητα μεταφράζεται στην Ελλάδα – συμπεριλαμβανομένων των συμμάχων της, έλαβε μόνον 143 έδρες, αλλά ήρθε πρώτη με 37,35% ή 10.188.958 ψήφους, αυξάνοντας, μάλιστα, το ποσοστό της κατά 4 μονάδες σε σχέση με τον πρώτο γύρο. Στα νούμερα αυτά πρέπει να προστεθούν 63 έδρες, που αντιστοιχούν σε 9% ή 2.455.468 ψήφους που έλαβε η ρεπουμπλικανική Δεξιά.

Όπως σαφώς προκύπτει, τα αποτελέσματα των γαλλικών εκλογών μόνο νίκη δεν μπορούν να θεωρηθούν για την Αριστερά ή/και την παράταξη του προέδρου Μακρόν, οι οποίοι έχουν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της διακυβερνήσεως της χώρας…

Ένα υποθετικό σενάριο… 

Όμως, ακόμη πιο ενδιαφέρον έχει να δούμε πως θα ήταν τα αποτελέσματα αν ίσχυε στην Γαλλία απλό σύστημα μονοεδρικών περιφερειών, όπως στην Βρετανία. Δεδομένου ότι η Γαλλική Εθνοσυνέλευση απαρτίζεται από 577 έδρες, στην περίπτωση αυτή η Εθνική Συσπείρωση θα μπορούσε να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Όπως προκύπτει από το σχετικό ρεπορτάζ της LeMonde, οι έδρες θα είχαν ως εξής:

 

Κόμμα/Παράταξη	Έδρες
Εθνική Συσπείρωση (Λεπέν& Σύμμαχοι)	297
Λαϊκό Μέτωπο	159
Μαζί (Μακρόν)	70
Ρεπουμπλικανοί (Δεξιά)	20
Λοιπά αριστερά κόμματα	12
Λοιπά δεξιά κόμματα	10
Λοιπά κεντρώα κόμματα	6

 

Αντιθέτως, εάν το σύστημα ήταν απλή αναλογική καμία παράταξη δεν θα είχε την απόλυτη πλειοψηφία. Συμπερασματικώς, τόσο στην Βρετανία όσο και στην Γαλλία, το εκλογικό σύστημα στρέβλωσε την λαϊκή βούληση κατά τρόπον ώστε η εξουσία να περάσει σε σχετική  μειοψηφία στην Βρετανία και σε απόλυτη μειοψηφία στην Γαλλία.

Όμως, δεν είναι σκοπός μου να κατακρίνω τους θεσμούς του Ηνωμένου Βασιλείου ή/και της Γαλλικής Δημοκρατίας. Προφανώς, διαφωνώ με τα εκλογικά συστήματα που παραμορφώνουν την λαϊκή βούληση, όποια είναι αυτή. Όμως, το κείμενο αυτό γράφθηκε, αφ’ ενός, ως συνέχεια σχετικών άρθρων μου με αφορμή το αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών του 2023 και, αφ’ ετέρου, επειδή πριν καν ορισθεί η νέα γαλλική κυβέρνηση, διάφορες κουτοπόνηρες ελληνικές γραφίδες άρχισαν να προπαγανδίζουν την ανάγκη εισαγωγής συστήματος μονοεδρικών περιφερειών στην χώρα μας.

Κάτι τέτοιο, αν παρ’ ελπίδα συμβεί, δεν θα αποτελέσει απλώς μια ακραία αλλαγή, αλλά ένα κανονικό πραξικόπημα! Αρκεί μόνο να δει κανείς πως θα μπορούσαν να είχε διαμορφωθεί η κατανομή των εδρών της Βουλής των Ελλήνων, με βάση τα αποτελέσματα των προσφάτων αναμετρήσεων, αν στην χώρα μας είχε εφαρμοσθεί πλειοψηφικό σύστημα:

• Βάσει των αποτελεσμάτων εθνικών εκλογών Ιουνίου 2023: ΝΔ 297 έδρες, ΣΥΡΙΖΑ 3 έδρες.
• Βάσει των αποτελεσμάτων των ευρωεκλογών Ιουνίου 2024: ΝΔ 284 έδρες, ΠΑΣΟΚ 10 έδρες και Μειονοτικό Κόμμα Θράκης έξι έδρες!

Βεβαίως, τα ανωτέρω αποτελέσματα αφορούν την σημερινή κατανομή σε εκλογικές περιφέρειες. Εάν οι περιφέρειες γίνουν μονοεδρικές η κατανομή θα είναι διαφορετική, αλλά το πολιτικό αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο: Η κυριαρχία της ΝΔ, θα είναι συντριπτική, το ΠΑΣΟΚ θα κερδίσει κάποιες έδρες στην Κρήτη και σε δυο τρεις άλλες περιοχές, το ΚΚΕ στην Λέσβο, στην Σάμο και, ίσως. Στην Β΄ Πειραιώς, ο ΣΥΡΙΖΑ μάλλον θα μείνει εκτός Βουλής, ενώ οι μειονοτικοί της Θράκης θα λάβουν τουλάχιστον τρεις έδρες.

Το ερώτημα, βεβαίως, είναι με ποια κριτήρια θα ορισθούν οι μονοεδρικές περιφέρειες. Σε όσες χώρες ισχύει σύστημα μονοεδρικών περιφερειών, οι περιφέρειες αντανακλούν παραδοσιακούς διαχωρισμούς ή/και χωρικές κατανομές και οριακώς μόνον μεταβάλλονται. Στην χώρα μας, είναι σχεδόν βέβαιον ότι, θα ορισθούν με κριτήριο την κυριαρχία του κυβερνώντος κόμματος, δηλαδή της ΝΔ, όπως άλλωστε συνέβη και με τους καποδιστριακούς και τους καλλικρατικούς δήμους. Συνεπώς, είναι απολύτως προφανές, ότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αποδεχθούμε μια τέτοια αλλαγή του εκλογικού νόμου.

Η σημασία του εκλογικού συστήματος

Τα εκλογικά συστήματα είναι πολύ σημαντικά επειδή, σε μεγάλο βαθμό διαμορφώνουν το πολιτικό σύστημα μιας χώρας. Ακόμη σε χώρες με ισχυρό και αποτελεσματικό συνταγματικό πλαίσιο (π.χ. ΗΠΑ), η επίδραση του εκλογικού συστήματος μπορεί να ακυρώσει την δύναμη των θεσμών και, κυρίως των checks & balances, δηλαδή όσων, αφ’ ενός, αντισταθμίζουν τις φυγόκεντρες τάσεις του εκλογικού σώματος και, αφ’ ετέρου, ελέγχουν το πολιτικό σύστημα και περιορίζουν την αυθαιρεσία της εκτελεστικής εξουσίας. Τελικώς, το λάθος εκλογικό σύστημα μπορεί να οδηγήσει στην πλήρη κατάρρευση του δημοκρατικού πολιτεύματος αν, δια της στρεβλώσεως, φαλκιδεύει την σχέση εκλογικού σώματος και πολιτικού συστήματος.

Υπό το πρίσμα αυτό, τίθεται το ερώτημα “τι πρέπει να γίνει” ώστε να μην διακινδυνεύσουμε την ύπαρξη της δημοκρατίας μας, αλλά και να την κάνουμε βαθύτερη και ασφαλέστερη. Το ερώτημα είναι τόσο εθνικό όσο και ευρωπαϊκό ή, πιο σωστά, αφορά ολόκληρη την Δύση.