Το ΠΑΣΟΚ των νέων και το παλιό καλό ΠΑΣΟΚ

Έτσι δεν έμεινε παρά η προκήρυξη εκλογής νέου προέδρου στο ΠΑΣΟΚ για να εκτονώσει την ένταση, χωρίς μια ουσιαστική αποτίμηση της τρίχρονης πορείας, χωρίς να εντοπιστούν τα λάθη και να γίνουν κάποιες κινήσεις εκτόνωσης και αποσυμφόρησης, να διατυπωθούν κάποιες προτάσεις αναδιοργάνωσης και συμπόρευσης. Αυτό δυστυχώς χαρακτηρίζει και την μετέπειτα προεκλογική του ατζέντα, όπου περισσεύει μια γενική αντικυβερνητική ρητορική, διανθισμένη με κλασικά αντιδεξιά χιλιοειπωμένα κλισέ για κάθε χρήση.

Δεν φάνηκε, όμως, καμμιά ένδειξη αντίληψης του προβλήματος και καμμιά προσπάθεια απάντησης στην ουσία της σφοδρής κριτικής των συνυποψηφίων του. Μια και ο οδοδείχτης Ανδρέας έκανε εφτά χρόνια πορεία προς την εξουσία ποιος δικαιούται δια να ομιλεί για τα τρία δικά του; Έτσι η προεκλογική ρητορική του περιορίζεται σε μια απολογητική ήπιας αλλά σταθερής πορείας με το ΠΑΣΟΚ μόνο των νέων σε όλες τις γραμμές, με ξύλινους επικοινωνιακούς όρους, με ατάκες, με αποσπασματικές προτάσεις και ελεγχόμενα υπονοούμενα.

Έτσι, ο Νίκος Ανδρουλάκης παγιδεύει και προσδιορίζει εν μέρει –ελέω και των ΜΜΕ– την δημόσια αντιπαράθεση με τους συνυποψήφιους. Η πολιτική εικονοποιείται, οι πολίτες καταντούν φόντο σε καθημερινές φωτογραφίες επαφών με την βάση. Εκδηλώνεται και όψιμο ενδιαφέρον για τοπικά και κλαδικά προβλήματα. Τα δε συγκροτημένα προγράμματα άλλων υποψήφιων και οι διαφορετικές απόψεις τους παρέλκουν, σαν βαρετές ή ανούσιες εκθέσεις ιδεών, με αποτέλεσμα το debate να υποβαθμίζεται, αν δεν ματαιώνεται.

Ακύρωσε την ευκαιρία ανασύνταξης

Διαφεύγει με αυτό τον τρόπο τόσο η επίγνωση των δικών του λαθών, όσο και η εξαιρετικά μεταβαλλόμενη συγκυρία με τις απότομες και μεγάλες μετακινήσεις ή ακινητοποιήσεις ψηφοφόρων (1.500.000 μόνο στις τελευταίες εκλογές από τα δυο μεγάλα κόμματα και πρωτοφανής αποχή). Στα εσωτερικά, η φοβικότητα, η κλειστότητα και ο αποκλεισμός προσώπων ήταν υπερβολική και αδικαιολόγητη σε μια παράταξη που αναζητά ως δυνατότητα δυναμικής ανάκαμψης τον ανοιχτό ορίζοντα.

Επίσης, ήταν απαράδεκτη η υποβάθμιση του χώρου των οργανώσεων και της από τα κάτω στήριξης της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας μέσα από τη μαζική διαβούλευση. Καμμιά θέση δεν προέκυψε από εσωτερικές διεργασίες παρά μόνο κατά περίπτωση τελετουργίες (εκδηλώσεις για παιδεία, υγεία, ενέργεια, αγροτικό, οικονομία), καμμιά δέσμευση κανενός σε συμπόρευση απόψεων και αγώνων παρά μόνο πασαρέλα ευκαιριακών και λαμπερών εμπειρογνωμόνων. Παραμερίζοντας εμμονικά και παροπλίζοντας τα στελέχη και τις κομματικές οργανώσεις, αλλά και τον κόσμο της ευρείας παράταξης στέγνωσε εντυπωσιακά την όποια ευκαιρία γρήγορης ανασύνταξης σε μια εξαιρετικά ευνοϊκή συγκυρία.

Χαρακτηριστικό του ΠΑΣΟΚ διαχρονικά –και του Αντρέα ιδιοφυώς– ήταν η δυνατότητα σύνθεσης διαφορετικών απόψεων και η συνεργασία-συνέγερση όλων, κατ’ αρχήν για το εθνικό. Η κινητοποίηση ό,τι καλυτέρου από προσωπικό διέθετε η χώρα, χωρίς αναγκαστική ισοπέδωση η απόρριψη, έδωσε τις μεγάλες στιγμές αλλαγών της Μεταπολίτευσης, με διαρκείς ρήξεις, διασπάσεις διαφοροποιήσεις, μάχες. Το παλιό καλό ΠΑΣΟΚ μπορεί να διακωμωδείται ως εποχή μικρομεσαίας κινητικότητας, εύκολου πλουτισμού από ευρωπαϊκούς πόρους, αναξιοκρατίας και κομματικού πελατειασμού, δημοσιονομικής εκτροπής κλπ., αλλά πραγματοποίησε μια σειρά μεγάλων τομών και στηρίχθηκε σε μια στρατιά στελεχών και εμπειρογνωμόνων μαζί με ένα ολόκληρο κόσμο που συντάχθηκε σε αυτή την πορεία. Η Μεταπολίτευση είναι πια 50 χρονών και κρίνεται ως η καλύτερη περίοδος της πρόσφατης ιστορίας μας.

Ευκαιρία η εκλογή προέδρου στο ΠΑΣΟΚ

Αυτός ο μεγάλος κεντροαριστερός χώρος ηγετικών πολιτικών προσωπικοτήτων, στελεχών, επιστημόνων και επιχειρηματιών, αλλά και απλών μελών ασφυκτιά σήμερα, μετά την καταιγίδα της κρίσης αλλά και δυσφορεί, αδυνατώντας να συνδεθεί, να προσφέρει, να συμμετάσχει και πάλι στη δίκαια μεταρρυθμιστική ανάπτυξη της χώρας. Η τωρινή διαδικασία εκλογής νέας ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ, παρά τα μεγάλα ελλείμματά της, είναι πραγματικά μια μεγάλη ευκαιρία ριζικής ανασυγκρότησης του χώρου για μια νέα προσφορά στη χώρα και όχι με αυτοσκοπό την εξουσία.

Η ανάγκη σύνθεσης του παλιού με το νέο στον χώρο του ΠΑΣΟΚ είναι ιδρυτική συνθήκη μιας στιβαρής ηγεσίας που δεν φοβάται και δεν αποφεύγει, που δρομολογεί μια πορεία χωρίς μειονεξία, χωρίς νοσταλγία, που προσκαλεί, αναδεικνύει και προτάσσει ξανά τη συμμετοχή όλων συγκροτημένα, σεβόμενο απόψεις, αξίες, αντιλήψεις και βέβαια τα παρελθόντα. Η διαμόρφωση ενός εναλλακτικού ορίζοντα για τη χώρα δεν προκύπτει από δημοσκοπησεις, συμβούλους και ομάδες ειδικών, ούτε απλά από έξυπνες λύσεις και καινοτόμες προτάσεις παντός καιρού.

Υπάρχει απόλυτη ανάγκη για ένα διαφορετικό τρόπο παραγωγής και αξιοποίησης του πλούτου της χώρας, με διεύρυνση της παραγωγικής βάσης, με άλλους κανόνες στη σχέση κεφαλαίου-εργασίας. Υπάρχει ανάγκη για μια ισχυρή και αποφασισμένη κυβέρνηση που να ελέγχει απόλυτα το πιλοτήριο. Η στήριξη της επιχειρηματικής τάξης, καθ’ όλα θεμιτής, πρέπει να συνοδεύεται οργανικά και όχι επιδοματικά από την ανάπτυξη των μικρομεσαίων, των τοπικών δυνάμεων των περιφερειών και μιας νέας τάξης σύγχρονων ενημερωμένων αγροτών, αντίθετα από την τωρινή κατανομή των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης στους λίγους οικονομικά ισχυρούς και στις τράπεζες.

“Μαξιμοκεντρικό” κράτος

Η κυβέρνηση της ΝΔ αδυνατεί πια να κρύψει τις ταξικές επιλογές της πίσω από τη νέα επιδοματική καταιγίδα στη ΔΕΘ, καθώς η ακρίβεια και το ενεργειακό για μεγάλο μέρος του κόσμου αποκαλύπτουν καθημερινά τις προτεραιότητές της. Υπάρχει παρακμή των δημόσιων υποδομών (νοσοκομεία, σχολεία, δρόμοι, δίκτυα κ.α.). Οι τωρινές, νέες καταστροφές (πυρκαγιές στην Αττική, μόλυνση Παγασητικού κ.α.) συσσωρεύονται δίπλα σε παλαιότερες περσινές πλημμύρες Θεσσαλίας, Τέμπη κ.α.) χωρίς το “μαξιμοκεντρικό” κράτος να τις αντιμετωπίσει έγκαιρα.

Από την άλλη πλευρά, η αξιωματική αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ, κατώτερη των προσδοκιών, αλληλοσπαράσσεται στην ανάμνηση της ευκαιριακής κυβερνητικής κληρονομιάς της κρίσης και προσπαθεί με εκλογική αριθμητική να παραγάγει τη δική της επιβίωση σε μια εξαναγκασμένη συγκόλληση μιας κεντροαριστεράς εκ των ενώντων. Ένας ολόκληρος χώρος που σημάδεψε την μεταπολίτευση, σήκωσε μόνος το βάρος της κρίσης ως μη όφειλε, λοιδορήθηκε ακραία, άκουσε νεκρολογίες κατ’ επανάληψη και του άρπαξαν στελέχη και οι δυο πλευρές.

Αυτός ο χώρος αισθάνεται ότι μπορεί και έχει την ευκαιρία, να αναπνεύσει ξανά, όχι μόνο για την δική του επιβεβαίωση και επιβίωση. Μπορεί, γιατί έχει ακόμα δυνάμεις, να προσπαθήσει με μια άλλη σύνθεση του νέου με το παλιό να προσφέρει μια εναλλακτική λύση για τη χώρα και τη δημοκρατία. Είναι, λοιπόν, απόλυτα θεμιτό και επιβεβλημένο αυτός ο χώρος να αναζητά ορμητικά και επίμονα από το ΠΑΣΟΚ αυτήν την δυνατότητα ανασύνταξης και νέας πορείας. Ειδικά σήμερα με την πρωτοφανή συγκυρία, όπου κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση καταρρέουν.