Τι θα συμβεί στις ΗΠΑ και στον κόσμο αν κερδίσει ο Τραμπ

Πιθανότατα, οι επικείμενες εκλογές δεν θα τελειώσουν τον αγώνα για την εξουσία στις ΗΠΑ. Αν ο Τραμπ επικρατήσει αναμένονται αντιδράσεις, καθώς η επιστροφή του στον Λευκό Οίκο θεωρείται κατάρα για το αμερικανικό βαθύ κράτος. Αφού απέτυχε να τον σταματήσει, θα κάνει τα πάντα για να ακυρώσει τη δεύτερη θητεία του Τραμπ, με τη βοήθεια δικαστηρίων, διαδηλώσεων και ταραχών. Η πόλωση στις ΗΠΑ λαμβάνει τέτοιες διαστάσεις που ορισμένοι πολιτικοί επιστήμονες μιλούν όλο και περισσότερο για κίνδυνο εμφύλιων συγκρούσεων.

Η εμφάνιση του Τραμπ στην αμερικανική πολιτική σκηνή δημιούργησε νέα δεδομένα που ήρθαν για να μείνουν. Μπορείς να σκοτώσεις τον Τραμπ, αλλά δεν μπορείς να σκοτώσεις τον Τραμπισμό, δηλαδή την εξέγερση ενός μεγάλου μέρους των Αμερικανών ενάντια στο παγκοσμιοποιητικό κατεστημένο. Η νίκη του Τραμπ τρομάζει το κατεστημένο όχι μόνο επειδή θα είναι πλέον πιο έμπειρος και πιο θυμωμένος και επομένως πιο αποτελεσματικός, αλλά και επειδή μπορεί να αποκτήσει τον έλεγχο του Κογκρέσου. Εάν οι Ρεπουμπλικάνοι κερδίσουν ξανά τη Γερουσία και διατηρήσουν τη Βουλή των Αντιπροσώπων, ο Τραμπ θα γίνει πραγματικά ισχυρός πρόεδρος, σε αντίθεση με την πρώτη του θητεία.

Οι επικριτές του Τραμπ τον κατηγορούν ότι προσβάλλει τους Ευρωπαίους και αποδυναμώνει τις συμμαχίες. Προβλέπουν ότι οι ΗΠΑ θα οδηγηθούν σε απομονωτισμό που θα είναι εις βάρος των αμερικανικών συμφερόντων. Η προοπτική επιστροφής του Τραμπ απασχολεί παράλληλα και τις ηγεσίες πολλών χωρών. Θεωρείται ότι ο “Τραμπ 2” θα είναι πιο οργανωμένος από τον “Τραμπ 1”. Πληθώρα αναλύσεων εξετάζουν τις συνέπειες μιας πιθανής δεύτερης θητείας. Αναφέρεται ένα ευρύ φάσμα σεναρίων, που συμπεριλαμβάνουν περισσότερους εμπορικούς φραγμούς, παραίτηση των ΗΠΑ από την Ουκρανία και αποστασιοποίηση από το ΝΑΤΟ, καθιστώντας το ουσιαστικά περιττό.

Πίεση στους συμμάχους για την άμυνα

Επισημαίνουμε, ότι ο Τραμπ είχε πιέσει τους Ευρωπαίους να ανταποκριθούν στη δέσμευσή τους να δαπανήσουν το 2% του ΑΕΠ τους για την άμυνά τους. Σύμφωνα με το δόγμα Τραμπ οι σύμμαχοι που δεν παίρνουν στα σοβαρά τη δική τους ασφάλεια θα πρέπει να αναμένουν λιγότερη αμυντική δέσμευση από την Αμερική. Η συμμετοχή των ΗΠΑ σε συμμαχίες δεν πρέπει να θεωρείται άνευ όρων. Επί πλέον θα μπορούσαν να μειώσουν την παρουσία στρατευμάτων τους σε χώρες που επιλέγουν να μην επενδύσουν στη δική τους άμυνα, ζητώντας π.χ. από την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα να συμβάλουν περισσότερο στο κόστος διατήρησης των αμερικανικών στρατευμάτων στην Ασία. Η προσέγγιση ήταν μη παραδοσιακή, αλλά απεδείχθη αποτελεσματική, καθώς πολλές χώρες πλήρωσαν περισσότερα για την άμυνά τους.

Σε ένα άλλο επίπεδο, εάν εκλεγεί ο Τραμπ, η Ουάσιγκτον ενδεχομένως να έχει μεγαλύτερη ανοχή απέναντι σε αυταρχικά καθεστώτα, όπως της Ρωσίας και της Κίνας. Αυτό για τους νεοσυντηρητικούς θα ήταν επικίνδυνη εξέλιξη, καθώς ειδικά Ρωσία και Κίνα υποστηρίζουν ανοιχτά η μία την άλλη. Αυτό που φοβίζει ιδιαίτερα, είναι η μεταφορά ρωσικής τεχνολογίας στην Κίνα, το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα σε αντάλλαγμα για πυρομαχικά και όπλα, με τα οποία εφοδίασαν τη Μόσχα. Αλλά όλες αυτές οι αναλύσεις όσο λεπτομερείς κι αν είναι, βασίζονται σε εικασίες. Όπως έδειξε η πρώτη θητεία του Τραμπ, δεν ακολουθεί προβλέψιμα πρότυπα συμπεριφοράς και αυτό επιτείνει την ανησυχία.

Σύμφωνα με τελευταία δημοσκόπηση των Financial Times, οι περισσότεροι ψηφοφόροι δήλωσαν ότι ήταν σε καλύτερη οικονομική κατάσταση επί προεδρίας Τραμπ από ό,τι επί προεδρίας Μπάιντεν και πιστεύουν ότι θα είναι σε καλύτερη κατάσταση εάν εκλεγεί ο Τραμπ από ό,τι εάν εκλεγεί η Χάρις. Ενδεχομένως η οικονομία να δώσει τη νίκη στον υποψήφιο των Ρεπουμπλικάνων. Δεν πρέπει να αγνοηθεί το γεγονός ότι στις στοιχηματικές εταιρίες προηγείται καθαρά ο Τραμπ.

Η ιδεολογία των νεοσυντηρητικών είναι ότι οι ΗΠΑ είναι η μόνη υπερδύναμη και ως εκ τούτου πρέπει να διοικούν τον κόσμο. Συνεπώς μια δεύτερη θητεία Τραμπ εγείρει ανησυχία για το πόσο επιζήμια θα ήταν για την αμερικανική ηγεμονία. Εκφράζονται φόβοι ότι πιθανόν οι ΗΠΑ να αποχωρήσουν από το ΝΑΤΟ. Επιπλέον, ο Τραμπ έχει δείξει μικρότερο ενδιαφέρον για την υπεράσπιση της Ταϊβάν, κάτι που το Πεκίνο υποδέχεται με ιδιαίτερη ικανοποίηση.

Ο Τζέιμς Λίντσεϊ, αντιπρόεδρος στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, σημειώνει ότι «η εχθρότητα του Τραμπ προς τις συμμαχίες, ο σκεπτικισμός για τα οφέλη της συνεργασίας είναι μεγάλος και η πίστη του στη δύναμη της μονομερούς δράσης θα τον οδηγήσουν σε κινήσεις εξωτερικής πολιτικής που θα παρέχουν στρατηγικά απροσδόκητα κέρδη στην Κίνα, τη Ρωσία, το Ιράν ή τη Βόρεια Κορέα. Το σενάριο στο οποίο αποσύρει τις ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ ή πει ότι δεν θα τηρήσει το άρθρο 5 είναι το πιο προφανές παράδειγμα. Η πρόθεσή του θα είναι να εξοικονομήσει χρήματα ή και να απελευθερώσει τις ΗΠΑ από τις εμπλοκές του εξωτερικού».

Τραμπ και Ευρώπη

Όσον αφορά την Ευρώπη, ανάλογα με το ποιον ρωτάτε, η νίκη του Τραμπ είναι εφιάλτης, ή δώρο. Η αυξανόμενη ομάδα εθνικιστών στην Ευρώπη (σε Ουγγαρία, Ιταλία, Γερμανία και αλλού) θεωρεί τον Τραμπ ηγέτη του κινήματος της Νέας Δεξιάς. Αν επιστρέψει στον Λευκό Οίκο, θα μπορούσε να κανονικοποιήσει και να ενισχύσει τη σκληρή τους γραμμή για τη μετανάστευση και την εθνική ταυτότητα. Υπάρχει και μία μερίδα Ευρωπαίων που ενδόμυχα θέλουν νίκη του Τραμπ, προσδοκώντας να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα απαλλαγούν από έναν πόλεμο που έχει καταστρεπτικές συνέπειες στην ευρωπαϊκή οικονομία και συνεπακόλουθα μεγάλο πολιτικό κόστος.

Οι σχέσεις μεταξύ Βερολίνου και Ουάσιγκτον ήταν ιδιαίτερα σκληρές κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ. Τον Μάρτιο 2017, η Μέρκελ πήγε στην Ουάσιγκτον για την πρώτη της συνάντηση με το νέο πρόεδρο, αλλά η επίσκεψη ξεκίνησε άσχημα – η Μέρκελ πρόσφερε στον Τραμπ το χέρι της στο Οβάλ Γραφείο μπροστά στις κάμερες και εκείνος δεν το πήρε. Αυτό που φοβίζει τώρα τη γερμανική κυβέρνηση είναι εάν η εκλογή Τραμπ προκαλέσει εμπορικό πόλεμο με την Ευρώπη.

Σ’ αυτήν την περίπτωση το ΑΕΠ της Ευρωζώνης θα υποχωρούσε κατά 1,3% το 2027 ενώ το 2028 θα μειωνόταν έως και 1,5%, με τη Γερμανία να είναι ο μεγάλος χαμένος. Οι φόβοι είναι βάσιμοι, καθώς ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων έχει διατυπώσει σχέδια για γενικούς δασμούς ύψους 10% έως 20% σε όλες σχεδόν τις εισαγωγές, καθώς και δασμούς ύψους 60% ή και περισσότερο σε αγαθά από την Κίνα, σε μέτρα που, όπως λέει, θα δώσουν ώθηση στην αμερικανική μεταποίηση.

Αν συνυπολογισθεί ότι η μισή ανάπτυξη της Γερμανίας προέρχεται από τις εξαγωγές, γίνεται αντιληπτή η επίπτωση στη γερμανική οικονομία, αν αυτός ο πυλώνας δεχθεί επίθεση. Εντωμεταξύ, η Γερμανία κατέγραψε αύξηση 0,2% στο ΑΕΠ το τρίτο τρίμηνο, κάτι που προκάλεσε έκπληξη. Αυτό επέτρεψε στη γερμανική οικονομία να αποφύγει την ύφεση που είχαν προβλέψει ορισμένοι οικονομολόγοι, καθώς παλεύει με τη συρρίκνωση στον μεταποιητικό της τομέα.

Κλείνοντας να σημειώσουμε ότι η μάχη θα κριθεί από τους εκλέκτορες και κατά βάση από το αποτέλεσμα σε επτά κρίσιμες Πολιτείες, εκ των οποίων η Πενσυλβάνια εκλέγει 19 εκλέκτορες, το Μίτσιγκαν 15, το Γουινσκόνσιν 10, η Βόρεια Καρολίνα 16, η Τζόρτζια 16 εκλέκτορες, η Αριζόνα, 11 και η Νεβάδα 6 εκλέκτορες. Σε δημοσκόπηση στις 27 Οκτωβρίου ο Τράμπ είχε ελαφρό προβάδισμα στις περισσότερες εκ των επτά κρίσιμων Πολιτειών. Να σημειωθεί, ότι στις επτά κρίσιμες Πολιτείες (κατ’ ουσία αυτές καθορίζουν το αποτέλεσμα των εκλογών) είναι τώρα σε πολύ καλύτερη θέση από ότι ήταν το 2016, όταν κέρδισε τις εκλογές και σε σημαντικά ισχυρότερη από το 2020, όταν έχασε κάποιες από αυτές τις Πολιτείες από τον Μπάιντεν.