Αρχαίοι θησαυροί από την Basilicata στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης

Μια άκρως ενδιαφέρουσα, καλοστημένη και συγκινητική έκθεση στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης μας φέρνει σε επαφή με τον πολιτισμό που συνάντησαν οι αρχαίοι Έλληνες στη γη της Ιταλίας και της Σικελίας, που ονομάστηκε αργότερα Μεγάλη Ελλάδα. Αρχαίοι θησαυροί από τη Basilicata.

Σκέφτομαι πολύ συχνά ότι ο λόγος που κυνηγάμε αρχαίους τάφους, περιώνυμους σκελετούς και μαυσωλεία, μνημεία άλλων ενδοξότερων (νομίζουμε) εποχών… ο λόγος που η ανεύρεση τού ταφικού μνημείου τού Μεγάλου Αλεξάνδρου έχει αναχθεί σε “ιερό δισκοπότηρο” τής Παγκόσμιας Αρχαιολογίας (επιστήμης και πρακτικής) είναι – κατά την ταπεινή μου γνώμη – γιατί έτσι, μέσω αυτών των εκθεμάτων θεραπεύουμε την δική μας δίψα για αθανασία, την αδήριτη ανάγκη να “υπάρξουμε” (έστω και με αυτόν τον έμμεσο τρόπο) και μετά το θάνατο τού υλικού μας σώματος.

Ετούτη η τάση είναι αυτόχρημα ποιητική και οιονεί δημιουργική. Χωρίς αυτή την πείνα για το Άγνωστο, χωρίς τον αρχετυπικό φόβο για το Αόρατο, χωρίς την αδέκαστη επιθυμία εκλογικεύσεως τού Άλογου, χωρίς την υποσυνείδητη υποχρέωση να καταγράψουμε το Άφατο, χωρίς την συνειδητή, συνειδητότητα φιλοδοξία να χαρτογραφήσουμε το Άρρητο καμία μορφή Τέχνης, Πολιτισμού και Επιστήμης δεν θα ήταν εφικτή.

Η Αρχαιολογία είναι και Επιστήμη και Τέχνη, στον βαθμό που αναδιατάσσει με αφηγηματικό τρόπο και μυθοπλαστική συνεκτικότητα τα όποια ευρήματα ερμηνεύοντάς τα κατά το δοκούν και ανάλογα με τα πολιτιστικά συμφραζόμενα τής εκάστοτε εποχής. Αφήγημα λοιπόν είναι κάθε στημένη “έκθεση” επιλεγμένων αρχαιοτήτων και η επιμέλειά της εμπεριέχει και το στοιχείο τής εμπειρικής “γευσιγνωσίας”. Ο/η επιμελητής (curator) οφείλει να είναι (εκτός από καλλιτέχνης ο ίδιος/η ίδια) και εμπειρογνώμων-πραγματογνώμων ακολουθώντας αλλά και διαμορφώνοντας μέσα από τις όποιες ενστικτώδεις ή ενσυνείδητες επιλογές του/της το γούστο (τα γούστα) τού κοινού. Κάθε έκθεση, ειδικά όταν είναι “επίσημη” και διακρατική, όταν διαθέτει υπερεθνικά εύσημα, γίνεται κατά κάποιον τρόπον κανόνας, υπόδειγμα, πρότυπο για παρόμοιες μελλοντικές απόπειρες.

Έτσι και η συγκεκριμένη, στον ισόγειο χώρο τού περικαλλέστατου Μουσείου τής Ακρόπολης, αξιοποιεί τέλεια τον υφιστάμενο χώρο διαμορφώνοντάς τον σε ένα τεράστιο πέταλο σε σχήμα Πι και προβάλλει με τρόπο τετραδιάστατο τα ευρήματα. Το αποτέλεσμα; Η αμέριστη συγκίνηση με έντονο το στοιχείο τής διϋποκειμενικότητας.
Συγχαρητήρια σε όλους/όλες τους/τις υπευθύνους.

Θησαυροί που έρχονται στο φως

11ος – 6ος αι. π.Χ.

Το Μουσείο Ακρόπολης παρουσιάζει την έκθεση “Οι αρχαίοι πολιτισμοί της Basilicata. Θησαυροί που έρχονται στο φως” στην Αίθουσα των Περιοδικών του Εκθέσεων. Πρόκειται για τον καρπό συνεργασίας πολλών επιστημόνων που εδώ και χρόνια προσπαθούν να αναδείξουν τον πολιτισμό μιας περιοχής στη νότια άκρη της Ιταλίας, στο κέντρο του κόλπου του Τάραντα, της Οινωτρίας γης, της σημερινής Basilicata. Μέσα από αυτή την έκθεση, ο επισκέπτης θα γνωρίσει τον πολιτισμό που συνάντησαν οι Έλληνες από την Πελοπόννησο και τη νησιωτική αρχαία Ελλάδα στα μεγάλα ταξίδια τους για εγκατάσταση στη γη της Ιταλίας και της Σικελίας, κυρίως στο μέρος αυτό που ονομάστηκε αργότερα Μεγάλη Ελλάδα.

Η έκθεση έχει ως στόχο να φωτίσει μια περιοχή στο νοτιότερο άκρο της Ιταλίας, τη σημερινή Basilicata, αναδεικνύοντας τον πολιτισμό της περιοχής αυτής από το τέλος της Εποχής του Χαλκού (11ος αι. π.Χ.) έως και τον 6ο αι. π.Χ. Περιλαμβάνει πάνω από 300 αντικείμενα από τις συλλογές του Εθνικού Μουσείου της Σιρίτιδας, του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου του Μεταποντίου και των Εθνικών Μουσείων της Matera, τα περισσότερα από τα οποία φυλάσσονταν στις αποθήκες και έτσι, μέχρι τώρα, ήταν “αόρατα” στο κοινό. Η έκθεση αφηγείται και καθιστά εμφανείς τις πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ελληνικών φύλων που εγκαταστάθηκαν στις ακτές και των τοπικών πληθυσμών που κατοικούσαν στην εκτεταμένη ενδοχώρα, μέσα σε ένα γενικό πλαίσιο μεγάλου δυναμισμού, με έντονες μετακινήσεις ανθρώπων, που εκδηλώνονται στις σχέσεις φιλοξενίας, στις ανταλλαγές δώρων, στις μετακινήσεις των κοπαδιών και στο εμπόριο.

Η έκθεση οργανώνεται από το Υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλίας – Γενική Διεύθυνση Μουσείων της Ιταλίας, σε συνεργασία με τα Εθνικά Μουσεία της Matera και την Περιφερειακή Διεύθυνση των Εθνικών Μουσείων της Basilicata και το Υπουργείο Εξωτερικών Υποθέσεων και Διεθνούς Συνεργασίας της Ιταλίας. Πραγματοποιείται επίσης με την υποστήριξη της Πρεσβείας της Ιταλίας στην Ελλάδα και του Μορφωτικού Ινστιτούτου στην Αθήνα, σε συνεργασία με το Μουσείο Ακρόπολης.

Παράλληλα με την έκθεση στο Μουσείο Ακρόπολης, θα παρουσιάζονται στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο της Αθήνας σε μία προθήκη περίπου 20 αντικείμενα από την περιοχή της Basilicata.