Το δείπνο και τα ατοπήματα του Γκουτέρες

Το δείπνο, το οποίο παρέθεσε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, στον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και τον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, φρέσκαρε τις προσπάθειες του Διεθνούς Οργανισμού στο Κυπριακό, σε μια δύσκολη περίοδο και για την περιοχή αλλά και για την Κύπρο. Είναι προφανές ότι ρόλο διαδραμάτισαν παρασκηνιακά και η Αθήνα και η Άγκυρα, οι οποίες βρίσκονται σε φάση προσέγγισης στα ελληνοτουρκικά.

Κανείς δεν περίμενε ότι στο δείπνο θα έσπαζε το αδιέξοδο και θα ξεκινούσαν συνομιλίες. Οι πρώτες πληροφορίες αναφέρουν πως Χριστοδουλίδης και Τατάρ δεν συμφώνησαν σχεδόν σε κανένα θέμα. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να συμφωνήσουν από την στιγμή κατά την οποία η κατοχική πλευρά επιμένει σε εκ προοιμίου αναγνώριση της αποσχιστικής οντότητας. Eίναι σαφές από όσα έχουν ανακοινωθεί αλλά και με βάση και τις πληροφορίες, ότι τα επόμενα βήματα, άτυπα όπως έχουν χαρακτηρισθεί, θα κινηθούν σε δυο επίπεδα.

Πρώτον, Χριστοδουλίδης και Τατάρ θα συζητήσουν με την επιστροφή τους στο νησί, την προοπτική διάνοιξης νέων οδοφραγμάτων. Πρόκειται για ένα “εργαλείο” συντήρησης κινητικότητας. Η τουρκική πλευρά επιμένει στη διάνοιξη οδοφράγματος στη Μια Μηλιά και η ελληνική συνδέει τούτο με τα Κόκκινα ή το Πυρόι. Είναι, όμως, η διάνοιξη οδοφραγμάτων διέξοδος; Δεν εδραιώνει την κατοχική γραμμή; Μπορεί να συζητείται τούτο όταν η άλλη πλευρά επιμένει στα δυο κράτη; Είναι, πάντως, αμφίβολο κατά πόσο θα υπάρξει συμφωνία στο θέμα αυτό καθώς οι Τούρκοι δεν συζητούν παρά μόνο αυτό που αξιώνουν. Δηλαδή, το οδόφραγμα της Μιας Μηλιάς. Η συζήτηση αυτή θα έχει σημασία – φτάνει να έχει αποτέλεσμα – εάν θα χρησιμοποιηθεί ως γέφυρα για να ξεκινήσει μια επί της ουσίας διαδικασία.

Δεύτερον, δρομολογείται εμπλοκή των λεγόμενων εγγυητριών δυνάμεων, Ελλάδας, Τουρκίας και Βρετανίας, με στόχο μια διευρυμένη συνάντηση, στο πλαίσιο Πενταμερούς Διάσκεψης, όπως έγινε και στο παρελθόν. Η προσπάθεια της τουρκικής πλευράς για τετραμερή δεν προχώρησε παρά το γεγονός ότι αρχικά η Αθήνα έδωσε την εντύπωση ότι αποδέχεται αυτή τη μορφή (αυτό κατάλαβε ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Χακάν Φιντάν, από τα όσα άκουσε από τον Γεραπετρίτη στη συνάντηση τους στο Λονδίνο).

Παράλληλα και το Λονδίνο έδειξε αρχικά να συναινεί. Σε όλο αυτό αντέδρασε η Λευκωσία, η οποία παρενέβη αρχικά προς την Αθήνα και στη συνέχεια και στο Λονδίνο. Με αυτά τα δεδομένα, φαίνεται ότι μια άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη αναμένεται να συγκληθεί ενδεχομένως εντός Νοεμβρίου.

Ατόπημα Γκουτέρες

Είναι σαφές πως οι εκατέρωθεν θέσεις δεν διαφοροποιούνται. Και η Πενταμερής να συγκληθεί αυτό δεν σημαίνει πως η κατοχική πλευρά θα αλλάξει στάση και επιδιώξεις. Άλλωστε, δεν έχει λόγο να διαφοροποιηθεί από τη στιγμή κατά την οποία ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, στην ανακοίνωση που εκδόθηκε μετά το δείπνο κάνει λόγο για «γεφύρωση των διαφορών».

Ο Γενικός Γραμματέας ενθάρρυνε τους ηγέτες να εξετάσουν πώς να γεφυρώσουν το χάσμα στις θέσεις τους και να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη ώστε να επιτρέψουν μια κινητικότητα που θα οδηγήσει σε μια διευθέτηση», αναφέρει. Πώς μπορεί να γεφυρωθούν οι διαφορές όταν η μια πλευρά, η ελληνική, επιμένει στις αποφάσεις του ΟΗΕ και η άλλη, η τουρκική, ζητά λύση δυο κρατών. Για να γεφυρωθούν οι διαφορές, όπως υποδεικνύεται στην ανακοίνωση, τούτο σημαίνει ότι θα πρέπει να εγκαταλειφθούν οι αποφάσεις και τα ψηφίσματα του Διεθνούς Οργανισμού, στα οποία, ειρήσθω εν παρόδω, δεν έγινε καμία αναφορά. Καμία αναφορά δεν έγινε ούτε σε πιο πλαίσιο θα υπάρξει συζήτηση. Περαιτέρω, ο “ισορροπιστής” Γκουτέρες απέφυγε να αναφερθεί στη μορφή της διευρυμένης άτυπης συνάντησης. Περιορίσθηκε να αναφέρει πως θα είναι «σε ευρύτερη μορφή».

Η κινητικότητα προφανώς και είναι προτιμότερη της ακινησίας. Το ζητούμενο είναι που θα οδηγήσει αυτή η νέα προσπάθεια. Για να υπάρχει αισιοδοξία, αποτέλεσμα, θα πρέπει να αλλάξει στάση και επιδιώξεις η Άγκυρα. Είναι τούτο εφικτό; Αυτό θα φανεί.
ΣΗΜ: Οι Τούρκοι φαίνεται να “τελείωσαν” και την Προσωπική Απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα, Μαρία Άνχελ Ολγκίν Γκουεγιάρ.