Εμβόλια: Δικαστική ήττα για την ντερ Λάιεν – Τί απαντά η Κομισιόν

Συγκεκριμένα, το δικαστήριο της ΕΕ αποφάνθηκε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και κατά συνέπεια η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δεν έπρεπε να περιορίσει την πρόσβαση του κοινού σε ορισμένες λεπτομέρειες και ρήτρες των συμβολαίων αγοράς εμβολίων κατά της Covid-19.

Στο δικαστήριο είχε προσφύγει μία ομάδα ευρωβουλευτών αλλά και ιδιώτες, που είχαν ζητήσει αρχικά από την Επιτροπή το 2021 να τους δοθεί πρόσβαση σε όλα τα έγγραφα που θα τους επέτρεπαν να κατανοήσουν τους όρους και τις προϋποθέσεις της αγοράς εμβολίων ώστε “να βεβαιωθούν πως διασφαλιζόταν η προστασία του δημόσιου συμφέροντος”. Οι προσφεύγοντες στηρίχθηκαν στον ευρωπαϊκό κανονισμό σχετικά με την πρόσβαση του κοινού σε έγγραφα των τριών μεγάλων θεσμών της Ευρώπης (Κοινοβούλιο, Συμβούλιο και Επιτροπή).

Οι επιφυλάξεις της Κομισιόν, η οποία αποδέχθηκε μόνο “μερική πρόσβαση” στα συναφή έγγραφα, και έδωσε πρόσβαση μόνον σε αποσπάσματά τους, έπεισαν στη συνέχεια τους ενάγοντες να προσφύγουν στη δικαιοσύνη. Σήμερα, σε δύο αποφάσεις, οι Ευρωπαίοι δικαστές δικαίωσαν εν μέρει τους ενάγοντες, ακυρώνοντας τις αποφάσεις της Επιτροπής κατά το μέρος που περιέχουν πλημμέλειες.

Το δικαστήριο απεφάνθη ότι η Κομισιόν δεν μπόρεσε να αποδείξει το επιχείρημα που επικαλέσθηκε, ότι δηλαδή «η πρόσβαση σε ορισμένες ρήτρες των συμβολαίων θα είχε υπονομεύσει το εμπορικό συμφέρον των εμπλεκομένων εταιριών» και ανέφερε στην απόφασή του ότι η Κομισιόν έπρεπε να είχε δώσει περισσότερες πληροφορίες ειδικά για τα μέλη της ομάδας που διαπραγματεύθηκε τα συμβόλαια, ώστε να καταδειχθεί ότι δεν υπήρχε σύγκρουση συμφερόντων.

«Η Επιτροπή δεν έλαβε επαρκώς υπόψη της όλες τις σχετικές περιστάσεις προκειμένου να σταθμίσει ορθά τα υπό εξέταση συμφέροντα», ανέφερε το δικαστήριο.

Τέλος, παράλληλα με πολλές προσφυγές στη δικαιοσύνη της ΕΕ για έλλειψη διαφάνειας, η ευρωπαϊκή εισαγγελία ξεκίνησε από την πλευρά της έρευνα τον Οκτώβριο του 2022 για τις αγορές αυτές.

Η απάντηση της Κομισιόν

H Eυρωπαϊκή Επιτροπή, απαντώντας στην απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ τονίζει με ανακοίνωσή της ότι «γενικά παρέχει την ευρύτερη δυνατή πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα, σύμφωνα με τις αρχές της διαφάνειας».

Στις περιπτώσεις που εξετάζει το Δικαστήριο της ΕΕ, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι «χρειαζόταν να βρει μια δύσκολη ισορροπία» μεταξύ του δικαιώματος του κοινού, συμπεριλαμβανομένων των βουλευτών, στην πληροφόρηση και των νομικών απαιτήσεων που απορρέουν από τις ίδιες τις συμβάσεις COVID-19, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αξιώσεις χρηματικής αποζημίωσης σε βάρος των φορολογουμένων. Σημειώνει, δε, ότι σε πολλές περιπτώσεις στο παρελθόν, το Δικαστήριο έχει αναγνωρίσει την ανάγκη προστασίας των επιχειρηματικών συμφερόντων ενός συμβατικού εταίρου.

Η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι είχε παράσχει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (βάσει της Συμφωνίας Πλαίσιο για τις σχέσεις μεταξύ των δύο θεσμικών οργάνων) πλήρεις πληροφορίες σχετικά με τις συμβάσεις εμβολίων κατά της COVID-19.

Σύμφωνα με τον θεσμικό της ρόλο, η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι είναι υπεύθυνη να διασφαλίζει την απουσία σύγκρουσης συμφερόντων και έχει επίσης καθήκον να προστατεύει το απόρρητο και τα προσωπικά δεδομένα των ενδιαφερομένων ατόμων. Σε αυτό το στάδιο, η Επιτροπή επιφυλάσσεται των νομικών επιλογών της.