Η απόλυτη ασυνεννοησία στο ελληνικό επιτελείο στην μάχη του Ντεμιρτζί

Η Μεραρχία Κυδωνιών εκκαθάρισε την περιοχή μέχρι τις 15 Ιουλίου και άρχισε να αποσύρει τα τμήματά της. Ωστόσο πληροφορίες για την συγκέντρωση ισχυρών τουρκικών δυνάμεων στην περιοχή οδήγησαν τη μεραρχία στο να εγκαταστήσει τάγμα της στο Ντεμιρτζί.

Στις 18 Ιουλίου τουρκική δύναμη 2.400 ανδρών ενισχυμένη με τρία πυροβόλα, επιτέθηκε στο ελληνικό τάγμα το οποίο αφού πολέμησε μόνο του για ώρες υποχρεώθηκε να υποχωρήσει στη Μπορλά έχοντας υποστεί πολύ βαριές απώλειες – 47 νεκροί, 93 τραυματίες, 37 «εξαφανισθέντες». Την επομένη ο διοικητής της ΜΚ Αλέξανδρος Οθωναίος μετέβη στη Μπορλά και αφού ενημερώθηκε ζήτησε την απόσυρση της μεραρχίας από τις ακάλυπτες προωθημένες θέσεις.

Η διοίκηση είχε όμως άλλη άποψη και αφού ενίσχυσε τη Μεραρχία Κυδωνιών με απόσπασμα της ΙΙ Μεραρχίας Πεζικού (ΜΠ), το 9ο Σύνταγμα Κρητών, πυροβολαρχία και ουλαμού ιππικού, τη διέταξε να προχωρήσει στην εκκαθάριση της περιοχής Ντεμιρτζί – Σιμάβ.

Το απόσπασμα της ΙΙ ΜΠ εκ τριών ταγμάτων και ουλαμού πυροβολικού προωθήθηκε προς Κούλα, ενώ η ΜΚ, σε τρεις φάλαγγες, κινήθηκε προς το Ντεμιρτζί. Στις 22 Ιουλίου η κεντρική φάλαγγα της Μεραρχίας Κυδωνιών συγκρούστηκε με τουρκική δύναμη την οποία ανέτρεψε και εισήλθε στο Ντεμιρτζί. Στην σύγκρουση τραυματίσθηκε και ο συνταγματάρχης – τότε – Οθωναίος. Στο μεταξύ το απόσπασμα της ΙΙ ΜΠ συγκρούστηκε με τουρκικά τμήματα κατά την πορεία του και αντί να κινηθεί προς το Ντεμιρτζί παρέμεινε 10 χλμ. νότια του χωριού.

Η τακτική υποχώρηση των Τούρκων στο Ντεμιρτζί

Οι Τούρκοι δεν πολέμησαν για το Ντεμιρτζί αποσυρόμενοι στην ενδοχώρα προς το Σιμάβ. Στο μεταξύ στην ελληνική διοίκηση επικρατούσε σύγχυση. Το Γενικό Στρατηγείο (ΓΣ) διέταξε την εκκαθάριση όλης της περιοχής Σιμάβ – Ουσάκ – Μπουλαντάν. Αλλά το Α’ Σώμα Στρατού (ΣΣ) παρεξηγώντας τη διαταγή κινητοποίησε τις δυνάμεις του προς κατάληψη της περιοχής.

Στο μεταξύ η Μεραρχία Κυδωνιών διατάχθηκε να προωθηθεί προς Σιμάβ, ενώ η Ι ΜΠ του Α’ ΣΣ που είχε ξεκινήσει προς Ουσάκ, ανακλήθηκε μετά την αποσαφήνιση από το ΓΣ. Η ασυνεννοησία μεταξύ ΓΣ και του Α’ ΣΣ είχε ως αποτέλεσμα οι Έλληνες στρατιώτες να κινούνται πάνω – κάτω χωρίς στόχο, αλλά με κόπο.

Στις 24 Ιουλίου η ΜΚ με επικεφαλής τον νέο της διοικητή συνταγματάρχη Γαργαλίδη, έπρεπε, όπως είχε διαταχθεί, να εξορμήσει από το Ντεμιρτζί προς το Σιμάβ και το Γενίκιοϊ. Όμως ο διοικητής της ζήτησε αναβολή από το Α’ ΣΣ ώστε να διαμορφώσει ίδια άποψη. Στο μεταξύ το προσκολλημένο στη μεραρχία του 9ο Σύνταγμα Κρητών είχε καταλάβει το Γενίκιοϊ…

Στις 28 Ιουλίου το ΓΣ διέταξε και πάλι την Μεραρχία Κυδωνιών να επιτεθεί προς το υψίπεδο του Σιμάβ. Η μεραρχία όμως ζήτησε νέα αναβολή για να προμηθευτεί γαλέτα για τα τμήματά της… Παρόλα αυτά η ΜΚ, την 1η Αυγούστου, κινήθηκε με δική της πρωτοβουλία προς την κορυφή Σιμάβ Νταγ την οποία και κατέλαβε με μικτό της απόσπασμα έναντι τουρκικής δύναμης 1.000 περίπου ανδρών.

Λίγο αργότερα όμως η κορυφή εγκαταλείφθηκε αφού τα τμήματα δεν μπορούσαν να ανεφοδιαστούν και η ΜΚ αφού άφησε ένα σύνταγμά της ενισχυμένο με πυροβολικό στο Ντεμιρτζί, υποχώρησε στο Σαλιχλί. Στις 7 Αυγούστου ισχυρές τουρκικές δυνάμεις επιτέθηκαν στο απόσπασμα της Μεραρχίας Κυδωνιών στο Ντεμιρτζί.

Τα ελληνικά τμήματα απέκρουσαν την επίθεση με διά της λόγχης αντεπίθεση. Το αυτό επαναλήφθηκε την επομένη μέχρι που οι Τούρκοι πείσθηκαν να υποχωρήσουν… Οι ελληνικές απώλειες ήταν μικρές. Οι Τούρκοι είχαν τουλάχιστον 150 νεκρούς. Ωστόσο αυτό που έχει σημασία στην εν λόγω επιχείρηση είναι η ελληνική ασυνεννοησία, η σύγχυση μεταξύ ΓΣ και Α’ ΣΣ, οι παλινωδίες… Και επειδή πολλά λέγονται ακόμα, πρέπει να σημειωθεί ότι ακόμα τότε όλοι οι ανώτεροι αξιωματικοί ήταν βενιζελικοί και όχι «απόλεμοι» κωνσταντινικοί.