Πώς μπορούν να τελειώσουν οι πόλεμοι σε Γάζα και Λίβανο

Ο πόλεμος που είναι σε εξέλιξη στη Γάζα και τον Λίβανο, έχει ως αποτέλεσμα εκατοντάδες αθώα θύματα (collateral damage). Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε ότι θα βοηθήσει το Ισραήλ να οδηγηθεί στο τέλος των συγκρούσεων σε Γάζα και Λίβανο.

Ποιο όμως μπορεί να είναι το τέλος των συγκρούσεων και ποια λύση θα επιβληθεί; Είναι δυνατόν η μελέτη του ιστορικού παρελθόντος της περιοχής να μας οδηγήσει σε πρόβλεψη του μελλοντικού αποτελέσματος του πολέμου τους Ισραήλ με τις οργανώσεις Χαμάς και Χεζμπολάχ;

Γνώση από το παρελθόν

Πριν μερικούς μήνες που βρέθηκα στην Ουάσιγκτον, επισκέφτηκα το Μουσείο Εθνικών Αρχείων (National Archives Museum). Στον κεντρικό προθάλαμο με εντυπωσίασε ένα άγαλμα με την επιγραφή “Study the Past” (Μελέτα το παρελθόν). Πολλοί φιλόσοφοι και προσωπικότητες έχουν διαχρονικά αναφερθεί στην ανάγκη μελέτης του παρελθόντος για την διερευνητική προσέγγιση του μέλλοντος. Συγκεκριμένα:

• Αριστοτέλης: «Τα μέλλοντα έχουν ξανασυμβεί στο παρελθόν».
• Κομφούκιος: «Μελετάτε το παρελθόν…».
• Κατά ΙΩΑΝΝΗΝ 5:39: «Ερευνάτε τας γραφάς …».
• Τσώρτσιλ: «Κοιτώντας το παρελθόν βλέπεις το μέλλον».

 

Πέρα όμως από την φιλοσοφική προσέγγιση των σοφών και διανοούμενων που προαναφέρθηκαν, είναι πράγματι δυνατόν να δούμε τα μελλούμενα να συμβούν, όχι μέσα σε μία γυάλινη σφαίρα, αλλά μελετώντας και αναλύοντας το ιστορικό παρελθόν της περιοχής;
Θα εξετάσουμε τα γεγονότα ανά περιοχή ενδιαφέροντος.

Νότιος Λίβανος

Ο Νότιος Λίβανος ήταν υπό ισραηλινή κατοχή σε συνεργασία με την χριστιανική πολιτοφυλακή South Lebanon Army (SLA), από το 1982 έως το 2000 που αποχώρησε ο ισραηλινός στρατός. Προσπάθεια των Ισραηλινών ήταν να δημιουργήσουν μία “Ζώνη Ασφαλείας” στο Νότιο Λίβανο για να προστατεύονται οι πόλεις και οι οικισμοί στο Βόρειο Ισραήλ από επιθέσεις της Χεζμπολάχ. Η αποχώρηση ήταν προεκλογική δέσμευση του Εχούντ Μπαράκ, που την υλοποίησε μετά την εκλογή του.

Το 1989, κατά τη διάρκεια της ισραηλινής κατοχής, πραγματοποιήθηκε απαγωγή του ηγέτη της Χεζμπολάχ, ενώ το 1992 δολοφονήθηκε ο νέος ηγέτης της και τη θέση του ανέλαβε ο Χασάν Νασράλα, που παρέμεινε στην ηγεσία της Χεζμπολάχ μέχρι και πρόσφατα, που σκοτώθηκε σε ισραηλινό βομβαρδισμό. Επισημαίνεται ότι από το 2000 που αποχώρησε ο ισραηλινός στρατός, μέχρι και το 2005, ο Λίβανος ελεγχόταν από την Συρία, με έντονη ρωσική και ιρανική επιρροή.

Σήμερα, μετά τις πρόσφατες εξελίξεις, στρατιωτικοί και πολιτικοί αναλυτές στο Ισραήλ “επιμένουν” ότι αφού «ξεδοντιαστεί» η Χεζμπολάχ, θα πρέπει να εγκατασταθεί στο Νότιο Λίβανο μία ζώνη ασφαλείας (buffer zone) που θα ελέγχεται από το Ισραήλ.

Λωρίδα της Γάζας

Επί Αριέλ Σαρόν το έτος 2005 αποσύρθηκε ο ισραηλινός στρατός από την Γάζα. Η σχετική συμφωνία είχε επιτευχθεί στην Αθήνα, με την υποστήριξη και Ελλήνων διαμεσολαβητών. Προέβλεπε επίσης την αποχώρηση των εποίκων από τη Γάζα. Σκοπός της Συμφωνίας ήταν να αρχίσουν διαβουλεύσεις μεταξύ της κυβέρνησης του Ισραήλ και της νεοεκλεγείσας κυβέρνησης της Γάζας. Το επόμενο έτος (2006) στις εκλογές στη Γάζα εκλέχθηκε η Χαμάς (το πολιτικό σκέλος) με μικρή πλειοψηφία.

Το 2007, όμως, ξέσπασε εμφύλιος μεταξύ της Χαμάς και της Φατάχ, όπου επικράτησε η Χαμάς, κατηγορούμενη ότι εκτέλεσε περίπου 700 αντιπάλους της. Έκτοτε δεν έγιναν άλλες εκλογές στη Γάζα και βεβαίως οι συνομιλίες εξεύρεσης βιώσιμης λύσης διακόπηκαν και λόγω της δράσης του στρατιωτικού σκέλους της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ.

Μετά τις πρόσφατες εξελίξεις, Ισραηλινοί αναλυτές επισημαίνουν ότι δεν έπρεπε να έχει αποχωρήσει ο στρατός τους από τη Γάζα, διότι θα είχε παρεμποδίσει την ισχυροποίηση της Χαμάς. Σε πολιτικό επίπεδο η θέση του Ισραήλ είναι ότι θα πρέπει να διατηρήσει τον έλεγχο της περιοχής αυτής για να αποτρέψει την εμφάνιση τρομοκρατικών ομάδων που θα δρουν εναντίον του Ισραήλ, είτε ανεξάρτητα, είτε ως proxies του Ιράν ή άλλων δυνάμεων.

Μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου 2023, οι στρατιωτικές ενέργειες του Ισραήλ ήταν αναμενόμενες. Από τα προαναφερθέντα τεκμαίρεται ότι οι θέσεις του Ισραήλ για το τέλος του πολέμου σε Γάζα και Λίβανο, συμπίπτουν με τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν εν πολλοίς στις ίδιες περιοχές πριν 20 και πλέον χρόνια. Η ιστορία φαίνεται ότι επαναλαμβάνεται και επομένως η μελέτη του παρελθόντος πράγματι έχει την ισχύ να καταδείξει τα μελλούμενα να συμβούν.